Indirecte belastingen

What Is Indirecte belastingen?

Indirecte belastingen, ook wel onmiddellijke belastingen genoemd, zijn heffingen die consumenten betalen bij de aankoop van goederen en diensten, maar die indirect door de verkoper aan de overheid worden afgedragen. Ze maken deel uit van de bredere categorie fiscaliteit en zijn een cruciale bron van overheidsinkomsten. In tegenstelling tot directe belastingen, die rechtstreeks op inkomen of vermogen worden geheven, zijn indirecte belastingen ingebed in de prijs van producten en diensten. Voorbeelden van indirecte belastingen zijn de belasting op de toegevoegde waarde (BTW), accijnzen en importheffingen. Het concept van indirecte belastingen speelt een belangrijke rol in het belastingstelsel van de meeste landen wereldwijd.

History and Origin

De oorsprong van indirecte belastingen gaat ver terug in de geschiedenis, met vroege vormen die al in de oudheid voorkwamen, zoals belastingen op zout of specifieke handelswaren. De moderne incarnatie van indirecte belastingen, met name de belasting op de toegevoegde waarde (BTW), heeft echter een meer recente geschiedenis. De BTW werd voor het eerst geïmplementeerd in Frankrijk in 1954 door Maurice Lauré, een ambtenaar van de Franse belastingdienst. Zijn doel was om de nadelen van eerdere omzetbelastingen, zoals de cumulatie of 'cascading' van belastingen, te elimineren.

Het succes van de BTW in Frankrijk leidde tot de adoptie ervan door andere landen, vooral binnen Europa. De Europese Economische Gemeenschap (voorloper van de Europese Unie) zag in de jaren zestig en zeventig de potentie van een geharmoniseerd BTW-systeem om de interne markt te faciliteren. Sinds de jaren '90 streeft de Europese Commissie naar een verdere harmonisatie van indirecte belastingen om het vrije verkeer van goederen en diensten binnen de lidstaten te bevorderen, hoewel de keuze van het belastingtarief bij de lidstaten blijft liggen. T¹⁴, ¹⁵, ¹⁶, ¹⁷egenwoordig is BTW, een type indirecte belasting, in meer dan 170 landen wereldwijd geïmplementeerd en vormt het een aanzienlijk deel van de belastinginkomsten. De¹², ¹³ gemiddelde BTW-tarieven zijn in de loop der jaren gestegen; bijvoorbeeld, het gemiddelde BTW-standaardtarief in OESO-landen steeg van 15,6 procent in 1975 naar 19,3 procent in 2020.

#¹¹# Key Takeaways

• Indirecte belastingen zijn heffingen op consumptiegoederen en diensten, die via de verkoper aan de overheid worden afgedragen.
• De belasting op de toegevoegde waarde (BTW) is de meest voorkomende vorm van indirecte belasting wereldwijd.
• Deze belastingen zijn een belangrijke bron van inkomsten voor overheden en beïnvloeden de koopkracht van consumenten.
• Ze worden vaak gebruikt om specifieke gedragingen te ontmoedigen, zoals de consumptie van tabak of alcohol, via accijnzen.
• De uiteindelijke last van indirecte belastingen wordt vaak gedragen door de eindconsument.

Interpreting Indirecte belastingen

De impact van indirecte belastingen wordt beoordeeld aan de hand van verschillende factoren, waaronder de prijselasticiteit van het belaste goed of de dienst. Als een product een lage prijselasticiteit heeft (d.w.z. consumenten blijven het kopen, zelfs als de prijs stijgt), kan een indirecte belasting effectief zijn in het genereren van inkomsten voor de overheid en wordt de belastingdruk grotendeels afgewenteld op de consument. Bij producten met een hoge prijselasticiteit kan een verhoging van de indirecte belasting leiden tot een aanzienlijke daling van de vraag, wat de inkomsten voor de overheid kan beperken.

