Operationele kasstroom

Wat is Operationele kasstroom?

Operationele kasstroom (Operational Cash Flow, OCF), ook wel bedrijfskasstroom genoemd, vertegenwoordigt het geldbedrag dat een bedrijf genereert uit zijn normale primaire bedrijfsactiviteiten. Het is een cruciale maatstaf binnen de financiële analyse omdat het inzicht geeft in de mate waarin een bedrijf voldoende kasstromen kan genereren om zijn operationele activiteiten te onderhouden en uit te breiden zonder afhankelijk te zijn van externe financiering. Operationele kasstroom is een onderdeel van het kasstroomoverzicht en onderscheidt zich van de nettowinst, die op transacties gebaseerd is en niet op de werkelijke geldstroom. Het geeft de liquiditeit van een onderneming weer, wat essentieel is voor dagelijkse bedrijfsvoering.

Geschiedenis en Oorsprong

De behoefte aan inzicht in de geldstromen van een onderneming ontstond vanuit de beperkingen van traditionele balans- en winst-en-verliesrekeningen, die voornamelijk gebaseerd zijn op het accrual-principe (toerekeningsbeginsel). Hoewel deze overzichten de financiële positie en rentabiliteit van een bedrijf tonen, gaven ze geen volledig beeld van de in- en uitstroom van contant geld. Als reactie hierop ontwikkelden toezichthouders en standaardiseringsorganen richtlijnen voor de presentatie van kasstroomoverzichten.

In de Verenigde Staten werd in november 1987 de Financial Accounting Standards Board (FASB) Statement No. 95, getiteld "Statement of Cash Flows", uitgegeven. Dit was een belangrijke mijlpaal die de rapportage van een kasstroomoverzicht verplicht stelde voor alle zakelijke ondernemingen als onderdeel van een volledige set van financiële overzichten, ter vervanging van de vroegere "Statement of Changes in Financial Position". Op⁴ internationaal niveau leidde de International Accounting Standards Board (IASB) tot de uitgave van IAS 7, de "Statement of Cash Flows", die de presentatie van informatie over de historische veranderingen in contanten en kasequivalenten van een entiteit verplicht stelt, gecategoriseerd naar operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De³ze ontwikkelingen hebben de transparantie van financiële rapportages aanzienlijk verbeterd door een duidelijker beeld te geven van de geldstroom vanuit de kernactiviteiten van een bedrijf.

Belangrijkste punten

• Operationele kasstroom meet de hoeveelheid contant geld die een bedrijf genereert uit zijn primaire, reguliere bedrijfsactiviteiten.
• Het is een indicator van de financiële gezondheid en duurzaamheid van een bedrijf, omdat het de interne capaciteit toont om bedrijfskosten te dekken en te groeien.
• Operationele kasstroom verschilt van de nettowinst doordat het non-cash uitgaven zoals afschrijvingen en amortisatie elimineert en wijzigingen in het bedrijfskapitaal meeneemt.
• Een positieve en groeiende operationele kasstroom is doorgaans een gunstig teken, wat duidt op een efficiënte bedrijfsvoering.
• Het is een belangrijke maatstaf voor beleggers en analisten om de kwaliteit van de omzet en de financiële prestaties van een bedrijf te beoordelen.

Formule en Berekening

Operationele kasstroom kan op twee manieren worden berekend: de directe methode en de indirecte methode. De indirecte methode is veruit de meest gebruikte methode in financiële rapportages, aangezien deze begint met de nettowinst en deze vervolgens aanpast voor non-cash posten en wijzigingen in het bedrijfskapitaal.

Indirecte Methode:

Hierbij geldt:

• Nettowinst: Het resultaat uit de winst-en-verliesrekening na aftrek van alle kosten, inclusief belastingen.
• Afschrijvingen: Non-cash uitgaven die de kosten van een actief spreiden over de nuttige levensduur. Deze worden terug opgeteld omdat ze de kasstroom niet daadwerkelijk verminderen, hoewel ze de nettowinst verlagen.
• Amortisatie: Vergelijkbaar met afschrijvingen, maar dan voor immateriële activa. Wordt ook terug opgeteld.
• Wijzigingen in Bedrijfskapitaal: Dit omvat aanpassingen voor veranderingen in vlottende activa (zoals debiteuren en voorraden) en vlottende passiva (zoals crediteuren). Een toename van vlottende activa (behalve kasequivalenten) vermindert de kasstroom, terwijl een toename van vlottende passiva de kasstroom verhoogt.

Directe Methode:

De directe methode rapporteert de belangrijkste categorieën van brutokasontvangsten en -betalingen. Dit omvat onder meer:

• Contante ontvangsten van klanten
• Contante betalingen aan leveranciers en werknemers
• Contante betalingen voor belastingen en rente

Deze methode wordt minder vaak gebruikt omdat de benodigde gedetailleerde gegevens moeilijker te verzamelen zijn.

