Deviezenreserves

Wat zijn Deviezenreserves?

Deviezenreserves zijn vreemde valuta en andere activa die worden aangehouden door de centrale banken of monetaire autoriteiten van een land. Deze activa, die deel uitmaken van de bredere categorie van Internationale Financiën, worden voornamelijk gebruikt om de balans van betalingen van het land in evenwicht te houden, de wisselkoersen van de nationale munt te beïnvloeden en het vertrouwen in de financiële markten te behouden. Deviezenreserves kunnen bestaan uit vreemde valuta-deposito's, obligaties en andere effecten van overheden in belangrijke reservevaluta's, evenals goudreserves en Speciale Trekkingsrechten (STR's) van het Internationaal Monetair Fonds (IMF).

#¹¹# Geschiedenis en Oorsprong

De behoefte aan deviezenreserves, of internationale reserves, is historisch geëvolueerd met de ontwikkeling van het internationale monetaire systeem. Vóór de 20e eeuw waren goud en zilver de primaire reserveactiva. De komst van centrale banken in de 19e en vroege 20e eeuw bracht een grotere organisatie in het beheer van monetaire activa.

Een cruciale mijlpaal in de geschiedenis van deviezenreserves was de oprichting van het Bretton Woods-systeem in 1944. Dit systeem, dat de basis legde voor het naoorlogse internationale monetaire stelsel, koppelde de valuta's van 44 landen aan de Amerikaanse dollar, die op zijn beurt tegen een vaste koers in goud converteerbaar was. De Am¹⁰erikaanse dollar werd zo de dominante reservemunt. Na de⁹ ineenstorting van het Bretton Woods-systeem in de vroege jaren 1970, toen de convertibiliteit van de dollar in goud werd opgeheven en veel landen overgingen op zwevende wisselkoersen, nam de accumulatie van deviezenreserves paradoxaal genoeg sterk toe. Dit w⁸as deels een reactie van opkomende markten die reserves opbouwden als zelfverzekering tegen mogelijke financiële schokken en om de economische stabiliteit te waarborgen.

Belangrijkste Punten

Deviezenreserves zijn vreemde valuta en andere externe activa die door centrale banken worden aangehouden om de economische stabiliteit te waarborgen.
Ze dienen als een buffer tegen externe schokken, ondersteunen het monetair beleid en vergemakkelijken de internationale handel.
De reserves worden vaak aangehouden in stabiele, wereldwijd geaccepteerde valuta's, zoals de Amerikaanse dollar en de euro.
He⁷t beheer van deviezenreserves richt zich doorgaans op liquiditeit, veiligheid en rendement, in die volgorde van prioriteit.
De⁶ omvang en samenstelling van de deviezenreserves van een land zijn belangrijke indicatoren voor zijn financiële veerkracht.

Formule en Berekening

Hoewel er geen strikte formule is voor de totale deviezenreserves van een land, kunnen ze worden uitgedrukt als een som van hun componenten. De totale deviezenreserves ((R_{totaal})) omvatten doorgaans:

R_{totaal} = R_{valuta} + R_{goud} + R_{STR} + R_{IMF} + R_{overig}

Waarbij:

(R_{valuta}) = Buitenlandse valuta (deposito's, effecten zoals schatkistpapier)
(R_{goud}) = Monetaire goudvoorraden
(R_{STR}) = Speciale Trekkingsrechten (een internationaal reserve-activum gecreëerd door het IMF)
(R_{IMF}) = Reservepositie bij het IMF (een deel van de quota-bijdrage van een land aan het IMF dat vrijelijk kan worden opgenomen)
(R_{overig}) = Overige reserve-activa

Een veelgebruikte maatstaf voor de adequaatheid van deviezenreserves is de verhouding tot importen, vaak uitgedrukt in maanden importdekking:

[ \text{Importdekking reserves} = \frac{\text{Totale deviezenreserves}}{\text{Maandelijkse import van goederen en diensten}} ]

Dit cijfer geeft aan hoeveel maanden importen een land kan financieren met zijn huidige reserves.

