Klimaatrisico

Wat Is Klimaatrisico?

Klimaatrisico verwijst naar de potentiële financiële en operationele gevolgen die voortvloeien uit klimaatverandering, zowel door fysieke gebeurtenissen als door de transitie naar een koolstofarme economie. Dit concept valt binnen de bredere categorie van Duurzame financiering en wordt steeds belangrijker voor Risicobeheer binnen de financiële sector. Klimaatrisico omvat diverse aspecten, waaronder directe materiële schade aan activa, veranderingen in wet- en Regelgeving, en verschuivingen in marktvoorkeuren. Beleggers en bedrijven integreren klimaatrisico toenemend in hun besluitvorming om de veerkracht van hun activa en bedrijfsmodellen te waarborgen. De analyse van klimaatrisico helpt bij het identificeren van kwetsbaarheden en het formuleren van strategieën om toekomstige verstoringen te mitigeren.

Geschiedenis en Oorsprong

De erkenning van klimaatrisico als een financiële overweging is relatief recent, maar heeft de afgelopen jaren een aanzienlijke versnelling gekend. Hoewel wetenschappers al decennia waarschuwen voor klimaatverandering, begon de financiële wereld pas serieus aandacht te besteden aan de economische implicaties na de publicatie van invloedrijke rapporten en de toenemende frequentie van extreme weersomstandigheden. Een cruciaal moment was de oprichting van de Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD) in 2015 door de Financial Stability Board (FSB), op verzoek van de G20. De TCFD, voorgezeten door Michael Bloomberg, had als doel aanbevelingen te ontwikkelen voor consistente klimaatgerelateerde financiële openbaarmakingen door bedrijven. De definitieve aanbevelingen werden in juni 2017 gepubliceerd en zijn sindsdien een wereldwijde standaard geworden voor transparantie over Materiële risico's met betrekking tot het klimaat. De TCFD-⁴, ⁵aanbevelingen hebben de weg geëffend voor financiële instellingen en bedrijven om klimaatrisico's en -kansen beter te integreren in hun strategische planning en Portfoliomanagement.

Key Takeaways

Klimaatrisico omvat potentiële financiële en operationele gevolgen van klimaatverandering, zowel door fysieke schade als door de economische transitie.
Het wordt ingedeeld in Fysieke risico's (directe impacts) en Transitierisico's (aanpassingen aan beleid en markten).
Financiële instellingen en bedrijven integreren klimaatrisico steeds meer in hun strategieën, Kredietrisico-beoordelingen en openbaarmakingen.
Regelgevende instanties wereldwijd, waaronder centrale banken, benadrukken het belang van klimaatrisicobeheer voor financiële stabiliteit.
De beoordeling van klimaatrisico blijft complex door onzekerheid over toekomstige scenario's en data-uitdagingen.

Formula en Calculatie

Klimaatrisico is geen concept dat kan worden uitgedrukt met één enkele, universele formule. In plaats daarvan omvat de beoordeling ervan een reeks kwantitatieve en kwalitatieve benaderingen. Financiële instellingen gebruiken verschillende modellen en technieken om de potentiële impact van klimaatgerelateerde gebeurtenissen te schatten. Deze omvatten:

Schadefuncties: Modellen die de economische schade relateren aan fysieke klimaatgebeurtenissen (bijv. overstromingen, hittegolven). Deze kunnen de verwachte verandering in activa-waarde of productiviteit uitdrukken.
Koolstofprijsmodellen: Om de impact van beleidswijzigingen op koolstofintensieve activa te projecteren, rekening houdend met verwachte koolstofprijzen.
Gevoeligheidsanalyses en Scenario-analyse: Hoewel geen formule, zijn dit cruciale instrumenten. Ze onderzoeken hoe portefeuilles of bedrijfsmodellen presteren onder verschillende klimaatscenario's (bijv. een ordelijke transitie, een wanordelijke transitie of een "broeikaswereld").
Waarderingsmodellen: Aangepaste modellen die ESG-factoren (Environmental, Social, Governance), inclusief klimaatrisico, integreren in de waardering van bedrijven of activa.

Omdat klimaatrisico zeer contextafhankelijk is en vele onzekerheden kent, ligt de nadruk meer op robuuste analyse en Bedrijfscontinuïteit-planning dan op een specifieke, precieze berekening.

Interpreteren van Klimaatrisico

Het interpreteren van klimaatrisico vereist een genuanceerde benadering, aangezien het zelden een enkel getal betreft, maar eerder een spectrum van potentiële uitkomsten en gevolgen. Voor een bedrijf of belegger betekent het begrijpen van klimaatrisico het beoordelen van de blootstelling aan zowel fysieke risico's als transitierisico's.

