Likiditeit

Wat is Likiditeit?

Likiditeit verwys na die gemak waarmee 'n bate in kontant omgeskakel kan word sonder om sy markprys wesenlik te beïnvloed. Dit is 'n fundamentele konsep binne die Finansiële Markte wat die doeltreffendheid en gesondheid van bates, maatskappye en die algehele ekonomie meet. 'n Hoë vlak van likiditeit beteken dat 'n bate vinnig en teen sy billike markwaarde verkoop kan word, terwyl 'n lae likiditeit daarop dui dat die verkoop van 'n bate tydrowend kan wees of dat 'n aansienlike afslag nodig mag wees. Die konsep van likiditeit is deurslaggewend vir beleggers, besighede en sentrale banke, aangesien dit die vermoë beïnvloed om aan finansiële verpligtinge te voldoen en op geleenthede te reageer. Bate-likiditeit hou direk verband met die handelsvolume en pryseffektiwiteit in 'n gegewe mark.

Geskiedenis en Oorsprong

Die konsep van likiditeit is inherent aan die ontwikkeling van georganiseerde markte en die noodsaaklikheid om transaksies te fasiliteer. Sedert antieke tye het handelaars en leners die waarde van goud, silwer, en later kontant, erken as die mees likiede bates vanweë hul universele aanvaarbaarheid en maklike omskakeling. Met die ontstaan van moderne finansiële stelsels en die ontwikkeling van komplekse beleggings soos aandele en obligasies, het die behoefte aan 'n formele begrip van likiditeit toegeneem. Die Securities and Exchange Commission (SEC) van die VSA, byvoorbeeld, verskaf 'n omvattende definisie van marklikiditeit as die mate waarin 'n sekuriteit vinnig in 'n sekondêre mark gekoop of verkoop kan word sonder om die prys daarvan wesenlik te beïnvloed.

Deur die¹⁵ geskiedenis, veral tydens finansiële krisisse, het die belangrikheid van likiditeit skerp na vore getree. Die Federale Reserwebank van San Francisco definieer likiditeit as die vermoë van 'n finansiële firma om aan sy skuldverpligtinge te voldoen sonder om onaanvaarbaar groot verliese te ly. Tydperke van¹³, ¹⁴ lae likiditeit, oftewel 'n "likiditeitskrisis", soos tydens die 2008 globale finansiële krisis, het die noodsaaklikheid van robuuste likiditeitsbestuurstrategieë vir banke en finansiële instellings beklemtoon.

Sleutelwegnemings

• Likiditeit is die gemak en spoed waarmee 'n bate in kontant omgeskakel kan word sonder 'n wesenlike prysimpak.
• Kontant is die mees likiede bate, terwyl vaste eiendom en sommige private beleggings minder likied is.
• 'n Maatskappy se likiditeit word gemeet aan sy vermoë om korttermynverpligtinge te betaal.
• Hoë likiditeit in finansiële markte dui op doeltreffendheid, wat kopers en verkopers in staat stel om transaksies vinnig en teen billike pryse uit te voer.
• Gebrek aan likiditeit kan lei tot finansiële moeilikheid vir individue, maatskappye en selfs die algehele finansiële stelsel.

Formule en Berekening

Alhoewel daar geen enkele "formule" vir likiditeit as 'n abstrakte konsep is nie, word dit algemeen in finansiële ontleding gemeet deur middel van verskeie verhoudings wat 'n entiteit se vermoë om sy korttermynverpligtinge na te kom, evalueer. Die mees algemene hiervan is die bedryfsverhouding en die snelverhouding.

Bedryfsverhouding (Current Ratio):

Die bedryfsverhouding meet 'n maatskappy se vermoë om sy korttermynverpligtinge met sy korttermynbates te betaal.

$\text{Bedryfsverhouding} = \frac{\text{Bedryfsbates}}{\text{Bedryfslaste}}$

Waar:

• Bedryfsbates: Bate wat na verwagting binne een jaar in kontant omgeskakel sal word.
• Bedryfslaste: Verpligtinge wat binne een jaar betaalbaar is.

