Liquiditeitsvoorkeur

Wat Is Liquiditeitsvoorkeur?

Liquiditeitsvoorkeur is een macro-economische theorie die stelt dat individuen en bedrijven een inherente voorkeur hebben voor het aanhouden van geld of zeer liquide activa boven minder liquide beleggingen, zoals obligaties, vanwege de onzekerheid over toekomstige financiële omstandigheden. Dit concept, een hoeksteen van de Keynesiaanse economie, valt binnen de bredere categorie van de macro-economie en helpt de vraag naar geld en de bepaling van de rentevoet te verklaren. Mensen houden contant geld aan om verschillende redenen, die elk de afweging tussen liquiditeit en potentiële opbrengsten weerspiegelen.

Geschiedenis en Oorsprong

Het concept van liquiditeitsvoorkeur werd voor het eerst uitvoerig uiteengezet door de Britse econoom John Maynard Keynes in zijn baanbrekende werk uit 1936, The General Theory of Employment, Interest, and Money. Vóór Keynes gingen klassieke economische theorieën ervan uit dat de rentestand voornamelijk werd bepaald door de aanbod- en vraagfactoren van sparen en investeren. Keynes betoogde echter dat de rentestand eerder een monetair fenomeen is, bepaald door het aanbod en de vraag naar geld. Hij introduceerde de liquiditeitsvoorkeur als de psychologische en bedrijfsmatige prikkel om liquiditeit aan te houden. Vol⁵gens Keynes is de rentestand niet zozeer een beloning voor sparen, maar eerder een beloning voor het afstand doen van liquiditeit.

Key Takeaways

Liquiditeitsvoorkeur is de voorkeur van individuen en bedrijven om geld of zeer liquide activa aan te houden boven minder liquide beleggingen.
Het concept werd geïntroduceerd door John Maynard Keynes in The General Theory of Employment, Interest, and Money (1936).
De vraag naar liquiditeit wordt gedreven door drie motieven: transacties, voorzorg en speculatie.
De liquiditeitsvoorkeurstheorie stelt dat de rentestand wordt bepaald door het aanbod en de vraag naar geld.
Een hogere liquiditeitsvoorkeur kan leiden tot hogere rentetarieven, aangezien beleggers een grotere premie eisen om af te zien van liquiditeit.

Interpreteren van de Liquiditeitsvoorkeur

De interpretatie van liquiditeitsvoorkeur draait om de motieven waarom economische actoren geld verkiezen boven andere activa. Keynes identificeerde drie belangrijke motieven:

Transactiemotief: De behoefte aan geld om dagelijkse transacties en uitgaven te financieren. Dit verband houdt direct met het inkomen: hoe hoger het inkomen, hoe meer geld er doorgaans nodig is voor transacties.
Voorzorgsmotief: Het aanhouden van geld voor onvoorziene uitgaven of economische onzekerheid. Dit weerspiegelt de behoefte aan een buffer tegen onverwachte gebeurtenissen.
Speculatiemotief: Het aanhouden van geld in afwachting van toekomstige veranderingen in de rentestand of activaprijzen op de kapitaalmarkt. Als men verwacht dat de rentestand zal stijgen (en de obligatieprijzen zullen dalen), kan men liever geld aanhouden dan obligaties, om later tegen gunstigere voorwaarden te kunnen beleggen.

De liquiditeitsvoorkeurscurve, die de relatie tussen de gevraagde hoeveelheid geld en de rentestand weergeeft, is doorgaans dalend. Bij hogere rentetarieven is de opportuniteitskost van het aanhouden van geld (het mislopen van rente-inkomsten) hoger, waardoor de vraag naar geld afneemt.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel, een belegger, Sarah, heeft €10.000 beschikbaar. Ze overweegt dit bedrag te investering in een langlopende obligatie die een jaarlijkse rente van 3% biedt. Echter, door de heersende economische cycli en de berichten over een mogelijke renteverhoging door de centrale bank, twijfelt Sarah. Ze vreest dat als de rente stijgt, de waarde van haar obligatie zal dalen.

Vanwege dit speculatiemotief, gekoppeld aan een voorzorgsmotief voor het geval ze onverwacht snel toegang tot haar geld nodig heeft (bijvoorbeeld voor een onverwachte reparatie aan haar huis), besluit Sarah slechts €5.000 in de obligatie te beleggen en de resterende €5.000 in de vorm van liquide middelen (op een direct opvraagbare spaarrekening) aan te houden. Haar beslissing om €5.000 in liquide vorm te houden, ondanks de gemiste rente, illustreert haar liquiditeitsvoorkeur. Ze geeft de voorkeur aan de flexibiliteit en veiligheid van liquiditeit boven het hogere potentiële vermogensrendement van de obligatie.

