De tegenwaartse kapitaalbuffer is een cruciaal instrument binnen het [macroprudentieel beleid] dat door financiële toezichthouders wordt ingezet om de algehele [financiële stabiliteit] te waarborgen. Deze buffer fungeert als een extra kapitaalvereiste voor [banken], bovenop hun reguliere [kapitaalvereisten], en is ontworpen om cyclische risico's in het financiële systeem te adresseren. Het stelt banken in staat om een grotere buffer op te bouwen in tijden van economische hoogconjunctuur en deze buffer vervolgens aan te spreken in perioden van economische neergang of stress, waardoor de kredietverlening in stand kan blijven en de impact van [systeemschokken] wordt verzacht.
Wat Is Tegenwaartse Kapitaalbuffer?
Een tegenwaartse kapitaalbuffer (TKB), ook bekend als de Countercyclical Capital Buffer (CCyB), is een dynamisch onderdeel van de [kapitaalvereisten] die aan [banken] worden opgelegd. Het is een regelgevende maatregel die tot doel heeft de veerkracht van de bankensector te vergroten door [banken] te verplichten extra kapitaal aan te houden wanneer er sprake is van buitensporige [kredietverlening] of een toename van systeembrede risico's in de economie. Dit extra kapitaal dient als een kussen om verliezen op te vangen in perioden van [economische neergang], waardoor banken in staat blijven om leningen te verstrekken aan huishoudens en bedrijven, zelfs onder stressvolle omstandigheden. De TKB is een fundamenteel onderdeel van het [macroprudentieel beleid], dat zich richt op de stabiliteit van het financiële systeem als geheel, in tegenstelling tot microprudentieel toezicht dat zich richt op individuele instellingen.
Geschiedenis en Oorsprong
De behoefte aan een tegenwaartse kapitaalbuffer werd pijnlijk duidelijk tijdens de wereldwijde [financiële crises] van 2008. Deze crisis legde de procycliciteit van het financiële systeem bloot, waarbij kapitaalvereisten in goede tijden onvoldoende waren en in slechte tijden de druk op banken om kapitaal te conserveren de [kredietverlening] verder beperkte, wat de economische neergang versterkte. Als r33eactie hierop introduceerde het Bazels Comité voor Bankentoezicht (BCBS) de tegenwaartse kapitaalbuffer als een van de pijlers van het [Basel III] raamwerk. Het Ba29, 30, 31, 32zels Comité stelde dit kader voor in december 2010 met als doel de wereldwijde kapitaal- en liquiditeitsregels te versterken, om zo een veerkrachtigere bankensector te bevorderen. De TKB 27, 28was specifiek ontworpen om de opbouw van buitensporige leverage en kredietgroei tegen te gaan, en om de schokabsorberende capaciteit van de bankensector te vergroten voor momenten dat [systeemschokken] zich voordoen.
Key26 Takeaways
- De tegenwaartse kapitaalbuffer verplicht [banken] om extra kapitaal op te bouwen in perioden van financiële expansie of toenemende systeemrisico's.
- Het doel is om een kapitaalkussen te creëren dat kan worden aangesproken in tijden van stress, waardoor de [kredietverlening] aan de reële economie kan worden gehandhaafd.
- Deze buffer wordt uitgedrukt als een percentage van de [risicogewogen activa] van een bank en kan variëren van 0% tot 2,5% of hoger, afhankelijk van de inschatting van het systeemrisico door de toezichthouders.
- De TKB is een belangrijk instrument binnen het [macroprudentieel beleid] om de [financiële stabiliteit] te bevorderen en de procycliciteit van het financiële systeem te dempen.
- Bij een neerwaartse spiraal kan de buffer worden verlaagd om banken liquiditeit te geven en een kredietschaarste te voorkomen.
Formula and Calculation
De tegenwaartse kapitaalbuffer is geen op zichzelf staande berekening, maar een percentage dat wordt toegepast op de [risicogewogen activa] (RWA) van een bank. Dit percentage wordt vastgesteld door de nationale toezichthouders of centrale banken en wordt vervolgens toegevoegd aan de andere [kapitaalvereisten] waaraan een bank moet voldoen. De meeste landen hanteren een bereik van 0% tot 2,5% voor de CCyB, hoewel hogere percentages in uitzonderlijke gevallen mogelijk zijn.
De totale ve24, 25reiste common equity Tier 1 (CET1) kapitaalratio van een bank, inclusief de tegenwaartse kapitaalbuffer, kan als volgt worden uitgedrukt:
Waar:
- Vereiste CET1 Kapitaalratio het totale percentage CET1-kapitaal is dat een bank moet aanhouden ten opzichte van haar [risicogewogen activa].
- Minimum CET1 Percentage de basiskapitaalvereiste is die door regelgeving wordt vastgesteld (bijvoorbeeld 4,5%).
