Duurzame obligaties

Wat zijn Duurzame obligaties?

Duurzame obligaties zijn schuldinstrumenten die door overheden, bedrijven of andere entiteiten worden uitgegeven om kapitaal aan te trekken voor projecten met positieve ecologische of sociale impact. Deze obligaties behoren tot de bredere categorie van duurzame financiering of verantwoord beleggen, waarbij financiële overwegingen worden gecombineerd met milieu-, sociale en governance (ESG) doelstellingen. De opbrengsten van duurzame obligaties zijn specifiek bestemd voor projecten die bijdragen aan duurzaamheidsdoelen, zoals hernieuwbare energie, energie-efficiëntie, duurzaam waterbeheer, of sociale initiatieven. Beleggers in duurzame obligaties ontvangen een vaste rente en de terugbetaling van de hoofdsom, vergelijkbaar met traditionele obligaties, maar met de toegevoegde zekerheid dat hun beleggingen een meetbare positieve impact genereren.

Geschiedenis en Oorsprong

De geschiedenis van duurzame obligaties is nauw verbonden met de ontwikkeling van groene obligaties, die de weg vrijmaakten voor de bredere categorie van duurzame instrumenten. De eerste groene obligatie werd in november 2008 uitgegeven door de Wereldbank, in samenwerking met een groep Zweedse pensioenfondsen die wilden investeren in klimaatvriendelijke projecten. Deze uitgifte creëerde een blauwdruk voor duurzaam beleggen op de kapitaalmarkt door specifieke criteria vast te stellen voor in aanmerking komende projecten, onafhankelijke beoordelingen en impactrapportage te introduceren. Di⁸, ⁹t initiatief van de Wereldbank vormde later de basis voor de Green Bond Principles (GBP), gecoördineerd door de International Capital Market Association (ICMA), die als de facto marktstandaard dienen voor de uitgifte van groene obligaties. Na ⁷het succes van groene obligaties volgden andere soorten duurzame obligaties, zoals sociale obligaties en duurzaamheidsobligaties, die de reikwijdte van de financiering uitbreidden naar een breder scala aan milieu- en sociale doelen.

Belangrijkste Overwegingen

• Toewijzing van opbrengsten: De kern van duurzame obligaties is de toezegging dat de opbrengsten uitsluitend worden gebruikt voor specifieke, duurzame projecten.
• Transparantie en rapportage: Uitgevers moeten transparant zijn over de projecten die worden gefinancierd en regelmatig rapporteren over de voortgang en de verwachte milieu- of sociale impact.
• Externe beoordeling: Vaak wordt een onafhankelijke externe beoordelaar ingeschakeld om de duurzaamheid van de projecten en de afstemming met erkende principes te bevestigen.
• Risico en Rendement: Hoewel duurzame obligaties gericht zijn op impact, dragen ze vergelijkbare financiële risico's en bieden ze een vergelijkbaar rendement als traditionele obligaties met een vergelijkbare kredietkwaliteit.
• Marktgroei: De markt voor duurzame obligaties is de afgelopen jaren exponentieel gegroeid, gedreven door een toenemende vraag van beleggers naar financieel en maatschappelijk verantwoord beleggen.

