Deflatoire spiraal

Wat is Deflatoire Spiraal?

Een deflatoire spiraal is een ernstige economische situatie binnen de macro-economie waarbij een algemene daling van de prijzen van goederen en diensten leidt tot lagere productie, dalende lonen en verminderde vraag, wat op zijn beurt weer verdere prijsdalingen veroorzaakt. Deze vicieuze cirkel verergert zichzelf, wat het tot een van de meest schadelijke scenario's maakt voor een economie. Het is het tegenovergestelde van inflatie, waarbij prijzen juist stijgen. De deflatoire spiraal kan leiden tot een diepe economische crisis als deze niet wordt doorbroken, omdat de nominale prijzen blijven dalen.

Geschiedenis en Oorsprong

Het concept van een deflatoire spiraal werd prominent in de economische theorie na de ervaringen van de Grote Depressie in de jaren dertig. Deze periode werd gekenmerkt door een aanzienlijke daling van het Bruto binnenlands product (BBP) en een scherpe daling van het prijspeil, wat bijdroeg aan wijdverspreide werkloosheid en economische stagnatie. Prijzen daalden gemiddeld met bijna 7% per jaar tussen 1930 en 1933 in de VS. Een ander recent en langdurig voorbeeld van een deflatoire spiraal is "Japan's Verloren Decennium" dat begon in de jaren negentig.,⁵,⁴ Na het barsten van een vastgoed- en aandelenzeepbel begin jaren negentig, begon Japan een periode van aanhoudende deflatie, waarbij bedrijven lonen en investeringen beperkten, wat de economische dynamiek verder verminderde.

Belangrijkste Punten

• Een deflatoire spiraal is een neerwaartse cyclus van dalende prijzen, verminderde vraag, lagere productie, en stijgende werkloosheid.
• Het treedt op wanneer consumentenvertrouwen afneemt, wat leidt tot uitstel van bestedingen en investeringen.
• Centrale banken en overheden zetten vaak krachtig monetair beleid en begrotingsbeleid in om een deflatoire spiraal te bestrijden.
• Schulden in reële termen nemen toe tijdens een deflatoire spiraal, wat de last voor debiteuren vergroot en kan leiden tot faillissementen.
• Deze situatie is zeldzaam, maar kan extreem schadelijk zijn voor de economische groei.

Formule en Berekening

Er is geen specifieke formule om een deflatoire spiraal te "berekenen", aangezien het een proces is dat wordt gedreven door interacties tussen economische variabelen, niet door een enkelvoudige berekening. Echter, de onderliggende dynamiek kan worden beschreven door de relatie tussen het prijspeil, de geaggregeerde vraag en aanbod, en de reële rentevoet.

De reële rentevoet ((r)) is een belangrijke factor en wordt berekend als:

Waar:

• (r) = Reële rentevoet
• (i) = Nominale rentetarieven (ingesteld door centrale banken)
• (\pi_e) = Verwachte inflatie (die negatief wordt bij deflatie)

Tijdens een deflatoire spiraal is (\pi_e) negatief, wat betekent dat de reële rentetarieven stijgen, zelfs als de nominale rentetarieven nul naderen. Dit ontmoedigt lenen en besteden, waardoor de cyclus wordt versterkt.

Interpreteren van de Deflatoire Spiraal

Het interpreteren van een deflatoire spiraal houdt in dat men de feedbacklussen herkent die leiden tot aanhoudende economische krimp. Wanneer prijzen dalen, stellen consumenten aankopen uit in de verwachting dat de prijzen nog verder zullen dalen, wat de vraag verder drukt. Bedrijven zien hun inkomsten dalen en reageren door de productie te verminderen, werknemers te ontslaan en lonen te verlagen, wat de productiekosten drukt maar tegelijkertijd de koopkracht van consumenten vermindert.

Dit leidt tot een verdere daling van de geaggregeerde vraag, waardoor bedrijven gedwongen worden om nog lagere prijzen te hanteren, en de spiraal zich voortzet. De toenemende reële waarde van schulden – omdat het geld dat is geleend meer waard is geworden ten opzichte van de inkomsten – kan leiden tot een credit crunch en verdere economische instabiliteit.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel, een land bevindt zich in een milde economische neergang. Het consumentenvertrouwen is laag, en mensen beginnen te geloven dat prijzen zullen dalen. Een huishouden dat van plan was een nieuwe auto te kopen voor €30.000, besluit de aankoop uit te stellen, omdat ze verwachten dat de prijs over zes maanden €28.000 zal zijn. Dit gedrag wordt massaal herhaald door miljoenen huishoudens.