Interpretatie van de Operationele kasstroom

Operationele kasstroom is een krachtige indicator van de kerngezondheid van een bedrijf. Een robuuste en consistente operationele kasstroom suggereert dat een bedrijf in staat is om voldoende contant geld te genereren om aan zijn verplichtingen te voldoen, kapitaaluitgaven te financieren en potentieel dividend uit te keren, allemaal vanuit zijn eigen activiteiten.

Analisten vergelijken vaak de operationele kasstroom met de nettowinst om de "kwaliteit van de winst" te beoordelen. Als de operationele kasstroom aanzienlijk lager is dan de nettowinst, kan dit erop wijzen dat de winst wordt beïnvloed door non-cash elementen of agressieve boekhoudpraktijken. Een bedrijf met een sterke operationele kasstroom heeft over het algemeen een betere liquiditeit en minder behoefte aan externe financiering, wat duidt op financiële stabiliteit. Het weerspiegelt de effectiviteit van een bedrijf in het omzetten van omzet in daadwerkelijk contant geld.

Hypothetisch voorbeeld

Stel, Bedrijf X rapporteert de volgende gegevens voor het afgelopen fiscale jaar:

• Nettowinst: €500.000
• Afschrijvingen: €70.000
• Amortisatie: €10.000
• Toename debiteuren (vlottende activa): €30.000 (wijst op meer verkoop op krediet, minder directe cash)
• Afname voorraden (vlottende activa): €20.000 (wijst op verkoop van oude voorraad, meer cash)
• Toename crediteuren (vlottende passiva): €15.000 (wijst op later betalen aan leveranciers, meer cash behouden)

Met behulp van de indirecte methode berekenen we de operationele kasstroom als volgt:

Operationele kasstroom = €500.000 (Nettowinst) + €70.000 (Afschrijvingen) + €10.000 (Amortisatie) - €30.000 (Toename debiteuren) + €20.000 (Afname voorraden) + €15.000 (Toename crediteuren)

Operationele kasstroom = €500.000 + €70.000 + €10.000 - €30.000 + €20.000 + €15.000 = €585.000

In dit hypothetische voorbeeld heeft Bedrijf X een operationele kasstroom van €585.000, wat hoger is dan de nettowinst. Dit suggereert een gezonde kasgeneratie uit de kernactiviteiten, mede dankzij efficiënt beheer van voorraden en crediteuren.

Praktische Toepassingen

Operationele kasstroom wordt breed toegepast in diverse financiële contexten:

• Kredietanalyse: Banken en kredietverstrekkers gebruiken operationele kasstroom om de capaciteit van een bedrijf te beoordelen om schulden terug te betalen. Een consistent hoge operationele kasstroom vermindert het waargenomen risico.
• Dividendbeleid: Bedrijven met een sterke operationele kasstroom zijn beter in staat om consistente of groeiende dividenden uit te keren aan aandeelhouders.
• Investeringsbeslissingen: Beleggers en analisten gebruiken operationele kasstroom als een indicator van de financiële vitaliteit en duurzaamheid van een bedrijf. Het helpt bij het evalueren van de kwaliteit van de winst en de potentie voor toekomstige groei. De Federal Reserve Bank of San Francisco benadrukt dat kasstroomanalyse inzicht geeft in de mogelijkheid van een bedrijf om zijn verplichtingen na te komen, dividenden te betalen en genoeg cashflow te genereren om het bedrijf te laten groeien.
• Bedrijfswaardering: Operationele kasstroom vor²mt de basis voor de berekening van de vrije kasstroom, een cruciale maatstaf voor waarderingsmodellen zoals Discounted Cash Flow (DCF). Door kapitaaluitgaven af te trekken van de operationele kasstroom, krijgt men een beeld van het contant geld dat beschikbaar is voor aandeelhouders en schuldeisers.
• Strategische planning: Bedrijven gebruiken operationele kasstroom om hun vermogen te plannen om toekomstige investeringen, uitbreidingen of acquisities te financieren, zonder overmatige afhankelijkheid van externe leningen of aandelenemissies.

