Economische herstel

Wat is Economische herstel?

Economisch herstel verwijst naar de fase van de conjunctuurcyclus die volgt op een recessie, gekenmerkt door een aanhoudende periode van verbeterende economische activiteit. Het is de periode waarin de economie zich herstelt van een neergang, doorgaans zichtbaar in stijgingen van het Bruto Binnenlands Product (BBP), dalende werkloosheidscijfer en een opleving van het consumentenvertrouwen. Economisch herstel is een cruciaal onderdeel van de macro-economie, waarbij de economie zich aanpast aan nieuwe omstandigheden, inclusief de factoren die de recessie veroorzaakten en het effect van nieuw beleid.

Geschiedenis en Oorsprong

Het concept van economisch herstel is inherent verbonden met de studie van conjunctuurcycli, die al eeuwenlang worden waargenomen. Formele analyse van deze cycli en de fasen daarvan, zoals herstel, begon echter pas echt in de 19e en 20e eeuw. In de Verenigde Staten is het National Bureau of Economic Research (NBER) de gezaghebbende instantie die de data van conjunctuurcycli vaststelt. De Business Cycle Dating Committee van het NBER definieert een recessie als een significante daling van de economische activiteit die zich over de hele economie verspreidt en langer dan een paar maanden aanhoudt, zichtbaar in indicatoren zoals industriële productie, werkgelegenheid, reëel inkomen en groothandels-detailhandelsverkopen. Een economisch herstel begint wanneer de economie het dieptepunt van deze neergang heeft bereikt en de activiteit weer begint te stijgen. ⁸, ⁹De commissie wacht doorgaans geruime tijd na een ogenschijnlijk dieptepunt met het nemen van een besluit, vanwege gegevensherzieningen en de mogelijkheid dat de krimp zich zou hervatten.
⁷

Belangrijkste punten

Economisch herstel is de fase na een recessie waarin de economie weer begint te groeien.
Het wordt gekenmerkt door een stijging van het BBP, dalende werkloosheid en toenemende vraag.
Overheidsbeleid, zoals fiscaal beleid en monetair beleid, speelt een belangrijke rol bij het stimuleren en ondersteunen van herstel.
De duur en kracht van een economisch herstel kunnen aanzienlijk variëren afhankelijk van de oorzaken van de recessie en de beleidsreacties.
Een succesvol economisch herstel leidt uiteindelijk tot een periode van economische expansie.

Interpreteren van Economische herstel

Het interpreteren van economisch herstel omvat het analyseren van diverse economische indicatoren die een breed beeld geven van de gezondheid van de economie. De primaire indicator is een positieve groei van het Bruto Binnenlands Product na een periode van krimp. Daarnaast is een dalend werkloosheidscijfer een sterk teken van herstel, aangezien bedrijven weer personeel aannemen na ontslagen tijdens de recessie. Stijgend consumentenvertrouwen, wat zich vertaalt in hogere detailhandelsverkopen, en toegenomen bedrijfsinvesteringen duiden ook op een verbeterend economisch klimaat.

Echter, economisch herstel gaat niet alleen over statistieken; het omvat ook een proces van aanpassing en herallocatie van middelen. Arbeidskrachten, kapitaalgoederen en andere productieve middelen die tijdens de recessie vastzaten in failliete bedrijven, worden opnieuw ingezet in nieuwe activiteiten, terwijl werklozen nieuwe banen vinden. Het monitoren van de inflatie tijdens een herstel is ook cruciaal, aangezien te snelle groei kan leiden tot prijsstijgingen.

Hypothetisch voorbeeld

Stel, een land beleeft een recessie als gevolg van een wereldwijde verstoring van de toeleveringsketens, wat leidt tot een scherpe daling van de productie en het consumentenvertrouwen. Bedrijven snijden in de uitgaven en de werkloosheid stijgt.

Na enkele kwartalen van negatieve BBP-groei beginnen de toeleveringsketens zich te herstellen en normaliseren de internationale handelsstromen. Dit markeert het begin van het economisch herstel:

Stap 1: Stabilisatie. De BBP-groei wordt nul, wat betekent dat de economische krimp tot stilstand komt. Bedrijven stoppen met massaontslagen.
Stap 2: Initiële groei. Het BBP begint weer te stijgen, zij het langzaam. Consumenten beginnen weer meer te besteden nu hun onzekerheid afneemt. De toegenomen vraag en aanbod zet de productie weer aan het werk.
Stap 3: Arbeidsmarktverbetering. Naarmate de bedrijfsinvesteringen toenemen en de vraag verder aantrekt, beginnen bedrijven weer personeel aan te nemen, waardoor het werkloosheidscijfer geleidelijk daalt.
Stap 4: Positieve feedback. Verbeterde werkgelegenheid en inkomens leiden tot nog meer consumentenvertrouwen en -uitgaven, wat de groei verder stimuleert. Dit proces, waarbij de economie steeds meer op eigen kracht groeit, kenmerkt de herstelfase.