Als gevolg hiervan dalen de autoverkopen drastisch. Autofabrikanten reageren door de productie te verlagen en tijdelijke werknemers te ontslaan. De werkloosheid stijgt en de inkomens van veel gezinnen dalen. Dit vermindert hun koopkracht verder, niet alleen voor auto's, maar voor allerlei goederen en diensten. Winkeliers merken dat hun voorraden zich opstapelen en zijn gedwongen de prijzen te verlagen om überhaupt iets te verkopen. Deze lagere prijzen bevestigen de aanvankelijke verwachtingen van consumenten, waardoor ze hun bestedingen nog verder uitstellen, en de deflatoire spiraal zich verdiept. Het effect op het BBP is significant, wat de economie in een diepe recessie duwt.

Praktische Toepassingen

Deflatoire spiralen zijn zeldzame, maar buitengewoon gevaarlijke verschijnselen in de economie, die vaak worden bestudeerd door centrale banken en beleidsmakers. Ze kunnen optreden na het barsten van activa-zeepbellen of tijdens perioden van ernstige output gap. De belangrijkste praktische toepassing van het begrijpen van een deflatoire spiraal ligt in de preventie en bestrijding ervan door middel van monetair beleid en fiscaal beleid.

Historische voorbeelden zoals de Grote Depressie en Japan's "Lost Decades" hebben economen belangrijke lessen geleerd over hoe snel deflatie zich kan verspreiden en verankeren. Voormalig voorzitter van de Federal Reserve, Ben Bernanke, benadrukte in een invloedrijke toespraak in 2002 de noodzaak voor centrale banken om proactief op te treden tegen de dreiging van deflatie, zelfs door onconventionele maatregelen te overwegen wanneer de nominale rentetarieven de nulondergrens raken., Recenter hebb³e²n beleidsmakers in Europa ook de risico's van deflatoire druk besproken, wat de voortdurende relevantie van dit concept in de moderne financiële wereld aantoont.

Beperkingen¹ en Kritiek

De theorie van de deflatoire spiraal wordt breed geaccepteerd als een potentieel gevaarlijk economisch scenario, maar er zijn nuances en kritiekpunten. Sommige economen beweren dat niet elke periode van dalende prijzen noodzakelijkerwijs leidt tot een spiraal. Productiviteitsverbeteringen of technologische vooruitgang kunnen bijvoorbeeld leiden tot lagere productiekosten en daaruit voortvloeiende prijsdalingen, wat consumenten ten goede komt en de economische groei stimuleert, in plaats van te remmen. Dit wordt "goede deflatie" genoemd, in tegenstelling tot de "slechte deflatie" die een spiraal kenmerkt.

Een belangrijk kritiekpunt richt zich op de effectiviteit van monetair beleid wanneer een economie zich in een dergelijke spiraal bevindt, met name wanneer de rentetarieven de nulondergrens naderen. In een dergelijke "liquiditeitsval" kunnen zelfs massale inspanningen van de centrale bank om de geldhoeveelheid te vergroten, zoals kwantitatieve versoepeling, beperkte invloed hebben op het stimuleren van kredietverlening en bestedingen, als de consumentenvertrouwen en de vraag zwak blijven. De ervaring van Japan na de jaren 90 toonde de uitdagingen om een langdurige deflatie te doorbreken, ondanks agressief monetair beleid.

Deflatoire Spiraal versus Stagflatie

Hoewel zowel een deflatoire spiraal als stagflatie economisch ongewenste omstandigheden zijn, verschillen ze fundamenteel in hun kernkenmerken.

De belangrijkste verwarring kan ontstaan omdat beide leiden tot lage economische groei en hoge werkloosheid. Echter, de richting van de prijsbeweging is het cruciale onderscheid: bij een deflatoire spiraal dalen de prijzen, terwijl bij stagflatie de prijzen stijgen.

Veelgestelde Vragen

Wat is het primaire gevaar van een deflatoire spiraal?

Het grootste gevaar is de neerwaartse spiraal van dalende prijzen en verminderde economische activiteit. Naarmate prijzen dalen, nemen consumenten en bedrijven hun bestedingen en investeringen uit, wat leidt tot lagere productie, verhoogde werkloosheid en een verdere daling van de prijzen. Dit kan de economie in een diepe recessie trekken.

Hoe proberen centrale banken een deflatoire spiraal te voorkomen?

Centrale banken bestrijden een deflatoire spiraal voornamelijk door middel van monetair beleid gericht op het stimuleren van de vraag en het verhogen van het prijspeil. Dit omvat het verlagen van de rentetarieven, kwantitatieve versoepeling (het opkopen van obligaties om de geldhoeveelheid te vergroten) en voorwaartse begeleiding om inflatieverwachtingen te beïnvloeden.

Zijn deflatoire spiralen gebruikelijk?

Nee, deflatoire spiralen zijn relatief zeldzaam in de moderne economische geschiedenis, vooral sinds de oprichting van centrale banken met mandaat voor prijsstabiliteit. Ze worden meestal geassocieerd met extreme economische schokken, zoals die tijdens de Grote Depressie of, meer recent, in Japan. De dreiging wordt echter serieus genomen door beleidsmakers gezien de potentieel verwoestende gevolgen.