Economische neergang

Wat Is Economische Neergang?

Een economische neergang is een periode waarin de economische activiteit in een land of regio aanzienlijk vertraagt. Het behoort tot de bredere categorie van macro-economie en wordt gekenmerkt door een krimp van het bruto binnenlands product (BBP), stijgende werkloosheid, dalende bedrijfswinsten en verminderd consumentenvertrouwen. Een economische neergang is een fase binnen de conjunctuurcyclus, die de natuurlijke schommelingen in de economische groei beschrijft. Hoewel het vaak wordt verward met een recessie, is een economische neergang een bredere term die een periode van verminderde economische prestaties omvat die mogelijk niet voldoet aan de strikte technische definitie van een recessie.

Geschiedenis en Oorsprong

Economische neergangen zijn een terugkerend kenmerk van de moderne economische geschiedenis. Ze zijn niet het gevolg van een enkele oorzaak, maar eerder van een complex samenspel van factoren. Historisch gezien kunnen economische neergangen variëren in ernst en duur, van milde vertragingen tot diepe depressies. De "Grote Depressie" van de jaren dertig is een schoolvoorbeeld van een ernstige en langdurige economische neergang die wereldwijd voelbaar was, gevoed door factoren zoals beurskrachs, bankfaillissementen en beleidsfouten. Latere neergangen, zoals de kredietcrisis van 2008, werden gekenmerkt door kwetsbaarheden in de financiële sector en overmatige risicobereidheid. De oorzaken van een economische neergang kunnen zowel "aanbodschokken" (zoals plotselinge stijgingen van energieprijzen) als "vraagschokken" (zoals een scherpe daling van consumentenbestedingen) omvatten, soms met beide componenten, zoals tijdens de COVID-19 pandemie.

¹⁰## Belangrijkste Punten

Een economische neergang is een periode van aanzienlijke vertraging van de economische activiteit.
Indicatoren van een neergang omvatten krimp van het BBP, stijgende werkloosheid en dalende consumentenbestedingen.
Neergangen zijn een natuurlijk onderdeel van de economische conjunctuurcyclus, hoewel de frequentie en ernst variëren.
Overheden en centrale banken gebruiken monetair beleid en fiscaal beleid om de impact van een economische neergang te verzachten.
Beleggers kunnen zich beschermen tegen economische neergangen door middel van portefeuillediversificatie en een langetermijnperspectief.

Formule en Berekening

Er is geen specifieke "formule" voor een economische neergang, aangezien het een kwalitatieve beschrijving is van een verslechtering van economische omstandigheden in plaats van een kwantificeerbare financiële indicator. Economen en analisten monitoren echter een reeks macro-economische gegevens om de gezondheid van een economie te beoordelen en een naderende of reeds aanwezige neergang vast te stellen. Belangrijke indicatoren zijn:

BBP-groei: Een negatieve groei van het bruto binnenlands product over twee opeenvolgende kwartalen wordt vaak gebruikt als een informele definitie van een recessie, wat een specifieke vorm van economische neergang is.
Werkloosheidscijfer: Een aanhoudende stijging van het werkloosheidscijfer duidt op een zwakkere arbeidsmarkt en verminderde vraag.
Consumentenvertrouwen: Een daling van het consumentenvertrouwen kan leiden tot verminderde uitgaven en zo de economische vertraging versterken.
Industriële productie: Een krimp in de industriële productie weerspiegelt een afnemende activiteit in de productiesector.

Deze indicatoren worden in de loop van de tijd geanalyseerd om trends en patronen te identificeren die wijzen op een algemene economische vertraging.

Het Interpreteren van de Economische Neergang

Het interpreteren van een economische neergang omvat het begrijpen van de onderliggende oorzaken, de omvang van de vertraging en de potentiële duur ervan. Beleggers en beleidsmakers letten op een reeks economische indicatoren die verder gaan dan alleen het BBP, zoals gegevens over bedrijfsinvesteringen, detailhandelsverkopen en inflatiecijfers. Een economische neergang kan worden veroorzaakt door diverse factoren, waaronder een overmatige schuldenlast, financiële crises, plotselinge schokken aan het aanbod (bijvoorbeeld een oliecrisis), of een verkrappend monetair beleid dat de rentetarieven verhoogt om inflatie te bestrijden.

De Federal Reserve, bijvoorbeeld, publiceert periodiek een Financial Stability Report, waarin de kwetsbaarheden van het financiële systeem worden beoordeeld die kunnen leiden tot economische neergangen of deze kunnen verergeren. Het moni⁸, ⁹toren van deze kwetsbaarheden helpt bij het inschatten van de veerkracht van de economie.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel dat in land Alpha, na jaren van robuuste economische groei, het consumentenvertrouwen begint te dalen als gevolg van onzekerheid over de wereldhandel. Bedrijven stellen investeringen uit, wat leidt tot een daling van de bedrijfsinvesteringen. Als gevolg hiervan neemt de vraag naar goederen en diensten af, en fabrieken verminderen hun productie. Het werkloosheidscijfer begint gestaag te stijgen, en hoewel het bruto binnenlands product nog niet twee opeenvolgende kwartalen negatief is, is de algemene trend van economische indicatoren duidelijk neerwaarts. Deze situatie zou worden beschreven als een economische neergang, wat duidt op een verslechtering van de economische omstandigheden.

