Liquiditeitsvereisten

Wat zijn Liquiditeitsvereisten?

Liquiditeitsvereisten verwijzen naar de regels en standaarden die financiële instellingen, zoals banken en beleggingsondernemingen, moeten naleven om te zorgen dat ze voldoende liquide middelen aanhouden om aan hun korte termijn verplichtingen te voldoen. Deze vereisten vallen onder de bredere categorie van Financiële Regulering en zijn cruciaal voor het waarborgen van de stabiliteit van het financiële systeem. Ze zijn ontworpen om het risico op een bankrun te minimaliseren en ervoor te zorgen dat instellingen te allen tijde aan hun betalingsverplichtingen kunnen voldoen, zelfs onder stressvolle omstandigheden. Een robuuste balans en een zorgvuldig beheer van de kasstroom zijn essentieel om aan deze liquiditeitsvereisten te voldoen.

Geschiedenis en Oorsprong

De geschiedenis van liquiditeitsvereisten is nauw verweven met perioden van financiële instabiliteit. Vóór de wereldwijde financiële crisis van 2007-2009 waren de regels voor liquiditeitsbeheer minder strikt en minder geharmoniseerd op internationaal niveau. De crisis legde echter de kwetsbaarheden bloot van financiële instellingen die onvoldoende liquide middelen aanhielden, wat leidde tot wijdverbreide liquiditeitstekorten en een vertrouwenscrisis. Een analyse van de Federal Reserve Bank of San Francisco benadrukte hoe banken met grote liquiditeitsrisicoblootstelling hun liquiditeitsbuffers het meest verhoogden tijdens de crisis, ten koste van nieuwe kredietverlening.,

Als r¹⁵e¹⁴actie hierop heeft het Bazels Comité voor Bankentoezicht (BCBS) de Basel Akkoorden uitgebreid met de Basel III-hervormingen. Deze hervormingen introduceerden wereldwijde standaarden voor zowel kapitaal- als liquiditeitsvereisten. Het "International framework for liquidity risk measurement, standards and monitoring," gepubliceerd in december 2010 en herzien in januari 2013, was een mijlpaal in de formalisering van deze liquiditeitsvereisten., Deze ni¹³e¹²uwe standaarden hadden als doel de weerbaarheid van de banksector te verbeteren tegen schokken die voortvloeien uit financiële en economische stress, ongeacht de oorzaak, en zo het risico op overloop van de financiële sector naar de reële economie te verminderen.,

Belang¹¹r¹⁰ijkste Punten

• Liquiditeitsvereisten zijn regels die financiële instellingen verplichten voldoende liquide middelen aan te houden.
• Ze zijn essentieel om de financiële stabiliteit te waarborgen en te voorkomen dat instellingen hun korte termijn schulden niet kunnen nakomen.
• De Basel III-akkoorden hebben na de financiële crisis van 2007-2009 wereldwijde standaarden voor liquiditeitsvereisten geïntroduceerd.
• De Liquidity Coverage Ratio (LCR) en de Net Stable Funding Ratio (NSFR) zijn belangrijke instrumenten voor de handhaving van liquiditeitsvereisten.
• Het naleven van liquiditeitsvereisten helpt het kredietrisico en het marktrisico te beheersen.

Formule en Berekening

De belangrijkste ratio's die worden gebruikt om liquiditeitsvereisten te kwantificeren onder Basel III zijn de Liquidity Coverage Ratio (LCR) en de Net Stable Funding Ratio (NSFR).

De Liquidity Coverage Ratio (LCR) meet de verhouding tussen hoogwaardige liquide activa en de totale netto kasuitstromen gedurende een stressperiode van 30 dagen. De formule is als volgt:

Hierin geldt:

• Hoogwaardige Liquide Activa (HQLA): Activa die snel en gemakkelijk kunnen worden omgezet in contanten met minimaal verlies van waarde. Dit omvat onder meer kasgeld, reserves bij de centrale bank en bepaalde staatsobligaties.
• Totale Netto Kasuitstromen over 30 dagen: De verwachte kasuitstromen minus de verwachte kasinstromen gedurende een specifieke stressperiode van 30 dagen.

De Net Stable Funding Ratio (NSFR) bevordert een stabielere financieringsstructuur over een langere termijn (typisch één jaar) en stimuleert instellingen om hun activiteiten te financieren met stabielere passiva. De formule is:

Hierin geldt:

• Beschikbare Stabiele Financiering (ASF): Het deel van de eigen vermogens- en passivastructuur dat naar verwachting gedurende één jaar stabiel blijft.
• Vereiste Stabiele Financiering (RSF): Het bedrag aan stabiele financiering dat een instelling nodig heeft om de illiquiditeit van haar activa en off-balans blootstellingen over één jaar te dekken.

Beide ratio's vereisen dat de uitkomst minimaal 100% is, wat betekent dat de instelling voldoende liquiditeit of stabiele financiering heeft om aan haar verplichtingen te voldoen.

