Microprudentieel beleid

Wat is Microprudentieel beleid?

Microprudentieel beleid is een subset van financieel toezicht dat zich richt op de stabiliteit en veiligheid van individuele financiële instellingen, zoals banken, verzekeringsmaatschappijen en beleggingsondernemingen. Het primaire doel is om de veerkracht van deze afzonderlijke entiteiten te waarborgen en zo de bescherming van consumenten, depositohouders en investeerders te maximaliseren. Microprudentieel beleid heeft tot doel te voorkomen dat individuele instellingen failliet gaan of op een onveilige manier opereren, wat anders zou kunnen leiden tot bankruns of verlies van vertrouwen in de financiële sector. Dit beleid omvat doorgaans het stellen van normen voor kapitaalvereisten en liquiditeitsrisico, evenals het implementeren van robuust risicobeheer binnen elke instelling.

Geschiedenis en Oorsprong

De behoefte aan microprudentieel beleid ontstond historisch gezien uit de frequentie van bankfaillissementen en financiële crises die individuele instellingen ten gronde richtten en depositohouders schade berokkenden. Reeds in de 19e en vroege 20e eeuw leidden periodieke panieken tot oproepen voor strengere regulering van banken. Een belangrijke stap in de internationale harmonisatie van microprudentiële regulering was de oprichting van het Bazels Comité voor Bankentoezicht (BCBS) eind 1974. Het comité werd opgericht door de centralebankgouverneurs van de Groep van Tien landen na ernstige verstoringen op de internationale valuta- en bankmarkten, waaronder het faillissement van Bankhaus Herstatt in West-Duitsland. Het B²⁰azels Comité stelde een reeks internationale standaarden vast voor bankregulering, waaronder de bekendste akkoorden over kapitaaltoereikendheid, bekend als Basel I, Basel II en Basel III. Deze a¹⁸, ¹⁹kkoorden boden een raamwerk voor het vaststellen van minimum solvabiliteitseisen voor banken, wat een kerncomponent is van modern microprudentieel beleid.

Be¹⁷langrijkste leerpunten

• Microprudentieel beleid richt zich op de veiligheid en soliditeit van individuele financiële instellingen.
• Het belangrijkste doel is het beschermen van depositohouders en het voorkomen van faillissementen van individuele banken.
• Het omvat regelgeving met betrekking tot kapitaalvereisten, liquiditeit en risicobeheer.
• Internationale standaarden zoals de Basel-akkoorden vormen een cruciaal onderdeel van dit beleid.
• Toezichthouders voeren controles en inspecties uit om naleving te waarborgen.

Interpreteren van het Microprudentieel beleid

Microprudentieel beleid wordt geïmplementeerd door toezichthouders die richtlijnen en regels opstellen waaraan individuele financiële instellingen zich moeten houden. De interpretatie van dit beleid in de praktijk houdt in dat instellingen systemen opzetten om kredietrisico, operationeel risico en marktrisico adequaat te meten, te monitoren en te beheersen. Toezichthouders evalueren de interne processen van instellingen, hun risicoblootstellingen en hun vermogen om aan de gestelde normen te voldoen. Een cruciaal aspect van de interpretatie is dat microprudentieel beleid de focus legt op de specifieke risico's en kenmerken van elke instelling, in tegenstelling tot een breder systeemgericht perspectief.

Hypothetisch voorbeeld

Stel dat de toezichthouder voor banken in land X, de Centrale Bank, het microprudentieel beleid aanscherpt door de kapitaalvereisten voor banken te verhogen. Een bank, "Bank Z", moet nu een hogere kapitaalbuffer aanhouden ten opzichte van haar risicogewogen activa.

Stappen in de praktijk:

1. Beleidsaankondiging: De Centrale Bank kondigt aan dat alle commerciële banken hun Tier 1-kapitaalratio moeten verhogen van 10% naar 12% binnen 18 maanden om de weerbaarheid van individuele banken te versterken.
2. Impactanalyse Bank Z: Bank Z analyseert haar huidige balans en berekent dat haar ratio 10,5% is. Om aan de nieuwe eis te voldoen, moet de bank extra kapitaal aantrekken of haar risicogewogen activa verminderen.
3. Strategische Beslissingen: Bank Z besluit om een combinatie van maatregelen te nemen: ze geeft nieuwe aandelen uit om vers kapitaal aan te trekken en verkoopt een deel van haar minder winstgevende, risicovolle leningen om de totale risicogewogen activa te verlagen.
4. Implementatie en Monitoring: De bank implementeert de beslissingen en haar afdeling risicobeheer monitort voortdurend de kapitaalratio om ervoor te zorgen dat deze boven de nieuwe drempel blijft.
5. Toezichtcontrole: Na 18 maanden voert de Centrale Bank een inspectie uit bij Bank Z om te verifiëren dat de bank voldoet aan de nieuwe kapitaalvereisten. Indien dit het geval is, bevestigt de toezichthouder de naleving, wat bijdraagt aan de waargenomen financiële stabiliteit van de individuele instelling.