Praktische Toepassingen

Liquiditeitsvoorkeur is een fundamenteel concept voor zowel beleggers als beleidsmakers. Voor beleggers beïnvloedt het de beslissingen over vermogensbeheer en activatoewijzing. Een hoog liquiditeitsvoorkeur in de markt kan leiden tot een vraag naar kortere-termijn activa of hogere liquiditeitspremies voor langlopende beleggingen. Het begrijpen van liquiditeitsvoorkeur kan beleggers helpen om beter in te spelen op marktomstandigheden en om transactiekosten te minimaliseren.

Voor centrale banken is liquiditeitsvoorkeur cruciaal bij het formuleren van monetair beleid. Door de geldhoeveelheid te beïnvloeden, kunnen centrale banken de rentestand beïnvloeden en daarmee de economische activiteit stimuleren of afremmen. Een verhoogde liquiditeitsvoorkeur kan leiden tot hogere rentetarieven als de geldhoeveelheid niet wordt uitgebreid om aan deze vraag te voldoen. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) merkt op dat het inzicht in de relatie tussen monetair beleid en financiële risico's zich snel ontwikkelt, en dat centrale banken hun beleid moeten afstemmen op de heersende liquiditeitsdynamiek.

Beperkingen e⁴n Kritiek

Hoewel de theorie van liquiditeitsvoorkeur invloedrijk is geweest, is zij niet zonder kritiek gebleven. Een veelgehoorde kritiek is dat de theorie zich primair richt op monetaire factoren bij de bepaling van de rentestand en andere belangrijke "reële" factoren, zoals kapitaalproductiviteit en sparen, onvoldoende meeweegt. Critici betogen da³t de rentestand wordt beïnvloed door een complex samenspel van factoren, niet alleen de voorkeur voor liquiditeit.

Bovendien is het kwantificeren van de liquiditeitsvoorkeur in de praktijk moeilijk. De theorie kan ook tekortschieten in het verklaren van de vorm van de obligatierentecurve onder verschillende economische scenario's, of de dynamiek van mondiale kapitaalstromen die nationale rentetarieven kunnen beïnvloeden. Sommige economen ste²llen dat, hoewel liquiditeitsvoorkeur een nuttig concept is voor het begrijpen van bepaalde monetaire dynamieken, het niet de enige verklarende factor kan zijn voor de complexe realiteit van de rentemarkten.

Liquiditeitsvoorkeur vs. Geldvraag

Hoewel de termen "liquiditeitsvoorkeur" en "geldvraag" vaak door elkaar worden gebruikt, is het belangrijk om hun relatie te begrijpen. De geldvraag is de totale hoeveelheid geld die de publieke en private sector in een economie wenst aan te houden. Dit omvat al het geld dat wordt aangehouden voor transacties, voorzorg en speculatie.

Liquiditeitsvoorkeur daarentegen is de theoretische grondslag voor een deel van die geldvraag. Het verklaart waarom mensen geld willen aanhouden in plaats van activa die een hoger rendement opleveren. De liquiditeitsvoorkeur is de onderliggende psychologische en economische motivatie voor het aanhouden van geld, terwijl de geldvraag de geaggregeerde kwantitatieve uitkomst van die voorkeuren in de economie is. Met andere woorden, de geldvraag is de manifeste uitdrukking van de liquiditeitsvoorkeur.

FAQs

Waarom houden mensen geld aan in plaats van het te beleggen?

Mensen houden geld aan (liquiditeit) om drie hoofredenen: voor dagelijkse transacties (transactiemotief), als buffer voor onverwachte uitgaven (voorzorgsmotief), en in afwachting van gunstigere beleggingskansen in de toekomst (speculatiemotief). De angst voor verwatering door inflatie speelt hierbij ook een rol.

Hoe beïnvloedt liquiditeitsvoorkeur de rentestand?

Volgens Keynes' theorie is de rentestand de "prijs" voor het afstand doen van liquiditeit. Als mensen een hogere liquiditeitsvoorkeur hebben, betekent dit dat ze meer geld willen aanhouden. Om hen te overtuigen dit geld te beleggen in minder liquide activa (zoals obligaties), moet de rentestand stijgen om een hogere "beloning" te bieden voor het opgeven van die liquiditeit.

Is liquiditeitsv¹oorkeur alleen relevant voor centrale banken?

Nee, hoewel het concept fundamenteel is voor centrale banken bij het formuleren van monetair beleid, is het ook relevant voor individuele beleggers en financiële instellingen. Het inzicht in liquiditeitsvoorkeur helpt beleggers bij het maken van afwegingen tussen liquiditeit en rendement in hun portefeuilles, en het beïnvloedt de vraag naar verschillende soorten activa in de financiële markten.