Het Interpreteren⁹ van de Liquiditeitsvereisten

De interpretatie van liquiditeitsvereisten hangt af van de context en de specifieke ratio's die worden toegepast. Over het algemeen duidt een LCR van 100% of meer erop dat een bank over voldoende hoogwaardige liquide activa beschikt om een significante liquiditeitsstressscenario van 30 dagen te doorstaan. Een NSFR van 100% of ⁸meer geeft aan dat een instelling haar lange-termijn activa financiert met voldoende stabiele bronnen.

Regulatoren, zoals centrale banken en toezichthouders, gebruiken deze ratio's om de weerbaarheid van individuele instellingen en het gehele financiële systeem te beoordelen. Een daling onder de 100% voor een van deze ratio's kan een signaal zijn voor potentiële kwetsbaarheden en kan leiden tot toezichtmaatregelen, zoals de eis om extra liquide buffers aan te houden of financieringsstrategieën aan te passen. Tijdens perioden van stress wordt van banken verwacht dat zij hun pool van liquide activa gebruiken, waardoor zij tijdelijk onder de minimumvereiste kunnen komen.

Beleggers en analisten ⁷bestuderen de liquiditeitsratio's van een financiële instelling om inzicht te krijgen in haar vermogen om aan kortetermijnverplichtingen te voldoen en potentiële liquiditeitstekorten onder ongunstige marktomstandigheden te beheersen. Dit draagt bij aan de algehele beoordeling van het operationeel risico van een instelling.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel, "Bank Alpha" moet voldoen aan een LCR van 100%. De toezichthouder schat dat Bank Alpha in een stressscenario van 30 dagen netto kasuitstromen van €10 miljard zal hebben.

Om aan de liquiditeitsvereisten te voldoen, moet Bank Alpha minimaal €10 miljard aan HQLA aanhouden.

• Berekening:
  • Verwachte Netto Kasuitstromen: €10 miljard
  • Minimale HQLA vereist: €10 miljard (om een LCR van 100% te behalen)

Stel dat Bank Alpha momenteel €12 miljard aan HQLA bezit.
De LCR van Bank Alpha is dan:

In dit hypothetische voorbeeld voldoet Bank Alpha ruimschoots aan de liquiditeitsvereisten, aangezien haar LCR van 120% boven de vereiste 100% ligt. Dit geeft aan dat de bank een buffer heeft om onverwachte schokken op te vangen zonder direct in de problemen te komen met haar kapitaalvereisten of haar vermogen om aan korte termijn schulden te voldoen.

Praktische Toepassingen

Liquiditeitsvereisten zijn van vitaal belang in verschillende gebieden van de financiële wereld:

• Bankwezen en Financiële Diensten: Dit is het primaire toepassingsgebied. Banken moeten voldoen aan strenge LCR- en NSFR-vereisten om het vertrouwen van depositohouders en tegenpartijen te behouden en te voorkomen dat liquiditeitsproblemen zich verspreiden door het systeem. De Depositogarantie draagt hier ook aan bij door een vangnet te bieden.
• Regulatie en Toezicht: Toezichthoudende instanties gebruiken liquiditeitsvereisten als een cruciaal instrument voor Risicomanagement en om de veerkracht van financiële instellingen te monitoren. Rapporten van internationale organisaties, zoals het Internationaal Monetair Fonds (IMF), beoordelen regelmatig de mondiale liquiditeitstrends en beleidsreacties, en benadrukken de uitdagingen die gepaard gaan met het beheer van liquiditeit.
• Bedrijfsfinanciering: Hoewel de for⁶mele vereisten meestal gericht zijn op financiële instellingen, hanteren ook grote niet-financiële ondernemingen interne liquiditeitsbeleidslijnen om te zorgen dat ze voldoende contanten hebben voor operationele behoeften, investeringen en het beheer van onverwachte gebeurtenissen, zoals een pandemie of een scherpe stijging van de rente.
• Centrale Bank Interventies: Centrale banken gebruiken liquiditeitsfaciliteiten, zoals repotransacties, om liquiditeit in de markt te injecteren of op te nemen en zo de naleving van liquiditeitsvereisten te ondersteunen en de stabiliteit te handhaven. De Federal Reserve heeft bijvoorbeeld in 2021 de Standing Repo Facility (SRF) opgericht als een permanente backstop in de geldmarkten om de effectieve uitvoering van het monetaire beleid en een soepele marktwerking te ondersteunen., Dit soort faciliteiten werd ook uitgebreid t⁵i⁴jdens de financiële crisis van 2007-2009 om de druk op de liquiditeit te verlichten.