Overheden gebruiken indirecte belastingen niet alleen om inkomsten te genereren, maar ook als instrument binnen hun fiscaal beleid om consumentengedrag te sturen. Accijnzen op ongezonde producten zijn hier een voorbeeld van. De interpretatie van indirecte belastingen omvat ook de analyse van hun impact op verschillende inkomensgroepen, aangezien ze vaak een groter deel van het inkomen van lagere inkomensgroepen kunnen vertegenwoordigen, gezien zij doorgaans een groter deel van hun inkomen consumeren.

Hypothetical Example

Stel, een land heft een BTW van 21% op alle elektronische apparaten. Een consument koopt een nieuwe smartphone van een elektronicazaak. De verkoopprijs van de smartphone, exclusief BTW, is €500.

1. Prijs exclusief BTW: €500
2. BTW-tarief: 21%
3. Berekening BTW: (€500 \times 0.21 = €105)
4. Totaalprijs inclusief BTW: (€500 + €105 = €605)

De consument betaalt €605 aan de winkelier. De winkelier fungeert als een soort incassant voor de overheid: de €500 is om de kosten van de telefoon en de eigen winstmarge te dekken, terwijl de €105 aan BTW periodiek aan de belastingdienst wordt afgedragen. De indirecte belasting (BTW) is hier duidelijk zichtbaar op de kassabon en wordt door de consument betaald bij de aankoop van het product. Dit toont aan hoe deze belastingen direct de uiteindelijke prijs van consumptiegoederen beïnvloeden.

Practical Applications

Indirecte belastingen zijn alomtegenwoordig in de moderne economie en hebben diverse praktische toepassingen. Ze dienen als een stabiele en voorspelbare bron van overheidsinkomsten, die cruciaal zijn voor de financiering van openbare diensten en infrastructuur. In 2019 vormden verbruiksbelastingen gemiddeld 32,3 procent van de totale inkomsten in OESO-landen.

Een van de belangrijkst¹⁰e toepassingen is de belasting op de toegevoegde waarde (BTW), die wordt geheven op bijna alle goederen en diensten in de meeste landen buiten de Verenigde Staten. Accijnzen worden vaak toegepast op specifieke producten zoals tabak, alcohol en brandstof, deels om inkomsten te genereren en deels om de consumptie van deze goederen te ontmoedigen vanwege gezondheids- of milieueffecten. De Internationale Moneta⁸ire Fonds (IMF) heeft bijvoorbeeld geadviseerd tegen algemene BTW-verlagingen om inflatie te bestrijden, om te voorkomen dat regeringen de broodnodige belastinginkomsten mislopen, en heeft benadrukt dat een brede BTW-basis met minder uitzonderingen en verlaagde tarieven bevorderlijker is voor economische groei.

Daarnaast worden [impor⁶, ⁷theffingen](https://diversification.com/term/importheffingen) (ook een vorm van indirecte belasting) gebruikt om binnenlandse industrieën te beschermen of om de handelsbalans te beïnvloeden. De Europese Commissie houdt toezicht op EU-landen om ervoor te zorgen dat zij de gemeenschappelijke regels voor indirecte belastingen correct toepassen, zoals vastgelegd in wettelijke instrumenten zoals de BTW-richtlijn en de Accijnsrichtlijn.

Limitations and Critic⁵isms

Hoewel indirecte belastingen een efficiënte manier zijn om overheidsinkomsten te genereren, zijn ze ook onderhevig aan kritiek, voornamelijk vanwege hun potentieel regressive aard. Regressiviteit betekent dat de belasting een groter percentage van het inkomen van lagere inkomensgroepen opslokt dan van hogere inkomensgroepen. Dit komt doordat mensen met lagere inkomens doorgaans een groter deel van hun inkomen besteden aan consumptiegoederen en diensten, waarop indirecte belastingen worden geheven, terwijl rijkere huishoudens een groter deel van hun inkomen sparen of investeren.