'n Verhouding van 2:1 of hoër word dikwels as gesond beskou, hoewel dit bedryfspesifiek kan wissel.

Snelverhouding (Quick Ratio / Acid-Test Ratio):

Die snelverhouding is 'n strenger maatstaf van likiditeit omdat dit voorraad van bedryfsbates uitsluit, aangesien voorraad moontlik nie vinnig in kontant omgeskakel kan word nie. Dit fokus op bates wat vinniger in kontant omgeskakel kan word om bedryfskapitaal te verseker.

$\text{Snelverhouding} = \frac{\text{Kontant + Korttermyn Beleggings + Debiteure}}{\text{Bedryfslaste}}$

Waar:

• Kontant: Kontant op hande en in banke.
• Korttermyn Beleggings: Baie likiede beleggings wat binne een jaar volwasse word.
• Debiteure: Bedrae wat deur kliënte aan die maatskappy verskuldig is.

'n Snelverhouding van 1:1 of hoër word gewoonlik as aanvaarbaar beskou. Hierdie verhoudings bied insig in 'n maatskappy se finansiële gesondheid en vermoë om sy laste na te kom.

Interpretasie van Likiditeit

Die interpretasie van likiditeit hang af van die konteks – of dit op 'n individu, 'n besigheid, of 'n finansiële mark van toepassing is. Vir 'n individu dui hoë likiditeit op die vermoë om onverwagte uitgawes te dek of vinnig op beleggingsgeleenthede te reageer. Dit behels die beskikbaarheid van kontant of bates wat maklik in kontant omgeskakel kan word, soos spaarrekeninge of maklik verhandelbare effektebeurs-genoteerde aandele.

Vir 'n besigheid word likiditeit gemeet deur die vermoë om korttermynverpligtinge na te kom. Maatskappye met hoë likiditeit kan skuld vinnig delg, benut afslag vir vroeë betalings aan verskaffers, en vermy die noodsaaklikheid om bates onder druk te verkoop. Lae likiditeit kan lei tot kredietrisiko en selfs bankrotskap, selfs vir winsgewende maatskappye. Ontleders gebruik dikwels 'n maatskappy se balansstaat om sy huidige likiditeitsvlak te bepaal.

In die breër finansiële markte verwys likiditeit na die gemak waarmee 'n bate, soos 'n aandeel of obligasie, in die mark gekoop of verkoop kan word sonder om sy prys wesenlik te beïnvloed. 'n Hoogs likiede mark word gekenmerk deur 'n groot aantal kopers en verkopers, hoë handelsvolume en 'n klein verskil tussen die bied- en vrapryse. Dit verseker dat beleggers vinnig en doeltreffend kan handel, wat bydra tot die stabiliteit van die mark.

Hipotetiese Voorbeeld

Stel jou voor dat "Alpha Produksie Bpk." 'n vervaardigingsmaatskappy is wat op 'n spesifieke dag 'n groot bestelling ontvang. Om die bestelling betyds te voltooi, benodig die maatskappy bykomende grondstowwe en moet dit sy werknemers oortyd betaal, wat alles binne die volgende 30 dae betaalbaar is.

Alpha Produksie Bpk. se balansstaat toon die volgende op 1 Julie:

• Bedryfsbates:
  • Kontant: R50,000
  • Debiteure: R100,000 (geld wat kliënte binne 30 dae sal betaal)
  • Voorraad: R150,000 (grondstowwe en voltooide produkte)
  • Totale Bedryfsbates: R300,000
• Bedryfslaste:
  • Krediteure: R80,000 (geld verskuldig aan verskaffers binne 30 dae)
  • Korttermynlenings: R70,000 (binne 30 dae betaalbaar)
  • Totale Bedryfslaste: R150,000

Met hierdie inligting kan ons Alpha Produksie Bpk. se likiditeit op verskillende maniere ontleed:

1. Bedryfsverhouding:
   $\text{Bedryfsverhouding} = \frac{R300,000}{R150,000} = 2.0$
   'n Verhouding van 2.0 dui aan dat die maatskappy R2 se bedryfsbates vir elke R1 se bedryfslaste het, wat oor die algemeen as 'n gesonde likiditeitsposisie beskou word.