Fysieke risico's kunnen leiden tot directe schade aan activa, verstoringen van de Waardeketen of verhoogde verzekeringspremies. Interpretatie hiervan omvat het inschatten van de geografische ligging van activa, de robuustheid van infrastructuur en de afhankelijkheid van weersgevoelige inputs. Transitierisico's daarentegen komen voort uit de verschuiving naar een koolstofarme economie en kunnen resulteren in gestrande activa (bijvoorbeeld kolencentrales die waardeloos worden), veranderingen in consumentengedrag, technologische innovaties of strengere Regelgeving. Het interpreteren van transitierisico vereist een analyse van de koolstofintensiteit van een bedrijf, de aanpassingscapaciteit van zijn bedrijfsmodel en de blootstelling aan markten die onderhevig zijn aan klimaatbeleid. Een effectieve interpretatie van klimaatrisico stelt organisaties in staat om hun strategische koers aan te passen, veerkracht op te bouwen en concurrentievoordeel te behalen in een veranderend landschap.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel u voor dat Beleggingsmaatschappij Groen & Sterk een groot deel van haar portfolio heeft belegd in een vastgoedfonds dat gespecialiseerd is in commercieel vastgoed langs de kustlijn. Deze panden genereren stabiele huurinkomsten, maar zijn ook gevoelig voor klimaatrisico's.

Om dit klimaatrisico te beoordelen, voert de maatschappij een interne analyse uit. Ze identificeert de fysieke risico's als toenemende frequentie en intensiteit van stormen en zeespiegelstijging, wat kan leiden tot directe schade aan de gebouwen en hogere onderhoudskosten. De transitierisico's zijn onder meer strengere bouwvoorschriften voor klimaatbestendigheid, stijgende verzekeringspremies en een afnemende vraag naar vastgoed in kwetsbare gebieden.

De analyse onthult dat, hoewel de gebouwen momenteel winstgevend zijn, de verwachte kosten voor aanpassingen en de impact van klimaatgebeurtenissen op de lange termijn de waarde van de beleggingen aanzienlijk kunnen eroderen. Groen & Sterk besluit daarom om haar Vermogensbeheer-strategie aan te passen. Ze begint met het diversifiëren van haar vastgoedportefeuille, investeert minder in kustgebieden en meer in locaties met een lager fysiek klimaatrisico. Daarnaast ontwikkelt ze plannen voor klimaatbestendige aanpassingen aan haar bestaande panden en zoekt ze naar Duurzame beleggingen die een lager klimaatrisicoprofiel hebben. Dit proactieve beheer van klimaatrisico helpt de maatschappij om de duurzaamheid van haar rendementen te waarborgen.

Praktische Toepassingen

Klimaatrisico is diep verankerd in diverse aspecten van de financiële en zakelijke wereld. De praktische toepassingen van klimaatrisicobeheer zijn veelzijdig:

Beleggingsanalyse: Beleggers integreren klimaatrisico in hun due diligence processen om de veerkracht van bedrijven en activa te beoordelen. Dit beïnvloedt kapitaalallocatie en de ontwikkeling van Duurzame beleggingen.
Bankwezen en Kredietverlening: Banken beoordelen klimaatrisico bij het verstrekken van leningen, met name aan koolstofintensieve sectoren of bedrijven die kwetsbaar zijn voor fysieke klimaatgevaren. Dit beïnvloedt Kredietrisico-beoordelingen en de voorwaarden van leningen.
Verzekeringen: De verzekeringssector is direct blootgesteld aan fysieke klimaatrisico's. Verzekeraars gebruiken klimaatmodellen om premies vast te stellen, risico's te ondertekenen en de blootstelling van hun portefeuilles te beheren.
Regelgeving en Toezicht: Centrale banken en financiële toezichthouders beschouwen klimaatrisico als een potentiële bedreiging voor de financiële stabiliteit. De Europese Centrale Bank (ECB) heeft bijvoorbeeld rapporten gepubliceerd waarin de impact van klimaatgerelateerde risico's op de financiële stabiliteit wordt benadrukt. Ze stimuleren en vereisen van³ financiële instellingen dat zij klimaatrisico's identificeren, meten en beheren.
Bedrijfsstrategie: Bedrijven in alle sectoren analyseren klimaatrisico om hun strategieën aan te passen, investeringen te sturen en veerkrachtige bedrijfsmodellen op te bouwen. Dit omvat aanpassingen aan de Operationeel risico-processen en de Bedrijfscontinuïteit-planning.

Beperkingen en Kritiek

Hoewel de aandacht voor klimaatrisico in de financiële sector toeneemt, zijn er aanzienlijke beperkingen en kritiekpunten op de huidige beoordelings- en modelleringsmethoden. Een belangrijke uitdaging is de inherente onzekerheid over de toekomstige klimaatscenario's en de precieze economische impact ervan over langere tijdshorizonten. Bestaande financiële modellen zijn vaak niet toereikend om de complexe en niet-lineaire effecten van klimaatverandering volledig te vangen. Sommige rapporten suggereren dat financiële modellen de realiteit van klimaatrisico's mogelijk onderschatten en cruciale factoren, zoals extreme weersomstandigheden, zeespiegelstijging of bredere maatschappelijke gevolgen, niet adequaat meenemen.

