Discretiebeleid

Wat is Discretiebeleid?

Discretiebeleid verwijst naar economische beleidsbeslissingen die op ad-hocbasis worden genomen door beleidsmakers, in tegenstelling tot beleid dat is vastgelegd door vooraf bepaalde regels. Het is een proactieve benadering binnen de monetair en fiscaal beleid, waarbij regeringen en centrale banken bewust ingrijpen om de economie te beïnvloeden en te stabiliseren. Dit kan bijvoorbeeld inhouden dat de overheid besluit om de overheidsuitgaven te verhogen of belastingen te verlagen om de economische groei te stimuleren, of dat een centrale bank de rentevoeten aanpast. Dergelijke discretionaire acties vereisen vaak wetgevende goedkeuring en worden ingezet om schommelingen in de conjunctuurcyclus te mitigeren, zoals het bestrijden van een recessie of het beheersen van inflatie.

Geschiedenis en Oorsprong

Het concept van discretionair economisch beleid, met name in de vorm van fiscaal beleid en monetair beleid, kreeg prominentie na de Grote Depressie van de jaren dertig. Voor die tijd heerste een laissez-faire benadering, waarbij men geloofde dat markten zichzelf zouden corrigeren. Echter, de aanhoudende crisis toonde de tekortkomingen van deze benadering aan. De theorieën van de Britse econoom John Maynard Keynes stelden dat overheidsingrijpen essentieel was om de Bruto Binnenlands Product te stabiliseren en te reguleren.,

Als reactie op de crisis implementeerde de Amerikaanse overheid bijvoorbeeld de "New Deal", een reeks omvangrijke programma's en projecten die gericht waren op het verminderen van de werkloosheid en het stimuleren van de economie door middel van massale openbare werken en sociale voorzieningen., ³⁸Latere crises, zoals de financiële crisis van 2008 en de COVID-19 pandemie, zagen opnieuw brede toepassing van discretionair beleid, waarbij regeringen en centrale banken wereldwijd omvangrijke stimuleringsmaatregelen namen. De Federal Reserve reageerde in 2008 met agressieve monetaire maatregelen om een diepere depressie te voorkomen.

#³⁷# Belangrijkste Punten

Discretiebeleid omvat bewuste en actieve beslissingen van de overheid of centrale bank om de economie te beïnvloeden.
Het wordt gebruikt om economische schommelingen tegen te gaan, zoals het stimuleren van groei tijdens een neergang of het beheersen van inflatie tijdens een oververhitting.
Voorbeelden zijn veranderingen in overheidsuitgaven, belastingtarieven of rentetarieven.
De effectiviteit van discretionair beleid kan worden beïnvloed door tijdvertragingen en politieke overwegingen.
Het staat in contrast met automatische stabilisatoren, die zonder directe overheidsactie werken.

Formule en Berekening

Discretiebeleid kent geen specifieke wiskundige formule in de zin van een enkele berekening die het beleid bepaalt. Echter, de impact van discretionaire fiscale maatregelen wordt vaak geanalyseerd met behulp van de fiscale multiplicator. Deze beschrijft hoe een initiële verandering in overheidsuitgaven of belastingen leidt tot een grotere verandering in het nationale inkomen.

De eenvoudige uitgavenmultiplicator ((k)) kan worden uitgedrukt als:

k = \frac{1}{1 - MPC}

Waarbij:

(MPC) staat voor de Marginale Consumptiequote (marginal propensity to consume). Dit is het deel van een extra eenheid inkomen dat door huishoudens wordt besteed aan consumptie.

Een verhoging van de overheidsuitgaven (G) met (\Delta G) zal, via de multiplicator, leiden tot een verandering in het nationaal inkomen ((\Delta Y)) van:

\Delta Y = k \times \Delta G

Dit model helpt beleidsmakers de potentiële impact van hun discretionaire acties op de totale vraag en het nationaal inkomen te schatten.

Interpretatie van Discretiebeleid

De interpretatie van discretiebeleid draait om het begrijpen van de intentie en de verwachte impact van actieve overheids- of centrale bankinterventies. Wanneer beleidsmakers kiezen voor discretionaire maatregelen, zoals een stimuleringspakket tijdens een recessie of een renteverhoging om inflatie te bestrijden, duidt dit op een bewuste poging om de economie van richting te sturen.

Het succes van dergelijk beleid wordt beoordeeld aan de hand van de mate waarin het de beoogde macro-economische doelen bereikt, zoals het verminderen van werkloosheid, het stabiliseren van prijzen of het bevorderen van economische groei. Een belangrijke overweging bij de interpretatie is de timing: effectief discretionair beleid vereist dat acties worden ondernomen voordat economische problemen verergeren of, in het geval van herstel, voordat de economie oververhit raakt.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel dat een land te maken krijgt met een aanzienlijke economische vertraging, gekenmerkt door dalende consumentenbestedingen en een toenemende werkloosheid. De overheid besluit een discretionair begrotingsbeleid toe te passen om de economie te stimuleren.