2. Snelverhouding:
   Ons sluit voorraad uit, aangesien dit moontlik nie vinnig omgeskakel kan word om onmiddellike verpligtinge te dek nie.
   $\text{Snelverhouding} = \frac{(R50,000 \text{ Kontant} + R100,000 \text{ Debiteure})}{R150,000 \text{ Bedryfslaste}} = \frac{R150,000}{R150,000} = 1.0$
   Die snelverhouding van 1.0 beteken dat die maatskappy R1 se vinnig omsetbare bate vir elke R1 se korttermynskuld het. Dit dui steeds op 'n goeie vermoë om onmiddellike verpligtinge na te kom sonder om op die verkoop van voorraad staat te maak.

In hierdie hipotetiese voorbeeld toon Alpha Produksie Bpk. 'n gesonde likiditeitsposisie, wat dit in staat stel om die nuwe groot bestelling te aanvaar en die nodige uitgawes te dek sonder finansiële stres.

Praktiese Toepassings

Likiditeit is 'n deurslaggewende oorweging in verskeie areas van finansies:

• Beleggingsbesluite: Beleggers evalueer die likiditeit van beleggings om te verseker dat hulle bates kan verkoop wanneer nodig sonder aansienlike verliese. Byvoorbeeld, aandele wat op groot effektebeurse verhandel, is hoogs likied, terwyl private-ekwiteitbeleggings of vaste eiendom minder likied kan wees. Selfs binne skuldeffekte kan likiditeit verskil; effekte soos Amerikaanse tesourieë is baie likied, terwyl korporatiewe of munisipale obligasies minder likied kan wees, veral dié met laer handelsvolume. Bogleheads, 'n gemeenskap van beleggers, besp¹¹, ¹²reek dikwels die likiditeit van verskillende beleggings en die impak daarvan op portefeuljestrategieë.
• Korporatiewe Finansies: Ondernemings m¹⁰oet voldoende likiditeit handhaaf om bedryfsuitgawes te dek, salarisse te betaal en skuldverpligtinge na te kom. Swak likiditeitsbestuur kan lei tot bedryfsversteurings en selfs bankrotskap. Dit is 'n kernkomponent van risikobestuur vir enige besigheid.
• Bankwese en Finansiële Stabiliteit: Banke moet 'n robuuste likiditeitsbestuurstrategie hê om te verseker dat hulle aan kliënte se onttrekkings en leningsaanvraag kan voldoen. Reguleerders, soos die Federal Reserve, implementeer beleide om te verseker dat banke voldoende likiditeitsbuffers handhaaf om finansiële stabiliteit te beskerm. Hierdie regulasies is daarop gemik om "likiditeits⁸, ⁹krisisse" te voorkom waar 'n gebrek aan beskikbare fondse wydverspreide stelselprobleme kan veroorsaak.
• Monetêre Beleid: Sentrale banke gebruik li⁷kiditeitsbestuur as 'n sleutelinstrument van monetêre beleid. Deur die aanbod van kontant in die ekonomie te beheer, beïnvloed hulle rentekoerse en die algehele ekonomiese aktiwiteit.

