Maatschappelijke impact

Wat is Maatschappelijke Impact?

Maatschappelijke impact verwijst naar de aantoonbare positieve en/of negatieve effecten die de activiteiten van een organisatie hebben op de samenleving en het milieu. Binnen de context van Impact Investing, vormt maatschappelijke impact een kerncomponent van beleggingsbeslissingen, naast financieel rendement. Het gaat verder dan traditionele financieel rendement overwegingen door expliciet te streven naar meetbare sociale en ecologische voordelen. Organisaties die zich richten op maatschappelijke impact nemen vaak hun sociale verantwoordelijkheid serieus en integreren overwegingen van milieubeleid en bedrijfsbestuur in hun strategieën. Het meten en rapporteren van maatschappelijke impact is essentieel om de effectiviteit van deze investeringen aan te tonen en verantwoording af te leggen aan stakeholders.

Geschiedenis en Oorsprong

De concepten die ten grondslag liggen aan het meten van maatschappelijke impact zijn diepgeworteld in een lange geschiedenis van ethisch en sociaal verantwoord beleggen. Vroege vormen van deze benadering dateren al uit de 18e eeuw, toen religieuze groeperingen zoals de Quakers en Methodisten hun investeringen afstemden op hun waarden, door bijvoorbeeld de slavenhandel of de productie van alcohol te vermijden. ³In de late 20e eeuw evolueerde dit naar sociaal verantwoord beleggen (SRI), dat zich richtte op het uitsluiten van beleggingen in controversiële sectoren ("negatieve screening") en later ook op het actief zoeken naar bedrijven die een positieve sociale en ecologische impact hadden ("positieve screening"). Het specifieke begrip "impact investing" werd in 2007 geïntroduceerd, wat een nieuwe fase markeerde waarin de expliciete intentie om een meetbare sociale en/of ecologische impact te genereren, naast financieel rendement, centraal kwam te staan. Deze ontwikkeling benadrukte de behoefte aan robuuste methoden voor impactmeting en beheer.

Belangrijkste Punten

• Definitie: Maatschappelijke impact omvat de significante, aantoonbare effecten die een organisatie of investering heeft op mensen, gemeenschappen en de planeet.
• Intentionaliteit: In tegenstelling tot algemeen "goed doen", vereist maatschappelijke impact een expliciete intentie om positieve verandering te creëren.
• Meetbaarheid: De effecten moeten, waar mogelijk, kwantitatief en kwalitatief worden gemeten en gerapporteerd om de gegenereerde waarde aan te tonen.
• Holistische Visie: Maatschappelijke impact kijkt verder dan financiële cijfers en overweegt een breder scala aan waarden, inclusief sociale en ecologische resultaten.
• Integratie: Voor effectieve maatschappelijke impact moeten sociale en ecologische overwegingen integraal deel uitmaken van de bedrijfsstrategie en het portefeuillebeheer.

Interpretatie van Maatschappelijke Impact

Het interpreteren van maatschappelijke impact vereist een zorgvuldige analyse van zowel de directe als de indirecte gevolgen van activiteiten. Omdat maatschappelijke impact breed kan zijn, omvat de interpretatie vaak een stakeholderanalyse om te begrijpen wie door de impact wordt beïnvloed en op welke manier. Het gaat niet alleen om het kwantificeren van resultaten, zoals het aantal mensen dat toegang heeft gekregen tot schoon water of het aantal tonnen CO2 dat is verminderd, maar ook om het begrijpen van de kwaliteit van de verandering en de duurzaamheid ervan. De betekenis van een bepaalde impactscore kan variëren afhankelijk van de sector, het geografische gebied en de specifieke doelstellingen van de belegging of organisatie. Een diepgaande interpretatie zoekt naar "additionele" impact – de impact die niet zou zijn opgetreden zonder de specifieke investering of activiteit. Dit onderscheid helpt te voorkomen dat beleggers krediet claimen voor algemene maatschappelijke verbeteringen die losstaan van hun inspanningen.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel, een investeringsfonds is opgericht met als doel het bevorderen van toegang tot betaalbare energie in afgelegen gebieden. Het fonds investeert in een sociale ondernemingen die zonne-energiesystemen distribueert aan huishoudens zonder toegang tot het elektriciteitsnet.

Stap 1: Investering
Het fonds verstrekt €500.000 aan de sociale onderneming.

Stap 2: Activiteit van de Onderneming
De onderneming gebruikt het kapitaal om 1.000 huishoudens in landelijke gebieden te voorzien van kleine zonne-energie-installaties.

Stap 3: Meting van Outputs
De directe output is de installatie van 1.000 zonne-energiesystemen en de training van 10 lokale technici.

Stap 4: Meting van Outcomes
De onderneming volgt de huishoudens en meet dat:

• De maandelijkse uitgaven aan kerosine voor verlichting met gemiddeld 30% zijn gedaald.
• Kinderen gemiddeld twee uur langer kunnen studeren in de avond.
• De lokale economie is gestimuleerd door de lokale technici die inkomsten genereren.

Stap 5: Analyse van Maatschappelijke Impact
Het fonds analyseert de verzamelde gegevens om de bredere maatschappelijke impact te beoordelen. De financiële besparingen voor de huishoudens en de verbeterde educatieve kansen voor kinderen zijn directe, meetbare maatschappelijke voordelen. Indirect draagt de vermindering van kerosinegebruik bij aan een beter milieubeleid en minder gezondheidsproblemen door binnenshuis rook. Het voorbeeld illustreert hoe een investering gericht op maatschappelijke impact verder reikt dan louter rentabiliteit.