De economie is nu op weg naar een volwaardige economische expansie.

Praktische toepassingen

Economisch herstel is van vitaal belang voor beleidsmakers, beleggers en bedrijven:

Monetair beleid: Centrale banken, zoals de Federal Reserve in de VS, spelen een cruciale rol in het stimuleren van economisch herstel door middel van monetair beleid. Ze verlagen vaak de rentebeleid om lenen en investeren aan te moedigen tijdens recessies en om het herstel te ondersteunen. De⁵, ⁶ Federal Reserve heeft bijvoorbeeld de rente verlaagd tot bijna nul en grootschalige aankopen van effecten gedaan om de economie tijdens de COVID-19-pandemie te ondersteunen.
⁴ Fiscaal beleid: Overheden implementeren fiscaal beleid, zoals verhoogde overheidsuitgaven (bijvoorbeeld aan infrastructuurprojecten) of belastingverlagingen, om de economische groei te stimuleren en de vraag te vergroten tijdens een herstel.
Beleggers en financiële markten: Beleggers houden nauwlettend de indicatoren van economisch herstel in de gaten, aangezien deze de prestaties van financiële markten beïnvloeden. Stijgend consumentenvertrouwen en bedrijfswinsten leiden vaak tot een opleving op de aandelenmarkten.
Internationale ondersteuning: Organisaties zoals het Internationaal Monetair Fonds (IMF) bieden financiële hulp en beleidsadvies aan landen die uit crises komen om hun economisch herstel te vergemakkelijken. De OES³O (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) moedigt structurele hervormingen aan om de langetermijngroei te versterken en zo ook herstelperiodes te ondersteunen.

Be¹, ²perkingen en kritiekpunten

Hoewel economisch herstel een welkome fase is, kent het ook beperkingen en wordt er kritiek op geuit:

"Jobless recoveries": In sommige gevallen kan het BBP weer groeien, maar blijft de werkgelegenheid achter. Dit wordt een "jobless recovery" genoemd en kan leiden tot aanhoudende sociale problemen en ongelijkheid, ondanks algemene economische groei.
Ongelijk herstel: De voordelen van economisch herstel kunnen ongelijk verdeeld zijn. Bepaalde sectoren of demografische groepen kunnen sneller herstellen dan andere, wat bestaande inkomensverschillen kan vergroten.
Risico op inflatie en zeepbellen: Te veel stimulerend monetair beleid of fiscaal beleid tijdens een herstel kan leiden tot inflatie of de vorming van activazeepbellen, wat nieuwe financiële instabiliteit kan veroorzaken.
Duurzaamheid: Een herstel kan fragiel zijn en gevoelig voor nieuwe schokken. Zonder structurele hervormingen en aandacht voor de onderliggende oorzaken van de recessie, kan het herstel van korte duur zijn.

Economische herstel vs. Economische expansie

Hoewel de termen soms door elkaar worden gebruikt, zijn "economisch herstel" en "economische expansie" verschillende fasen binnen de conjunctuurcyclus:

Kenmerk	Economisch herstel	Economische expansie
Definitie	De initiële fase na een recessie, waarbij de economie de verloren grond begint terug te winnen.	Een langdurige periode van aanhoudende en robuuste economische groei.
Startpunt	Het dieptepunt (trough) van de recessie.	Volgt op het herstel; de economie groeit voorbij het pre-recessieniveau.
Focus	Terugkeer naar positieve groei, daling werkloosheidscijfer.	Maximalisatie van productie en werkgelegenheid, innovatie, welvaartscreatie.
Groeisnelheid	Kan aanvankelijk snel zijn (inhalen), maar is vaak onzeker.	Stabiele, aanhoudende groei, gericht op nieuwe toppen.

Economisch herstel is de brug die de economie oversteekt van een dieptepunt naar een gezonde periode van economische groei en uiteindelijk economische expansie.

Veelgestelde vragen

Hoe lang duurt een economisch herstel doorgaans?

De duur van een economisch herstel varieert aanzienlijk. Sommige herstelperiodes zijn snel en krachtig, terwijl andere langzaam en pijnlijk kunnen zijn, afhankelijk van de aard en de ernst van de voorafgaande recessie en de effectiviteit van het monetair beleid en fiscaal beleid.

Wat zijn de belangrijkste drijfveren van economisch herstel?

Economisch herstel wordt gedreven door een combinatie van factoren, waaronder de terugkeer van consumentenvertrouwen en bedrijfsinvesteringen, ondersteunend overheidsbeleid (zowel fiscaal beleid als monetair beleid), en de natuurlijke aanpassing en innovatiekracht van de economie die middelen herverdeelt.

Hoe wordt economisch herstel gemeten?

Economisch herstel wordt gemeten aan de hand van een reeks economische indicatoren. De belangrijkste hiervan zijn de groei van het Bruto Binnenlands Product, de daling van het werkloosheidscijfer, de stijging van de industriële productie, de detailhandelsverkopen en het consumentenvertrouwen.