Beperkingen en Kritiek

Hoewel operationele kasstroom een waardevolle maatstaf is, kent deze enkele beperkingen:

• Invloed van bedrijfskapitaalbeheer: Grote schommelingen in vlottende activa en vlottende passiva kunnen de operationele kasstroom aanzienlijk beïnvloeden, zelfs als de onderliggende operationele prestaties stabiel zijn. Een tijdelijke verhoging van crediteuren kan bijvoorbeeld de operationele kasstroom oppompen zonder dat dit een echte verbetering in de kasgeneratie van de kernactiviteiten weerspiegelt.
• Niet-representatief voor lange termijn: Een hoge operationele kasstroom kan misleidend zijn als een bedrijf noodzakelijke kapitaaluitgaven (investeringen in activa) uitstelt om de kasstroom op korte termijn te verbeteren. Dit kan de toekomstige groei en concurrentiepositie schaden.
• Gevoelig voor manipulatie: Hoewel operationele kasstroom minder gevoelig is voor boekhoudkundige manipulatie dan nettowinst, kunnen bedrijven nog steeds proberen de cijfers te beïnvloeden door bijvoorbeeld de timing van betalingen aan leveranciers te verschuiven of de incassoperioden van debiteuren te verkorten. De SEC heeft gewaarschuwd voor de noodzaak van accurate presentatie van kasstroomoverzichten en heeft opgemerkt dat het bepalen van de juiste classificatie van kasstromen als operationele, investerings- of financieringsactiviteiten aanzienlijke oordeelsvorming kan vereisen.
• Negeert kwaliteit van bedrijfskosten: De operationele kasstroom geeft geen direct inzicht in de efficiëntie of noodzaak van de operationele uitgaven. Een bedrijf kan hoge kasstromen genereren, maar deze efficiënt verspillen.
• Geen volledige beeld van liquiditeit: Hoewel het een belangrijke maatstaf is voor liquiditeit, moet het altijd samen met andere financiële ratio's en overzichten worden bekeken voor een compleet beeld.

Operationele kasstroom vs. Nettowinst

Operationele kasstroom en nettowinst zijn beide cruciale maatstaven voor de prestaties van een bedrijf, maar ze vertegenwoordigen verschillende aspecten en kunnen aanzienlijk van elkaar verschillen.

Het belangrijkste verschil is dat de nettowinst de winstgevendheid van een bedrijf over een periode weergeeft op basis van het toerekeningsbeginsel, wat betekent dat inkomsten en uitgaven worden geboekt wanneer ze worden verdiend of gemaakt, ongeacht wanneer het geld daadwerkelijk wordt ontvangen of betaald. Operationele kasstroom daarentegen toont de werkelijke geldstroom die het bedrijf heeft gegenereerd uit zijn kernactiviteiten. Een bedrijf kan bijvoorbeeld een hoge nettowinst rapporteren door veel op krediet te verkopen, terwijl de operationele kasstroom laag is door trage incasso van deze debiteuren. Beide maatstaven zijn essentieel voor een compleet beeld van de financiële prestaties van een bedrijf.

Veelgestelde vragen

Is een hoge operationele kasstroom altijd goed?

Over het algemeen is een hoge operationele kasstroom een positief teken, omdat het aangeeft dat een bedrijf voldoende contant geld genereert uit zijn kernactiviteiten. Dit duidt op financiële stabiliteit en het vermogen om investeringen en schuldaflossingen te financieren. Echter, het moet altijd in context worden gezien met andere factoren, zoals de noodzaak tot kapitaaluitgaven of de algehele strategie van het bedrijf.

Kan operationele kasstroom negatief zijn?

Ja, operationele kasstroom kan negatief zijn. Een negatieve operationele kasstroom betekent dat een bedrijf meer contant geld heeft uitgegeven aan zijn operationele activiteiten dan het heeft ontvangen. Dit kan voorkomen bij jonge, groeiende bedrijven die zwaar investeren, of bij bedrijven die worstelen met rentabiliteit of inefficiënt bedrijfskapitaalbeheer. Een consistent negatieve operationele kasstroom kan duiden op financiële problemen.

Wat is het verschil tussen operationele kasstroom en vrije kasstroom?

Operationele kasstroom meet de kasstroom die wordt gegenereerd uit de primaire bedrijfsactiviteiten. Vrije kasstroom gaat een stap verder door kapitaaluitgaven (investeringen in activa zoals machines of gebouwen) af te trekken van de operationele kasstroom. De vrije kasstroom vertegenwoordigt het contant geld dat een bedrijf overhoudt na het financieren van zijn normale activiteiten en het doen van noodzakelijke investeringen om zijn activa te onderhouden of uit te breiden. Het is het geld dat werkelijk "vrij" is voor schuldaflossing, dividenden, of verdere niet-operationele investeringen.

Waarom wordt afschrijvingen bij de nettowinst opgeteld bij het berekenen van de operationele kasstroom?

Afschrijvingen en amortisatie zijn non-cash uitgaven. Dit betekent dat ze de nettowinst verlagen op de winst-en-verliesrekening, maar dat er geen daadwerkelijke geldstroom mee gepaard gaat in de periode waarin de afschrijving wordt geboekt. Omdat operationele kasstroom gericht is op de werkelijke in- en uitstroom van contant geld, worden deze non-cash kosten terug opgeteld bij de nettowinst om een juiste weergave van de operationele kasstroom te verkrijgen.