- Tegenwa22, 23artse Kapitaalbuffer Percentage het door de toezichthouder vastgestelde percentage van de TKB is.
- Overige Buffers andere buffers omvatten, zoals de kapitaalconserveringsbuffer en eventuele buffers voor systeemrelevante instellingen.
Het absolute21 bedrag aan kapitaal dat een bank moet aanhouden als TKB wordt berekend door dit percentage te vermenigvuldigen met de [risicogewogen activa]:
Interpreting the Tegenwaartse Kapitaalbuffer
De interpretatie van de tegenwaartse kapitaalbuffer is direct gerelateerd aan de economische cyclus en het ingeschatte niveau van systeemrisico. Wanneer een tegenwaartse kapitaalbuffer wordt geactiveerd of verhoogd, duidt dit doorgaans op een periode van robuuste economische groei en toenemende kredietverlening, waarbij toezichthouders anticiperen op de opbouw van potentiële financiële kwetsbaarheden. Het doel is dat [banken] in deze "goede tijden" extra [solvabiliteit] opbouwen om een stootje te kunnen verdragen.
Wanneer de economie echter in een [economische neergang] terechtkomt of wanneer er sprake is van financiële stress, kunnen toezichthouders besluiten de buffer te verlagen of zelfs volledig vrij te geven. Dit signaal is bedoeld om banken de mogelijkheid te bieden hun kapitaalkussen aan te spreken zonder dat dit direct leidt tot een krimp van de [kredietverlening]. Het vrijgeven van de TKB helpt banken verliezen op te vangen en hun [balans] te stabiliseren, waardoor ze hun kernfuncties in de economie kunnen blijven vervullen. Het is een proactief [risicobeheer]-instrument op macroniveau.
Hypothetisch Voorbeeld
Stel dat de toezichthouder van een land de tegenwaartse kapitaalbuffer instelt op 1%. Bank Alpha heeft [risicogewogen activa] ter waarde van €100 miljard. Bovenop de minimale CET1-kapitaalvereiste van 4,5% en een kapitaalconserveringsbuffer van 2,5%, moet Bank Alpha nu ook voldoen aan de tegenwaartse kapitaalbuffer.
De minimale CET1-kapitaalvereiste is €100 miljard * 4,5% = €4,5 miljard.
De kapitaalconserveringsbuffer is €100 miljard * 2,5% = €2,5 miljard.
De tegenwaartse kapitaalbuffer (TKB) is €100 miljard * 1% = €1 miljard.
Het totale vereiste CET1-kapitaal van Bank Alpha bedraagt dan:
€4,5 miljard (minimum) + €2,5 miljard (conservering) + €1 miljard (TKB) = €8 miljard.
Als de [economische neergang] intreedt en de toezichthouder besluit de TKB te verlagen naar 0%, dan wordt de vereiste TKB voor Bank Alpha €0,5 miljard. Hierdoor heeft Bank Alpha €0,5 miljard minder kapitaal nodig om aan de vereisten te voldoen, wat de [banken] meer flexibiliteit geeft om [kredietverlening] te blijven ondersteunen of onverwachte verliezen op te vangen.
Praktische Toepassingen
De tegenwaartse kapitaalbuffer is een sleutelinstrument in de toolbox van wereldwijde toezichthouders voor [macroprudentieel beleid]. Centrale banken en financiële autoriteiten, zoals de Europese Centrale Bank (ECB) en het Federal Reserve System, zijn verantwoordelijk voor het monitoren van de financiële cyclus en het dienovereenenkomstig aanpassen van de TKB.
In de praktijk wordt de TKB doorgaans verho17, 18, 19, 20ogd tijdens perioden van sterke economische groei, overmatige [kredietverlening] en toenemende financiële kwetsbaarheden. Dit dwingt [banken] om een groter kapitaalkussen aan te houden, wat de veerkracht van de sector vergroot en de opbouw van buitensporige risico's afremt. Een concreet voorbeeld hiervan is de implemen15, 16tatie van de TKB in de eurozone, waar de ECB haar beleid inzake macroprudentieel toezicht en de tegenwaartse kapitaalbuffer op haar website toelicht. Wanneer de economie vertraagt of een crisis d13, 14reigt, kunnen toezichthouders besluiten de TKB te verlagen of vrij te geven, waardoor [banken] hun opgebouwde buffer kunnen benutten om verliezen te absorberen en de [kredietverlening] te blijven ondersteunen, in plaats van hun [balans] te moeten verkleinen. Dit helpt de negatieve impact van een [econom10, 11, 12ische neergang] op de reële economie te dempen.
Beperkingen en Kritiek
Hoewel de tegenwaartse kapitaalbuffer een waardevol instrument is, kent het ook beperkingen en heeft het kritiek gekregen. Een van de grootste uitdagingen is de timing en kalibratie van de buffer. Het nauwkeurig identificeren van het kantelpunt in de financiële cyclus — wanneer de risico's zich opbouwen en wanneer ze afnemen — is complex. Een te vroege of te late activering of deactivering van de buffer kan onbedoelde procyclische effecten hebben, waarbij het beleid de cyclus eerder versterkt dan dempt.