Interpretatie van Deviezenreserves

De interpretatie van deviezenreserves hangt sterk af van de economische context van een land. Hoge deviezenreserves kunnen duiden op:

Sterke externe positie: Een land met grote exportoverschotten of aanzienlijke kapitaalstromen kan aanzienlijke reserves opbouwen.
Buffer tegen schokken: Voldoende reserves bieden een kussen tegen onverwachte economische crises, zoals plotselinge kapitaaluitstromen of dalingen in exportinkomsten. Ze vergroten de liquiditeit van een land.
Mogelijkheid tot marktinterventie: Een centrale bank kan deviezenreserves gebruiken om de eigen munt te ver versterken door buitenlandse valuta te verkopen en de binnenlandse munt op te kopen, of om de munt te verzwakken door buitenlandse valuta op te kopen.
On⁵dersteuning van wisselkoersbeleid: Voor landen met een vaste of beheerde wisselkoers zijn deviezenreserves essentieel om de koppeling te handhaven.

Te lage reserves kunnen leiden tot kwetsbaarheid voor externe schokken, terwijl overmatig hoge reserves opportuniteitskosten met zich mee kunnen brengen, omdat de activa vaak worden aangehouden in laagrentende, liquide instrumenten. De optimale hoeveelheid deviezenreserves is een onderwerp van voortdurend debat onder economen, vaak gerelateerd aan de omvang van het bruto binnenlands product en de openheid van de economie.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel, het fictieve land "Economia" ervaart een plotselinge toename van speculatie tegen zijn munt, de "Eco". Investeerders beginnen massaal Eco's te verkopen en buitenlandse valuta, voornamelijk Amerikaanse dollars, op te kopen, waardoor de waarde van de Eco snel daalt.

Om deze daling tegen te gaan en het vertrouwen te herstellen, besluit de Centrale Bank van Economia in te grijpen op de valutamarkt. De bank gebruikt een deel van haar deviezenreserves (die voornamelijk uit Amerikaanse dollars bestaan) om Eco's op te kopen. Door dollars te verkopen en Eco's te kopen, verhoogt de centrale bank de vraag naar de Eco, waardoor de depreciatie vertraagt en uiteindelijk stopt. Als Economia over onvoldoende deviezenreserves zou beschikken, zou deze interventie niet effectief zijn, wat kan leiden tot verdere paniek en een diepere economische crisis. Dit illustreert de rol van deviezenreserves als een financiële buffer.

Praktische Toepassingen

Deviezenreserves zijn fundamenteel voor het functioneren van de moderne wereldeconomie en hebben diverse praktische toepassingen:

Wisselkoersbeheer: Centrale banken gebruiken deviezenreserves om te interveniëren op de valutamarkten en de waarde van hun nationale munt te beïnvloeden, hetzij om extreme volatiliteit te verminderen, hetzij om een specifieke koersdoelstelling te handhaven. De Europese Centrale Bank (ECB) beheert bijvoorbeeld actief haar deviezenportefeuille, bestaande uit Amerikaanse dollars, Japanse yen, Chinese renminbi en goud, om de nodige liquiditeit te waarborgen voor eventuele buitenlandse valutatransacties.
Schok⁴absorptie: Reserves dienen als een vangnet tijdens economische crises, zoals plotselinge kapitaaluitstromen, dalingen in exportopbrengsten of natuurrampen. Ze stellen een land in staat om internationale verplichtingen na te komen, zoals de aflossing van overheidsschuld in vreemde valuta.
Kredietwaardigheid: Grote en stabiele deviezenreserves dragen bij aan de kredietwaardigheid van een land, waardoor het voor de overheid en bedrijven gemakkelijker en goedkoper wordt om internationaal te lenen.
Monetair Beleid: Hoewel niet het primaire doel, kunnen veranderingen in deviezenreserves invloed hebben op de binnenlandse geldhoeveelheid, vooral bij niet-gesteriliseerde interventies.