Stap 1: Probleemherkenning. Economische indicatoren tonen aan dat het Bruto Binnenlands Product twee opeenvolgende kwartalen is gekrompen, wat duidt op een recessie. De werkloosheid stijgt snel.

Stap 2: Beleidsbesluit. Na overleg besluit de regering om discretionaire fiscale maatregelen te nemen. Ze kondigen een pakket aan van 50 miljard euro aan extra overheidsuitgaven voor infrastructuurprojecten, zoals de aanleg van nieuwe wegen en bruggen, en een tijdelijke btw-verlaging om de consumentenbestedingen te stimuleren.

Stap 3: Implementatie. De projecten worden opgestart en de btw-verlaging wordt van kracht. Dit creëert direct banen in de bouwsector en gerelateerde industrieën, en verhoogt het besteedbaar inkomen van consumenten.

Stap 4: Effect. De extra overheidsuitgaven en de verhoogde consumentenbestedingen leiden tot een toename van de totale vraag in de economie. Dit stimuleert bedrijven om meer te produceren en personeel aan te nemen, waardoor de werkloosheid daalt en de economische groei weer aantrekt. Zonder dit actieve, discretionaire ingrijpen zou het herstel langer hebben geduurd of ernstiger zijn geweest.

Praktische Toepassingen

Discretiebeleid wordt op verschillende manieren toegepast in de economie:

Fiscaal beleid: Regeringen gebruiken discretionair fiscaal beleid om de economie te beïnvloeden door middel van gerichte wijzigingen in overheidsuitgaven en belastingen., Zo kunne³⁶n³⁵ ze infrastructuurprojecten lanceren, belastingverlagingen doorvoeren om de consumentenvraag te stimuleren, of tijdelijke subsidies verstrekken tijdens economische neergang., Een voor³⁴b³³eeld hiervan is de grootschalige fiscale stimulus die veel landen toepasten in reactie op de financiële crisis van 2008 en de COVID-19 pandemie, om de economische groei te ondersteunen. De International Monetary Fund (IMF) beschrijft fiscaal beleid als het gebruik van overheidsuitgaven en belastingen om de economie te beïnvloeden.
Monet³²air beleid: Centrale banken passen discretionaire monetair beleid toe door rentetarieven aan te passen of via openmarktoperaties. Een centrale bank kan bijvoorbeeld de beleidsrente verlagen om lenen en investeren te stimuleren en zo een recessie te bestrijden. Het monetaire beleid van de Federal Reserve is bijvoorbeeld van oudsher gericht op het bereiken van maximale werkgelegenheid en stabiele, lage inflatie, en opereert daarbij met een zekere mate van discretie.
Stabi³¹lisatiebeleid: Het is een cruciaal instrument van het algemene stabilisatiebeleid dat gericht is op het dempen van de conjunctuurcyclus en het handhaven van macro-economische stabiliteit. Recente gebeurtenissen, zoals het aflopen van de pandemische overheidsuitgaven in de VS, laten zien hoe de beëindiging van discretionair beleid invloed kan hebben op de economie. Reuters rapp³⁰orteerde over de "fiscal cliff" die de Amerikaanse economie tegemoet ging toen pandemische uitgavenpakketten afliepen.
Bestri²⁹jding van Overheidstekorten: In tijden van hoge overheidstekort kunnen regeringen discretionaire bezuinigingen of belastingverhogingen doorvoeren om de overheidsfinanciën weer op orde te brengen.

Beperkingen en Kritiek

Hoewel discretionair beleid de flexibiliteit biedt om snel in te spelen op veranderende economische omstandigheden, kent het aanzienlijke beperkingen en is het onderwerp van kritiek.

Een van de belangrijkste nadelen zijn de "tijdvertragingen" (lags)., Er zijn vers²⁸c²⁷hillende soorten vertragingen:

Herkenning vertraging: De tijd die nodig is om te erkennen dat een economisch probleem zich voordoet.
Besluit²⁶vorming vertraging: De tijd die nodig is om een beleidsrespons te formuleren en goed te keuren, wat politieke processen en parlementaire debatten kan omvatten.
Impleme²⁵ntatie vertraging: De tijd die nodig is om de goedgekeurde maatregelen daadwerkelijk uit te voeren.
Impact vertraging: De tijd die verstrijkt tussen de implementatie en het moment dat het beleid volledig effect heeft op de economie.,

Deze vertra²⁴g²³ingen kunnen betekenen dat discretionaire maatregelen pas effect hebben als de economische situatie al is veranderd, mogelijk zelfs de problemen verergerend.,

Andere krit²²i²¹ekpunten omvatten:

Politieke Invloeden: Beslissingen kunnen worden beïnvloed door politieke belangen in plaats van puur economische overwegingen, wat kan leiden tot suboptimale uitkomsten.,
Onnauwk²⁰e¹⁹urige Voorspellingen: Beleidsmakers vertrouwen op economische voorspellingen, die inherent onzeker zijn. Onjuiste voorspellingen kunnen leiden tot beleid dat de situatie niet verbetert of zelfs verslechtert.
Crowding¹⁸ Out: Expansionair fiscaal beleid, zoals verhoogde overheidsuitgaven gefinancierd door leningen, kan leiden tot hogere rentevoeten, waardoor private investeringen worden ontmoedigd ("crowding out").
Tijdsinc¹⁷onsistentie: Er bestaat een verleiding voor beleidsmakers om op korte termijn de economie te stimuleren, zelfs als dit op lange termijn nadelige gevolgen heeft voor bijvoorbeeld de inflatie. Dit kan leiden¹⁶ tot een verlies van geloofwaardigheid in het stabilisatiebeleid.

Als gevolg van deze uitdagingen beschouwen veel economen discretionair beleid als een "bot instrument", dat beter kan worden gereserveerd voor extreme economische situaties. De Brookings I¹⁵nstitution heeft bijvoorbeeld de ineffectiviteit van fiscaal beleid besproken, deels vanwege deze vertragingen.

Discretieb¹⁴eleid vs. Automatische Stabilisatoren

Het belangrijkste verschil tussen discretiebeleid en automatische stabilisatoren ligt in de mate van overheidsinterventie en besluitvorming.

Discretiebeleid vereist actieve beslissingen en implementatie door de overheid of centrale bank. Dit zijn bewuste wijzigingen in het begrotingsbeleid of monetair beleid, zoals een specifiek wetsvoorstel voor belastingverlagingen of een besluit van de centrale bank om de rentevoeten te veranderen., Deze acties z¹³i¹²jn maatwerk en worden vaak ingezet als reactie op specifieke economische omstandigheden, zoals een diepe recessie of hoge inflatie.

Automatische stabilisatoren, daarentegen, zijn ingebouwde kenmerken van de economie die automatisch werken om economische schommelingen te verzachten zonder dat er nieuwe wetgeving of specifieke overheidsactie nodig is., Voorbeelden h¹¹i¹⁰ervan zijn:

Progressieve belastingstelsels: Wanneer het inkomen daalt tijdens een neergang, betalen mensen automatisch minder belasting, waardoor hun besteedbaar inkomen en dus de vraag minder sterk afnemen. Omgekeerd, in een boom, betalen ze meer belasting, wat de oververhitting afremt.,
Uitkeri⁹n⁸gen: Werkloosheidsuitkeringen en andere sociale voorzieningen nemen automatisch toe tijdens een recessie (naarmate meer mensen werkloos worden), wat een vangnet biedt en de totale vraag stabiliseert.,

Het voordeel⁷ ⁶van automatische stabilisatoren is dat ze onmiddellijk in werking treden en niet lijden onder de vertragingen die kenmerkend zijn voor discretionair beleid. Hoewel automat⁵ische stabilisatoren de ernst van schommelingen kunnen matigen, compenseren ze deze niet volledig, waardoor discretionair beleid nodig blijft voor grotere verstoringen.

Veelgestel⁴de Vragen

1. Waarom wordt discretionair beleid "discretionair" genoemd?

Het wordt "discretionair" genoemd omdat het beleid gebaseerd is op het oordeel en de bewuste beslissingen van beleidsmakers, in plaats van op vaste regels die automatisch worden toegepast. Dit betekent dat de overheid of centrale bank de vrijheid heeft om te kiezen welke acties ze ondernemen op basis van de heersende economische omstandigheden.,

2. Is di³scretionair beleid altijd effectief in het stabiliseren van de economie?

Niet altijd. Hoewel het in theorie krachtig kan zijn, kunnen praktische problemen zoals tijdvertragingen (de tijd die verstrijkt tussen het herkennen van een probleem en het effect van de oplossing), politieke overwegingen en de moeilijkheid van nauwkeurige economische voorspellingen de effectiviteit ervan aanzienlijk verminderen. Het kan te laa²t komen of de verkeerde omvang hebben.

3. Wat is het verschil tussen discretionaire fiscale en monetaire beleid?

Discretionaire fiscale beleid heeft betrekking op besluiten van de overheid over uitgaven en belastingen, zoals het bouwen van infrastructuur of het wijzigen van belastingtarieven., [Discretionai¹re monetaire beleid](https://diversification.com/term/monetair-beleid) heeft betrekking op besluiten van de centrale bank over de geldhoeveelheid en rentevoeten, zoals het verlagen van de beleidsrente om de economie te stimuleren. Hoewel ze verschillende instrumenten gebruiken, zijn beide vormen van discretionair beleid gericht op het beïnvloeden van de macro-economische omstandigheden.