Critici stellen dat een ho², ³, ⁴ge afhankelijkheid van indirecte belastingen de inkomensongelijkheid kan vergroten en de koopkracht van kwetsbare huishoudens kan uithollen. Er zijn echter manieren om de regressiviteit te verzachten, bijvoorbeeld door essentiële goederen zoals voedsel of medicijnen een verlaagd BTW-tarief te geven of zelfs vrij te stellen. Ondanks deze mogelijke verzachtende maatregelen, blijven indirecte belastingen, in de praktijk, vaker regressief dan inkomensbelastingen.

Een andere beperking is de ¹impact op de economische groei en inflatie. Verhogingen van indirecte belastingen kunnen leiden tot prijsstijgingen, wat kan bijdragen aan inflatoire druk. Bovendien kunnen te hoge accijnzen op bepaalde producten leiden tot illegale handel of grensoverschrijdend winkelen, wat de beoogde belastinginkomsten ondermijnt.

Indirecte belastingen vs. Directe belastingen

Het onderscheid tussen indirecte en directe belastingen is fundamenteel in de fiscaliteit.

Directe belastingen, zoals inkomstenbelasting, worden rechtstreeks van het inkomen of de winst van individuen of bedrijven geheven. Ze zijn vaak progressief, wat betekent dat het belastingpercentage toeneemt naarmate het belastbare inkomen hoger wordt. Indirecte belastingen, daarentegen, worden geheven op transacties en worden uiteindelijk betaald door de consument, hoewel de wettelijke verplichting tot afdracht bij de verkoper ligt. Dit verschil in heffingswijze en uiteindelijke belastingdruk vormt de kern van het debat over de rechtvaardigheid en efficiëntie van een belastingstelsel.

FAQs

Wie betaalt uiteindelijk indirecte belastingen?

Hoewel bedrijven verantwoordelijk zijn voor het innen en afdragen van indirecte belastingen aan de overheid, wordt de uiteindelijke financiële last meestal gedragen door de eindconsument in de vorm van hogere prijzen voor consumptiegoederen en diensten.

Zijn indirecte belastingen hetzelfde als verkoopbelastingen?

Verkoopbelastingen zijn een type indirecte belasting die specifiek wordt geheven op de verkoop van goederen en diensten aan de eindconsument. De BTW is een complexer systeem dat belasting heft op elke fase van de productie- en distributieketen, waarbij bedrijven de betaalde BTW op hun inkopen kunnen aftrekken. Beide zijn vormen van indirecte belasting, maar de BTW is breder en efficiënter in het voorkomen van dubbele belasting.

Waarom heffen overheden indirecte belastingen?

Overheden heffen indirecte belastingen om verschillende redenen: ze zijn een belangrijke en relatief stabiele bron van overheidsinkomsten, ze zijn vaak makkelijker te innen dan directe belastingen omdat ze ingebed zijn in de prijzen, en ze kunnen worden gebruikt om specifiek gedrag te ontmoedigen (zoals roken of drinken via accijnzen) of om het monetair beleid van de overheid te ondersteunen.

Zijn indirecte belastingen eerlijk?

De eerlijkheid van indirecte belastingen is een veelbesproken onderwerp. Ze worden vaak als regressief beschouwd, wat betekent dat ze een relatief grotere last vormen voor huishoudens met lagere inkomens. Dit komt omdat lagere inkomens doorgaans een groter deel van hun inkomen besteden aan consumptie dan hogere inkomens. Om dit te compenseren, passen sommige landen verlaagde BTW-tarieven toe op essentiële goederen.

Hoe beïnvloeden indirecte belastingen de economie?

Indirecte belastingen kunnen de economische indicatoren beïnvloeden door de prijzen van goederen en diensten te verhogen, wat kan leiden tot inflatie en een vermindering van de koopkracht. Ze kunnen ook de concurrentiepositie van bedrijven beïnvloeden, vooral in internationaal verband. Echter, ze leveren ook cruciale inkomsten op die overheidsuitgaven financieren, wat de economie kan stimuleren.