Bovendien kan een hoge TKB het [rendement op eigen7, 8, 9 vermogen] van [banken] onder druk zetten, aangezien zij meer kapitaal moeten aanhouden dat niet direct productief is. Dit kan leiden tot weerstand vanuit de bankensector. Een andere kritiek is dat, ondanks de intentie om een buffer op te bouwen, de daadwerkelijke opgebouwde buffers in veel jurisdicties vóór recente schokken, zoals de COVID-19 pandemie, beperkt waren. Dit beperkte de effectiviteit van de TKB als schokdem4, 5, 6per wanneer deze het meest nodig was, wat suggereert dat verdere discussie nodig is over het optimale niveau en de implementatie van dergelijke buffers. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft bijvoorbeeld analyses gepubliceerd over de uitdagingen bij de operationalisering van de CCyB.
Tegenwaartse Kapitaalbuffer vs. Kapitaalvereisten3
Het onderscheid tussen de tegenwaartse kapitaalbuffer en algemene [kapitaalvereisten] is essentieel voor een goed begrip van financiële regulering. [Kapitaalvereisten] vormen de basislijn van het kapitaal dat [banken] te allen tijde moeten aanhouden om aan de wettelijke minimumeisen te voldoen en hun [solvabiliteit] te waarborgen. Deze eisen omvatten onder meer een minimale Tier 1-kapitaalratio en een kapitaalconserveringsbuffer. Ze zijn primair gericht op de veiligheid en soliditeit2 van individuele instellingen (microprudentieel perspectief).
De tegenwaartse kapitaalbuffer daarentegen is een variabele aanvulling op deze basiskapitaalvereisten. Het is specifiek een [macroprudentieel beleid]instrument, gericht op de stabiliteit van het financiële systeem als geheel over de tijd. Terwijl de basis [kapitaalvereisten] relatief statisch zijn, is de TKB dynamisch: het percentage wordt aangepast op basis van de economische cyclus en het ingeschatte niveau van systeemrisico. Het dwingt banken om in goede tijden een extra laag kapitaal aan te houden, die in slechte tijden kan worden vrijgegeven, om zo de procycliciteit van het financiële systeem te dempen en de [kredietverlening] te stabiliseren. Het is dus geen vervanging, maar een aanpassing van de totale [kapitaalvereisten] die reageert op macro-economische omstandigheden. Dit verschilt ook van [liquiditeit]svereisten, die zich richten op de mogelijkheid van een bank om op korte termijn aan haar verplichtingen te voldoen.
FAQs
Waarom is de tegenwaartse kapitaalbuffer belangrijk?
De tegenwaartse kapitaalbuffer is belangrijk omdat het [banken] helpt sterker te zijn in goede tijden, zodat ze verliezen kunnen opvangen en krediet kunnen blijven verstrekken tijdens een [economische neergang]. Dit voorkomt dat de bankensector een crisis verergert.
Wie stelt de tegenwaartse kapitaalbuffer in?
De tegenwaartse kapitaalbuffer wordt ingesteld door nationale financiële toezichthouders of centrale banken, zoals De Nederlandsche Bank in Nederland, de Europese Centrale Bank in de eurozone, of de Federal Reserve in de Verenigde Staten, binnen de kaders van internationale afspraken zoals [Basel III].
Wat gebeurt er als een bank de buffer gebruikt?
Als 1een bank haar tegenwaartse kapitaalbuffer moet gebruiken, betekent dit dat de buffer wordt aangesproken om onverwachte verliezen op te vangen. Toezichthouders zullen in zo'n geval vaak besluiten de vereiste buffer te verlagen, waardoor banken hun opgebouwde kapitaal kunnen aanwenden zonder directe druk om nieuw kapitaal aan te trekken of de [kredietverlening] te beperken. Dit helpt de [solvabiliteit] te handhaven.
Is de buffer hetzelfde in elk land?
Nee, de exacte hoogte en implementatie van de tegenwaartse kapitaalbuffer kunnen per land verschillen, hoewel de algemene principes zijn vastgelegd in het [Basel III] raamwerk. Nationale autoriteiten bepalen zelf de specifieke bufferpercentages op basis van hun lokale economische omstandigheden en systeemrisico's.
Hoe beïnvloedt het de economische neergang?
Door banken te verplichten extra kapitaal op te bouwen in goede tijden, creëert de tegenwaartse kapitaalbuffer een schokdemper voor een [economische neergang]. Wanneer de economie krimpt, kan de buffer worden vrijgegeven, waardoor banken meer ruimte hebben om verliezen te absorberen en de [kredietverlening] voort te zetten, wat een diepere recessie helpt voorkomen.