Interpreteren van Duurzame obligaties

Het interpreteren van duurzame obligaties vereist aandacht voor de specifieke criteria die de uitgever hanteert voor "duurzaamheid", evenals de mate van transparantie en rapportage. Essentieel hierbij is het "use of proceeds"-mechanisme, waarbij de gelden expliciet worden toegewezen aan projecten die bijdragen aan milieu- of sociale doelen. Beleggers beoordelen de geloofwaardigheid van een duurzame obligatie vaak aan de hand van erkende principes, zoals de Green Bond Principles (GBP), Social Bond Principles (SBP) of Sustainability Bond Guidelines van de ICMA. Deze⁵, ⁶ richtlijnen omvatten aanbevelingen voor het gebruik van opbrengsten, projectevaluatie en -selectie, beheer van opbrengsten, en rapportage. De impact van de gefinancierde projecten wordt doorgaans gemeten aan de hand van kwantificeerbare indicatoren, zoals verminderde CO2-uitstoot of het aantal begunstigden van sociale projecten. Een grondige analyse van deze factoren is cruciaal voor beleggers om te bepalen of de obligatie daadwerkelijk aansluit bij hun duurzaamheidsdoelstellingen en impactbeleggen-strategie.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel dat de Nederlandse Overheid een duurzame obligatie van €500 miljoen uitgeeft met een looptijd van 10 jaar en een jaarlijkse couponrente van 2%. De opbrengst van deze obligatie is specifiek bestemd voor de financiering van de bouw van 50.000 energiezuinige woningen en de aanleg van 1000 hectare nieuwe bossen om de biodiversiteit te vergroten en CO2 op te slaan.

De overheid zal in het prospectus van de duurzame obligatie gedetailleerd beschrijven hoe de opbrengsten worden toegewezen aan deze projecten en welke milieu- en sociale voordelen ze naar verwachting zullen opleveren. Ze kan bijvoorbeeld rapporteren over de verwachte vermindering van energieverbruik per woning, de hoeveelheid CO2 die door de nieuwe bossen wordt opgenomen, en het aantal gezinnen dat in de energiezuinige woningen zal wonen. Een externe partij zal de conformiteit van de obligatie met de duurzaamheidsprincipes en de impactmeting valideren. Beleggers die deze duurzame obligatie kopen, ontvangen jaarlijks 2% rente over hun investering en de hoofdsom na 10 jaar, terwijl ze tegelijkertijd bijdragen aan de nationale duurzaamheid-doelstellingen.

Praktische Toepassingen

Duurzame obligaties worden op verschillende manieren toegepast in de financiële wereld:

• Overheidsfinanciering: Overheidsobligaties worden gebruikt om nationale en lokale duurzaamheidsprojecten te financieren, zoals publiek transport, infrastructuur voor hernieuwbare energie en waterzuiveringsinstallaties.
• Bedrijfsfinanciering: Grote bedrijfsobligaties zetten duurzame obligaties in om investeringen in energiezuinige gebouwen, duurzame toeleveringsketens en ecologische innovatie te financieren, passend bij hun maatschappelijk verantwoord ondernemen-strategieën.
• Financiële instellingen: Banken en financiële dienstverleners geven duurzame obligaties uit om leningen en projectfinanciering te ondersteunen die gericht zijn op duurzame ontwikkeling.
• Beleggersportefeuilles: Institutionele beleggers, zoals pensioenfondsen en vermogensbeheerders, nemen duurzame obligaties op in hun portefeuilles om zowel financieel rendement te genereren als te voldoen aan duurzaamheidscriteria.
• Marktgroei: De totale uitgifte van duurzame obligaties (inclusief groene, sociale en duurzaamheidsobligaties) heeft in 2024 een recordbedrag van meer dan $1 biljoen bereikt, wat een groeiende vraag vanuit de markt weerspiegelt.

Beperk⁴ingen en Kritiekpunten

Hoewel duurzame obligaties een belangrijk instrument zijn voor duurzame financiering, zijn er ook beperkingen en kritiekpunten:

• Greenwashing: Een veelgehoorde kritiek is het risico van "greenwashing", waarbij de geloofwaardigheid van de duurzaamheidsclaims van een obligatie in twijfel wordt getrokken. Dit kan gebeuren wanneer de opbrengsten van de obligatie niet volledig worden besteed aan werkelijk duurzame projecten, de impactmeting onvoldoende is, of de uitgever van de obligatie een slechte algehele duurzaamheidsprestatie heeft. De ICMA, b², ³ijvoorbeeld, heeft dit risico erkend en richtlijnen opgesteld om de marktintegriteit te bewaken.
• Gebr¹ek aan uniformiteit: Ondanks de aanwezigheid van richtlijnen zoals de Green Bond Principles, is er geen universele, wettelijk bindende definitie van wat een "duurzame" activiteit precies inhoudt. Dit kan leiden tot inconsistentie in normen en meetmethoden tussen verschillende uitgevers en regio's.
• "Greenium": Soms wordt gesproken over een "greenium", een prijsnadeel voor de uitgever of een rendementsnadeel voor de belegger, wat inhoudt dat duurzame obligaties een iets lagere rente bieden (en dus een hogere prijs hebben) dan vergelijkbare traditionele obligaties. Dit weerspiegelt de bereidheid van sommige beleggers om een deel van het rendement op te offeren voor duurzaamheid.
• Impactmeting: Hoewel impactrapportage belangrijk is, kan het meten en kwantificeren van de daadwerkelijke milieu- of sociale impact van gefinancierde projecten complex zijn. Transparantie over de methodologie en externe verificatie zijn daarom van groot belang.

Duurzame obligaties vs. Groene obligaties

Duurzame obligaties is een overkoepelende term die verschillende soorten obligaties omvat die een positieve milieu- en/of sociale impact tot doel hebben. Groene obligaties zijn daarentegen een specifieke subcategorie van duurzame obligaties.

De verwarring ontstaat vaak omdat groene obligaties de eerste en meest prominente vorm van duurzame obligaties waren, en nog steeds het grootste deel van de duurzame obligatiemarkt vertegenwoordigen. Een groene obligatie is dus altijd een duurzame obligatie, maar een duurzame obligatie is niet altijd een groene obligatie; het kan ook een sociale obligatie zijn (gericht op sociale projecten) of een duurzaamheidsobligatie (gericht op zowel milieu- als sociale projecten).

Veelgestelde Vragen

Wat is het belangrijkste verschil tussen een duurzame obligatie en een traditionele obligatie?

Het belangrijkste verschil is het gebruik van de opbrengsten. Bij een duurzame obligatie zijn de opbrengsten expliciet geoormerkt voor de financiering van specifieke projecten met positieve milieu- of sociale kenmerken, terwijl de opbrengsten van traditionele obligaties voor algemene bedrijfsdoeleinden kunnen worden gebruikt.

Hoe weet ik of een duurzame obligatie "echt" duurzaam is?

Kijk naar de transparantie van de uitgever met betrekking tot het gebruik van de opbrengsten, de selectiecriteria voor projecten en de rapportage over de impact. Veel duurzame obligaties worden ook extern beoordeeld door onafhankelijke partijen, wat een extra laag van geloofwaardigheid biedt. Beoordeel ook of de obligatie voldoet aan erkende marktprincipes, zoals die van de International Capital Market Association (ICMA).

Is het rendement op duurzame obligaties lager dan op traditionele obligaties?

Niet noodzakelijkerwijs. Het rendement op duurzame obligaties wordt primair bepaald door de kredietwaardigheid van de uitgever en de algemene marktomstandigheden, net als bij traditionele obligaties. Soms kan er sprake zijn van een licht "greenium" (een iets lager rendement voor de belegger), maar dit is niet altijd het geval en hangt af van vraag en aanbod in de markt.

Welke soorten projecten worden gefinancierd met duurzame obligaties?

Duurzame obligaties financieren een breed scala aan projecten. Dit omvat milieu-gerelateerde projecten zoals hernieuwbare energie (zon, wind), energie-efficiëntie, duurzaam waterbeheer en ecologische biodiversiteit. Daarnaast kunnen ze sociale projecten financieren zoals betaalbare woningen, toegang tot gezondheidszorg, onderwijs, voedselzekerheid en projecten die gericht zijn op sociaal-economische empowerment.

Wie geeft duurzame obligaties uit?

Duurzame obligaties worden uitgegeven door diverse entiteiten, waaronder soevereine staten (via overheidsobligaties), supranationale organisaties zoals de Wereldbank en de Europese Investeringsbank, financiële instellingen, en bedrijfsobligaties uit verschillende sectoren. De markt is de afgelopen jaren sterk gediversifieerd.