Bovendien is de beschikbaarheid en² consistentie van data een belemmering. Bedrijven worstelen met het verzamelen en openbaar maken van gedetailleerde, vergelijkbare klimaatgerelateerde data, wat de nauwkeurigheid van risicobeoordelingen belemmert. De complexiteit van het vertalen van klimaatwetenschap naar financiële parameters en het integreren van deze in traditionele Risicobeheer-kaders vormt ook een uitdaging. De Bank of England erkent bijvoorbeeld de uitdagingen bij het kwantificeren van klimaatgerelateerde financiële risico's met behulp van Scenario-analyse. Critici wijzen er ook op dat het risi¹co van "greenwashing" bestaat, waarbij bedrijven hun klimaatprestaties overdrijven zonder substantiële veranderingen door te voeren. Desondanks blijft de ontwikkeling van geavanceerdere methodologieën en betere dataverzameling een prioriteit in de sector.

Klimaatrisico vs. Milieurisico

Hoewel de termen "klimaatrisico" en "Milieurisico" vaak door elkaar worden gebruikt, is er een belangrijk onderscheid in hun focus en reikwijdte.

Kenmerk	Klimaatrisico	Milieurisico
Focus	Specifiek gericht op de gevolgen van klimaatverandering: opwarming van de aarde, extreme weersomstandigheden, zeespiegelstijging, en de maatschappelijke transitie naar een koolstofarme economie.	Bredere focus op alle aspecten van de interactie tussen bedrijven/activiteiten en de natuurlijke omgeving, inclusief klimaatgerelateerde aspecten.
Voorbeelden	Droogte die de oogst schaadt, overstromingen door stijgende zeespiegel, nieuwe wetgeving op CO2-uitstoot die kosten verhoogt, vraagverschuiving naar elektrische voertuigen.	Bodemverontreiniging, watervervuiling, verlies aan biodiversiteit, ontbossing, afvalbeheer, luchtkwaliteit, naast de klimaatgerelateerde impacts.
Impact	Voornamelijk financiële en operationele gevolgen die direct of indirect voortvloeien uit klimaatverandering en -beleid.	Diverse gevolgen, waaronder financiële (boetes, opruimkosten), reputatieschade, operationele verstoringen en gezondheidsrisico's.

Klimaatrisico is dus een subcategorie van het bredere Milieurisico. Waar klimaatrisico zich specifiek richt op de impact van een veranderend klimaat, omvat milieurisico een veelvoud aan ecologische factoren die financiële gevolgen kunnen hebben voor bedrijven en beleggingen.

FAQs

Wat zijn de belangrijkste soorten klimaatrisico?

De twee hoofdcategorieën van klimaatrisico zijn Fysieke risico's en Transitierisico's. Fysieke risico's omvatten de directe gevolgen van klimaatverandering, zoals extreme weersomstandigheden (overstromingen, droogte, stormen) en geleidelijke veranderingen (zeespiegelstijging, temperatuurstijging). Transitierisico's komen voort uit de aanpassing aan een koolstofarme economie, zoals veranderingen in wet- en regelgeving, technologische doorbraken of verschuivingen in consumentenvoorkeuren.

Hoe beïnvloedt klimaatrisico beleggers?

Klimaatrisico kan de waarde van beleggingen op verschillende manieren beïnvloeden. Fysieke risico's kunnen leiden tot schade aan activa of verstoringen van de Waardeketen, terwijl transitierisico's de bedrijfskosten kunnen verhogen, de vraag naar producten kunnen verminderen of activa kunnen "stranden" (waardeloos maken). Beleggers die klimaatrisico negeren, lopen het risico op verminderde rendementen, hogere Marktvolatiliteit en onverwachte verliezen.

Welke rol spelen centrale banken bij klimaatrisico?

Centrale banken, zoals de Europese Centrale Bank (ECB), beschouwen klimaatrisico als een potentiële bron van systemische Kredietrisico en [Operationeel risico]https://diversification.com/term/operationeel-risico) voor het financiële systeem. Ze ontwikkelen richtlijnen en voeren stresstesten uit om de blootstelling van banken en andere financiële instellingen aan klimaatrisico's te beoordelen. Hun rol is tweeledig: het waarborgen van financiële stabiliteit en het stimuleren van transparantie en Risicobeheer met betrekking tot het klimaat.

Kan klimaatrisico ook kansen bieden?

Ja, naast risico's biedt klimaatverandering ook kansen. Bedrijven die innoveren in duurzame technologieën, energie-efficiëntie of klimaatadaptatiediensten kunnen profiteren van de transitie naar een groenere economie. Beleggers kunnen hierdoor profiteren van de groei in Duurzame beleggingen en veerkrachtige sectoren. Proactief klimaatrisicobeheer kan leiden tot concurrentievoordeel en nieuwe marktkansen.

Is er een standaard voor het rapporteren van klimaatrisico?

Ja, de Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD) heeft in 2017 aanbevelingen gepubliceerd die een wereldwijde standaard vormen voor de openbaarmaking van klimaatgerelateerde financiële informatie. Deze aanbevelingen worden breed ondersteund en vormen de basis voor veel nationale en internationale Regelgeving op dit gebied, waaronder de normen van de International Sustainability Standards Board (ISSB).