Beperkinge en Kritiek

Alhoewel likiditeit 'n kritieke aspek van finansiële gesondheid is, het dit sekere beperkinge en word dit aan kritiek onderwerp:

• Statiese Momentopname: Finansiële verhoudings soos die bedryfsverhouding bied slegs 'n momentopname van 'n maatskappy se likiditeit op 'n spesifieke tydstip. Hulle weerspieël nie die dinamiese aard van kontantvloei of onverwagte gebeurtenisse wat likiditeit vinnig kan beïnvloed nie. Effektiewe risikobestuur moet ook kontantvloei-projeksies en stresstoetse insluit.
• Kwaliteit van Bate: Nie alle "likiede" bates is ewe maklik om te likwideer teen hul volle waarde nie. Byvoorbeeld, 'n groot hoeveelheid verouderde voorraad mag as 'n bedryfsbate geklassifiseer word, maar dit kan moeilik wees om dit vinnig te verkoop sonder 'n aansienlike afslag, wat die werklike likiditeit beïnvloed.
• Marktoestande: Likiditeit kan drasties verander afhangende van heersende marktoestande. In tye van finansiële spanning of 'n "vlug na veiligheid", kan selfs bates wat normaalweg as likied beskou word, soos sekere obligasies, onlikied word as daar min kopers is. Dit kan 'n kettingreaksie veroorsaak, waar die verkoop van bates teen laer pryse tot verdere markonstabiliteit lei. Die Internasionale Monetêre Fonds (IMF) het gewaarsku dat wêreldwye likiditeit kwesbaarhede kan skep, veral met toenemende skuldvlakke en 'n ontkoppeling tussen hoë onsekerheid en lae markvolatiliteit.
• Verborge Kwesbaarhede: Sekere finansiële instrumente o², ³, ⁴, ⁵, ⁶f strukture kan verborge likiditeitskwesbaarhede inhou. Byvoorbeeld, die afhanklikheid van korttermynbefondsing in die nie-bank finansiële sektor kan 'n bron van sistemiese risiko wees as fondse skielik onttrek word, selfs al lyk individuele entiteite likied op hul balansstaat.

Likiditeit vs. Solvabiliteit

Likiditeit en solvabiliteit is albei maatstawwe van 'n entiteit se finansiële gesondheid, maar hulle verwys na verskillende aspekte van finansiële stabiliteit. Alhoewel hulle dikwels verwar word, is dit moontlik vir 'n entiteit om likied maar insolvent te wees, of soliede maar onlikied.

'n Maatskappy kan byvoorbeeld hoë likiditeit hê, wat beteken dat dit maklik sy korttermynskuld kan betaal. Maar as dit 'n enorme hoeveelheid langtermynskuld het wat sy bates oorskry, kan dit insolvent wees. Omgekeerd kan 'n maatskappy op lang termyn solied wees (sy bates oorskry sy skuld), maar dit kan onlikied wees as die meerderheid van sy bates in vaste eiendom of toerusting vasgelê is en dit nie genoeg kontant het om salarisse te betaal nie. Beide is noodsaaklik vir 'n gesonde finansiële entiteit.

Vrae wat dikwels gevra word

Wat is die verskil tussen marklikiditeit en rekeningkundige likiditeit?

Marklikiditeit verwys na die gemak waarmee 'n bate, soos 'n aandeel of obligasie, in die mark gekoop of verkoop kan word sonder om sy prys wesenlik te beïnvloed. Dit het betrekking op die effektiwiteit van die mark. Rekeningkundige likiditeit, aan die ander kant, verwys na 'n maatskappy se vermoë om sy korttermynskuld te betaal met sy korttermynbates, soos gemeet deur verhoudings soos die bedryfsverhouding of snelverhouding.

Waarom is likiditeit belangrik vir 'n individu?

Vir 'n individu is likiditeit belangrik omdat dit die vermoë bied om finansiële stabiliteit te handhaaf en op onverwagte gebeurtenisse te reageer. Dit verseker dat jy toegang het tot kontant vir noodgevalle, daaglikse uitgawes, en om korttermynverpligtinge te dek sonder om bates teen verlies te verkoop. Dit is 'n sleutelelement van persoonlike finansiële beplanning.

Watter bates word as die mees likied beskou?

Kontant is die mees likiede bate. Daarna volg kontantekwivalente soos korttermynskatkiswissels, geldmarkfonds-aandele, en baie verhandelbare aandele en obligasies wat op groot effektebeurse genoteer is. Hierdie bates kan vinnig en teen hul markwaarde in kontant omgeskakel word.