Praktische Toepassingen

Maatschappelijke impact is steeds prominenter aanwezig in diverse financiële en zakelijke contexten:

• Impactfondsen: Dit zijn beleggingsfondsen die expliciet zijn opgericht om naast financieel rendement ook meetbare positieve maatschappelijke of ecologische impact te genereren. Ze investeren in sectoren zoals microfinanciering, duurzame landbouw, betaalbare huisvesting en hernieuwbare energie.
• Duurzaam Financieren: De uitgifte van financiële instrumenten zoals groene obligaties of sociale obligaties, waarbij de opbrengsten specifiek worden aangewend voor projecten met duidelijke ecologische of sociale voordelen.
• Bedrijfsstrategie: Bedrijven integreren maatschappelijke impact in hun kernactiviteiten, niet alleen via filantropie, maar door hun waardeketen en bedrijfsvoering te transformeren om positieve maatschappelijke en ecologische resultaten te behalen.
• Internationale Ontwikkeling: Organisaties zoals de Verenigde Naties gebruiken kaders zoals de Sustainable Development Goals (SDG's) om investeringen te sturen naar wereldwijde uitdagingen zoals armoede, klimaatverandering en ongelijkheid. Deze SDG's vormen een leidraad voor zowel publieke als private investeringen die op maatschappelijke impact zijn gericht.
• Regulering en Openbaarmaking: Overheden en regelgevende instanties, zoals de Amerikaanse Securities and Exchange Commission (SEC), ontwikkelen regels om de transparantie en consistentie van duurzaamheidsgerelateerde informatie te verbeteren, inclusief de openbaarmaking van klimaatgerelateerde risico's en de namen van ESG-fondsen. Dit helpt beleggers om beter geïnformeerde beslissingen te nemen en 'greenwashing' tegen te gaan.

Beperkingen en Kritiek

Hoewel de focus op maatschappelijke impact steeds belangrijker wordt, zijn er ook beperkingen en punten van kritiek:

• Meetcomplexiteit: Het meten van maatschappelijke impact is inherent complex. Veel sociale en ecologische resultaten zijn moeilijk te kwantificeren of vereisen langetermijnmetingen. Het vaststellen van causaliteit – of een bepaalde impact direct het gevolg is van een specifieke investering – kan uitdagend zijn. Dit gebrek aan gestandaardiseerde, vergelijkbare gegevens maakt het voor beleggers en analisten moeilijk om de werkelijke maatschappelijke impact te beoordelen.
• Greenwashing en Impact-washing: Er bestaat een risico dat organisaties claims over maatschappelijke impact overdrijven of misleidend presenteren zonder daadwerkelijke, substantiële verandering teweeg te brengen. Dit fenomeen, vaak 'greenwashing' of 'impact-washing' genoemd, ondermijnt het vertrouwen in de sector en kan leiden tot een verkeerde allocatie van kapitaal.
• Afwegingen tu²ssen Rendement en Impact: Hoewel impact investing streeft naar een dubbele ondergrens (financieel en maatschappelijk), kan er in de praktijk spanning ontstaan tussen het maximaliseren van financieel rendement en het realiseren van diepgaande maatschappelijke verandering. Sommige critici suggereren dat impact investeringen mogelijk lagere financiële rendementen opleveren of niet altijd de meest effectieve manier zijn om sociale problemen op te lossen.
• Gebrek aan Standaardisatie: Ondanks inspanningen van organisaties zoals de Global Impact Investing Network (GIIN), ontbreekt het nog aan een universele, geaccepteerde set van normen en metrieken voor maatschappelijke impact, wat de vergelijkbaarheid en aggregatie van gegevens bemoeilijkt. Dit leidt tot een subjectieve benadering van impactmeting.

Maatschappelijke Impact versus ESG-factoren

Hoewel "maatschappelijke impact" en ESG-factoren (Environmental, Social, and Governance) beide de niet-financiële aspecten van organisaties betreffen, verschillen ze in hun primaire focus en intentie.

Kortom, beleggingen die zich richten op maatschappelijke impact zijn inherent ontworpen om concrete, meetbare positieve veranderingen teweeg te brengen, terwijl ESG-factoren eerder een raamwerk bieden om de duurzaamheidsrisico's en -kansen van bedrijven te analyseren met het oog op financieel rendement.

Veelgestelde Vragen

Is maatschappelijke impact alleen voor non-profitorganisaties?

Nee, hoewel non-profitorganisaties van oudsher gericht zijn op maatschappelijke doelen, richten steeds meer commerciële bedrijven en investeerders zich ook op maatschappelijke impact. Dit gebeurt vaak in de vorm van sociale ondernemingen of via impact investing-strategieën die winst en positieve verandering combineren.

Hoe wordt maatschappelijke impact gemeten?

Maatschappelijke impact wordt gemeten met een combinatie van kwantitatieve en kwalitatieve methoden. Kwantitatieve metingen omvatten vaak indicatoren zoals het aantal begunstigden, verminderde emissies of gecreëerde banen. Kwalitatieve metingen omvatten verhalen, enquêtes en casestudies om de diepte en aard van de verandering te begrijpen. De Global Impact Investing Network (GIIN) biedt bijvoorbeeld het IRIS+ raamwerk voor gestandaardiseerde impactmeting.

Zijn investeringen met maa¹tschappelijke impact minder rendabel?

De overtuiging dat investeringen met maatschappelijke impact inherent minder rendabel zijn dan traditionele investeringen is een veelvoorkomende misvatting. Hoewel sommige impactfondsen bewust kiezen voor een lager dan marktconform financieel rendement om een grotere impact te bewerkstelligen, streven veel impactbeleggers juist naar marktconforme of zelfs bovengemiddelde rendementen. Sterke maatschappelijke en ecologische prestaties kunnen bijdragen aan veerkracht op lange termijn en nieuwe zakelijke kansen creëren.