Praktische Toepassingen

In de praktijk heeft het concept van een economische neergang belangrijke implicaties voor diverse sectoren:

Beleggers: Tijdens een economische neergang ervaren beleggers vaak marktschommelingen en dalende activaprijzen. Het begrijpen van de aard en potentiële duur van de neergang is cruciaal voor het aanpassen van beleggingsstrategieën, zoals het overwegen van defensieve activa of het handhaven van een gediversifieerde portefeuille.
Bedrijven: Bedrijven kunnen te maken krijgen met lagere inkomsten, verminderde vraag en toenemende concurrentie. Ze passen hun productie, personeelsbestand en marketingstrategieën aan om de impact te beperken.
Overheden: Overheden reageren vaak op een economische neergang met stimuleringsmaatregelen, zoals begrotingsbeleid (belastingverlagingen of verhoogde overheidsuitgaven) of monetair beleid (verlaging van de rentetarieven) om de economie te ondersteunen. De Internationale Monetaire Fonds (IMF) publiceert bijvoorbeeld de World Economic Outlook, die analyses en projecties van de wereldeconomie biedt, inclusief beoordelingen van economische vertragingen en herstel. Deze rappor⁵, ⁶, ⁷ten helpen beleidsmakers wereldwijd om gecoördineerde reacties te formuleren.
Financiële instellingen: Banken en andere financiële instellingen controleren de economische neergang nauwlettend vanwege de potentiële impact op kredietrisico's en leningen.

Beperkingen en Kritiekpunten

Het concept van een economische neergang, hoewel breed geaccepteerd, kent ook beperkingen en kritiekpunten. De belangrijkste uitdaging is de subjectiviteit van de definitie; er is geen universele, strikte meetmethode voor een "neergang", in tegenstelling tot een recessie die vaak wordt gedefinieerd door specifieke criteria zoals twee opeenvolgende kwartalen van negatieve BBP-groei. Dit kan leiden tot uiteenlopende interpretaties van wanneer een neergang begint of eindigt, en hoe ernstig deze is.

Een ander kritiekpunt is dat de perceptie van een economische neergang kan worden beïnvloed door media-aandacht of politieke retoriek, wat kan leiden tot onnodige paniek of overdreven optimisme. Bovendien kunnen economische modellen die worden gebruikt om neergangen te voorspellen beperkingen hebben en de complexiteit van de reële economie niet altijd nauwkeurig weergeven. Sommige economen beargumenteren dat beleidsreacties op een vermeende neergang soms te laat komen of averechts werken, deels omdat de officiële datering van economische pieken en dalen (zoals uitgevoerd door het National Bureau of Economic Research (NBER) in de VS) pas na enige vertraging plaatsvindt.

Economische Ne³, ⁴ergang versus Recessie

Hoewel de termen vaak door elkaar worden gebruikt, is een economische neergang een bredere en meer algemene term dan een recessie.

Kenmerk	Economische Neergang	Recessie
Definitie	Een periode van aanzienlijk verminderde economische activiteit. Het is een algemene beschrijving van een economische vertraging.	Een significantie daling van de economische activiteit die zich verspreid over de economie en langer dan een paar maanden duurt. Vaak informeel ged²efinieerd als twee opeenvolgende kwartalen van negatieve BBP-groei.
Omvang	Kan variëren in ernst, van een lichte vertraging tot een diepe krimp.	Een specifieke, vaak meer ernstige vorm van economische krimp, met duidelijkere criteria voor diepte, diffusie en duur.
Duur	Kan van korte duur zijn of de aanloop vormen naar een recessie.	Vereist dat de daling "langer dan een paar maanden" duurt.
Officiële Meting	Geen formele, eenduidige officiële datering.	In de VS officieel gedateerd door de NBER Business Cycle Dating Committee. ¹

Een economische neergang kan dus leiden tot een recessie, maar niet elke periode van verminderde economische activiteit wordt automatisch een recessie genoemd. De term "economische neergang" kan worden gebruikt om een voorfase van een recessie te beschrijven, of een periode van zwakke economische groei die niet voldoet aan de strikte criteria van een recessie.

Veelgestelde Vragen

Wat zijn de belangrijkste signalen van een economische neergang?

Belangrijke signalen zijn een aanhoudende daling van het bruto binnenlands product, een stijgend werkloosheidscijfer, dalend consumentenvertrouwen, krimpende detailhandelsverkopen en een afname van de industriële productie.

Hoe beïnvloedt een economische neergang de gemiddelde burger?

Een economische neergang kan leiden tot minder banen, lagere lonen, minder bestedingsruimte en een daling van de waarde van activa zoals aandelen en onroerend goed. Dit kan leiden tot financiële onzekerheid voor huishoudens.

Wat kunnen overheden doen om een economische neergang tegen te gaan?

Overheden kunnen fiscaal beleid (bijvoorbeeld belastingverlagingen of overheidsinvesteringen) en centrale banken kunnen monetair beleid (bijvoorbeeld het verlagen van de rentetarieven) inzetten om de economie te stimuleren en de effecten van de neergang te verzachten.