Beperkingen en Kritiekpunten

Hoewel deviezenreserves cruciaal zijn voor de financiële stabiliteit, zijn er ook beperkingen en kritiekpunten:

Opportuniteitskosten: Het aanhouden van grote hoeveelheden deviezenreserves brengt kosten met zich mee. Deze activa worden vaak belegd in veilige, maar laagrentende buitenlandse overheidsobligaties, wat betekent dat het potentiële rendement dat elders in de economie geïnvesteerd had kunnen worden, verloren gaat. Dit staat bekend als de "quasi-fiscale kosten" of opportuniteitskosten van reserves.
Verliezen door wisselkoersfluctuaties: De waarde van deviezenreserves kan dalen als de reservevaluta's depreciëren ten opzichte van de nationale munt, wat kan leiden tot aanzienlijke boekhoudkundige verliezen voor de centrale bank.
Risico op³ Inflatie: Vooral bij niet-gesteriliseerde interventies, waarbij de centrale bank buitenlandse valuta koopt en de nationale munt uitgeeft, kan de toename van de geldhoeveelheid binnenlandse inflatie aanwakkeren. Centrale banken moeten vaak tegenmaatregelen (sterilisatie) nemen om dit effect te neutraliseren.
Mislukte Interventies: Marktinterventies met deviezenreserves zijn niet altijd succesvol, vooral als ze ingaan tegen fundamentele economische krachten. Grote kapitaalstromen of aanhoudende onevenwichtigheden in de balans van betalingen kunnen de impact van interventies tenietdoen.

Deviezenreserves versus Valutareserves

De termen "Deviezenreserves" en "Valutareserves" worden in het Nederlands vaak door elkaar gebruikt en betekenen in de praktijk hetzelfde. Beide verwijzen naar de buitenlandse valuta en andere liquide, externe activa die een centrale bank of monetaire autoriteit aanhoudt. De formele term "deviezen" omvat doorgaans buitenlandse bankbiljetten, munten en tegoeden in buitenlandse valuta, terwijl "valuta" verwijst naar de geldsoort van een land. In de context van centrale bankreserves omvatten beide termen de brede categorie van buitenlandse activa. Daarom zijn de twee termen synoniem in de financiële wereld.

Veelgestelde Vragen

Welke activa maken deel uit van deviezenreserves?

Deviezenreserves bestaan hoofdzakelijk uit deposito's en waardepapieren (zoals staatsobligaties) in vreemde valuta, vaak de Amerikaanse dollar, euro, Japanse yen, pond sterling en Chinese renminbi. Daarnaast omvatten ze goudreserves, Speciale Trekkingsrechten (STR's) van het IMF en de reservepositie bij het IMF.

Waarom houden landen deviezenreserves aan?

Landen houden deviezenreserves aan om meerdere redenen: ze stabiliseren de nationale munt, bieden een buffer tegen economische crises, vergemakkelijken internationale handel en betalingen, en verhogen de internationale kredietwaardigheid van het land.

Wie beheert de deviezenreserves van een land?

De deviezenreserves van een land worden doorgaans beheerd door de centrale banken of, in sommige gevallen, door het ministerie van Financiën of een vergelijkbare monetaire autoriteit. Het beheer is ger²icht op het handhaven van liquiditeit, het minimaliseren van risico's en het behalen van een redelijk rendement.

Zijn devieze¹nreserves hetzelfde als de geldhoeveelheid?

Nee, deviezenreserves zijn niet hetzelfde als de binnenlandse geldhoeveelheid. Deviezenreserves zijn activa die door de centrale bank worden aangehouden in buitenlandse valuta, terwijl de geldhoeveelheid verwijst naar de totale hoeveelheid geld die in omloop is binnen de economie van een land. Hoewel er een relatie kan zijn via monetair beleid en interventies, zijn het afzonderlijke concepten.