Beperkingen en Kritiek

Hoewel liquiditeit³svereisten cruciaal zijn voor financiële stabiliteit, zijn er ook beperkingen en punten van kritiek:

• Kosten en Impact op Kredietverlening: Het aanhouden van grote buffers aan hoogwaardige liquide activa (HQLA) kan de winstgevendheid van banken verminderen, aangezien HQLA vaak lagere rendementen genereren dan leningen. Dit kan leiden tot hogere leenkosten voor bedrijven en consumenten, en potentieel de economische groei belemmeren, vooral tijdens een economische cyclus van krimp. Sommige onderzoeken suggereren dat te stringente liquiditeitsregulering onbedoelde gevolgen kan hebben voor de kredietverlening en de marktliquiditeit.
• Complexiteit en Meetproblemen: Het defi²niëren van "hoogwaardige liquide activa" en het nauwkeurig voorspellen van kasstromen in stressscenario's is complex. De aannames achter de modellen kunnen onder extreme omstandigheden falen, waardoor de effectiviteit van de liquiditeitsvereisten wordt ondermijnd.
• Procyclische Effecten: In tijden van stress kunnen banken geneigd zijn om nog meer liquide middelen aan te houden uit voorzichtigheid, wat een "dash for cash" kan veroorzaken. Dit kan de liquiditeit in de bredere markt verder opdrogen en een neerwaartse spiraal versterken. Regulatoren proberen dit te mitigeren door banken toe te staan hun LCR-buffers te gebruiken in tijden van stress.
• Regelgevende Arbitrage: Financiële instellingen kunnen wegen vinden om de regels te omzeilen of activiteiten te verplaatsen naar minder gereguleerde entiteiten ("schaduwbankieren") om aan strikte liquiditeitsvereisten te ontsnappen, wat nieuwe systeemrisico's kan creëren. Het IMF heeft in het verleden gewaarschuwd voor de potentiële risico's die voortvloeien uit de toename van de private kredietmarkt.

Liquiditeitsvereisten vs. Solvabiliteitsvereist¹en

Hoewel vaak in één adem genoemd, verschillen liquiditeitsvereisten fundamenteel van Solvabiliteitsvereisten. Liquiditeitsvereisten richten zich op het vermogen van een instelling om aan haar kortetermijnverplichtingen te voldoen door voldoende direct beschikbare middelen (contanten of snel in contanten omzetbare activa) aan te houden. Het gaat om het vermogen om de stroom van betalingen te beheren. Solvabiliteitsvereisten daarentegen, hebben betrekking op de financiële gezondheid van een instelling op de lange termijn, met name haar vermogen om aan al haar verplichtingen (kort- en langlopend) te voldoen met de totale waarde van haar activa. Dit omvat de mate waarin een instelling gefinancierd wordt door eigen vermogen in verhouding tot haar risicogewogen activa. Kortom, liquiditeit gaat over de stroom van contanten, terwijl solvabiliteit gaat over de totale waarde van activa versus passiva. Een instelling kan solvabel zijn (activa > passiva) maar illiquide (onvoldoende contanten om direct aan verplichtingen te voldoen), of liquide maar insolvent (veel contanten, maar totale passiva overtreffen totale activa op de lange termijn).

Veelgestelde Vragen

Wat is het hoofddoel van liquiditeitsvereisten?

Het hoofddoel van liquiditeitsvereisten is het waarborgen van de stabiliteit van individuele financiële instellingen en het bredere financiële systeem, door ervoor te zorgen dat banken voldoende liquide middelen hebben om aan hun korte termijn financiële verplichtingen te voldoen, zelfs tijdens perioden van stress.

Wie stelt de liquiditeitsvereisten vast?

De liquiditeitsvereisten worden internationaal gecoördineerd door het Bazels Comité voor Bankentoezicht (BCBS) via de Basel III-akkoorden. Op nationaal niveau worden deze vereisten geïmplementeerd en gehandhaafd door nationale toezichthouders en centrale banken, zoals De Nederlandsche Bank (DNB) in Nederland of de Federal Reserve in de Verenigde Staten.

Wat zijn de gevolgen als een bank niet voldoet aan de liquiditeitsvereisten?

Niet-naleving van liquiditeitsvereisten kan leiden tot verschillende toezichtmaatregelen, waaronder boetes, de verplichting om extra kapitaalbuffers aan te houden, beperkingen op bedrijfsvoering, of zelfs intrekking van de banklicentie. Het kan ook het vertrouwen van de markt schaden en leiden tot hogere financieringskosten.

Wat is het verschil tussen de Liquidity Coverage Ratio (LCR) en de Net Stable Funding Ratio (NSFR)?

De LCR richt zich op de kortetermijnliquiditeit, waarbij wordt beoordeeld of een bank voldoende hoogwaardige liquide activa heeft om 30 dagen van een liquiditeitsstressscenario te overleven. De NSFR daarentegen, kijkt naar de langetermijnstabiliteit van de financieringsstructuur van een bank, door te eisen dat een deel van de activa met stabiele financieringsbronnen wordt gefinancierd over een periode van een jaar. Beide zijn ontworpen om de financiële weerbaarheid te verbeteren.

Welke invloed hebben liquiditeitsvereisten op de economie?

Liquiditeitsvereisten kunnen een tweeledig effect hebben op de economie. Ze versterken de financiële stabiliteit door het risico op bankencrises te verminderen, wat gunstig is voor de economie als geheel. Echter, door banken te verplichten meer liquide activa aan te houden, kunnen ze potentieel de kredietverlening aan bedrijven en huishoudens beperken, wat de economische groei kan beïnvloeden. Dit is een afweging die toezichthouders voortdurend moeten maken.