Praktische toepassingen

Microprudentieel beleid wordt in diverse contexten toegepast om de integriteit van de financiële sector te waarborgen. Enkele belangrijke toepassingen zijn:

• Bankregulering: Toezichthouders zoals de Europese Centrale Bank (ECB) voeren microprudentieel toezicht uit op individuele banken om ervoor te zorgen dat zij voldoen aan de kapitaalvereisten en liquiditeitsrisico's adequaat beheren. De ECB bescho¹⁶uwt de stabiliteit van individuele financiële instellingen als de kern van microprudentieel beleid.
• Verzeker¹⁵ingstoezicht: Soortgelijke regels bestaan voor verzekeraars, waar toezichthouders de solvabiliteit en het risicobeheer van individuele maatschappijen controleren om de belangen van polishouders te beschermen.
• Beleggingsondernemingen: Ook beleggingsondernemingen en vermogensbeheerders vallen onder microprudentieel toezicht, dat gericht is op gedragsregels, adequaat klantenbeheer en voldoende operationele buffers.
• Crisisbeheersing: Hoewel macroprudentieel beleid een bredere focus heeft, vormt een sterk microprudentieel raamwerk de basis voor het adequaat aanpakken van problemen bij individuele instellingen voordat deze systemisch worden. Het Bazels Comité stelde het Concordat op, dat het begin markeerde van regelgeving om zwakke banken met grensoverschrijdende activiteiten op te lossen. De Federal Rese¹⁴rve in de VS heeft bijvoorbeeld ook uitgebreide bevoegdheden voor het toezicht op en de regulering van banken.

Beperkingen¹², ¹³ en kritiekpunten

Hoewel essentieel voor de financiële stabiliteit van afzonderlijke instellingen, kent microprudentieel beleid ook beperkingen. Een veelgehoorde kritiek is de "valkuil van de samenstelling" (fallacy of composition). Wat goed is voor één individuele instelling, is niet noodzakelijkerwijs goed voor het financiële systeem als geheel. Wanneer alle banken tegelijkertijd hun liquiditeitsrisico willen verminderen door activa te verkopen, kan dit leiden tot een liquiditeitscrisis in de hele markt, zelfs als elke individuele bank rationeel handelt.

Bovendien is micro¹¹prudentieel beleid inherent procyclisch: in tijden van economische neergang, wanneer activa in waarde dalen, kunnen de kapitaalvereisten banken dwingen om leningen af te bouwen of meer kapitaal aan te trekken, wat de neergang kan verergeren. Het beleid is prima⁹, ¹⁰ir gericht op de veiligheid van individuele banken en internaliseert niet noodzakelijkerwijs de mogelijke negatieve effecten die het op macro-economische schaal kan hebben. Internationale orga⁸nisaties zoals het Internationaal Monetair Fonds (IMF) benadrukken dat microprudentieel beleid, hoewel cruciaal, moet worden aangevuld met macroprudentieel beleid om systeemrisico's aan te pakken.

Microprudentiee⁶, ⁷l beleid versus Macroprudentieel beleid

Het onderscheid tussen microprudentieel en macroprudentieel beleid is fundamenteel in het financieel toezicht. Hoewel beide categorieën beleid gericht zijn op het waarborgen van de stabiliteit van het financiële systeem, verschillen hun focus en doelen aanzienlijk.

Waar microprudentieel beleid zich toelegt op de "veiligheid en soliditeit" van elke afzonderlijke boom in het bos, kijkt macroprudentieel beleid naar de algehele gezondheid van het "bos" zelf, inclusief het risico op bosbranden die zich snel kunnen verspreiden. Hoewel ze verschillende doelen hebben, vullen ze elkaar aan en is een effectieve coördinatie tussen beide cruciaal voor de algehele financiële stabiliteit.

Veelgestelde vragen

³, ⁴, ⁵### Wie is verantwoordelijk voor microprudentieel beleid?
De verantwoordelijkheid voor microprudentieel beleid ligt bij nationale toezichthouders en, in sommige regio's, supranationale entiteiten. In de eurozone is de Europese Centrale Bank (ECB), in samenwerking met nationale toezichthouders, de belangrijkste microprudentiële toezichthouder voor significante banken. In de Verenigde Staten dee²lt de Federal Reserve de toezichtrol met andere instanties zoals de FDIC en OCC.

Waarom is micropruden¹tieel beleid belangrijk?

Microprudentieel beleid is cruciaal omdat het individuele financiële instellingen dwingt om op een veilige en verantwoorde manier te opereren. Dit beschermt direct depositohouders en investeerders tegen verliezen en voorkomt dat problemen bij één instelling overslaan naar andere, wat kan leiden tot een bredere financiële crisis. Het draagt bij aan de algehele financiële stabiliteit door de basisveiligheid van elke schakel in de keten te waarborgen.

Welke instrumenten worden gebruikt bij microprudentieel beleid?

De belangrijkste instrumenten van microprudentieel beleid zijn kapitaalvereisten, die bepalen hoeveel eigen vermogen een instelling moet aanhouden ten opzichte van haar risico's, en liquiditeitsrisico-eisen, die zorgen dat instellingen voldoende liquide middelen hebben om aan hun korte-termijnverplichtingen te voldoen. Daarnaast omvat het zaken als governance-eisen, interne controles en regelmatige on-site inspecties door de toezichthouder.

Hoe verschilt microprudentieel beleid van monetair beleid?

Monetair beleid wordt uitgevoerd door centrale banken en richt zich op het beheersen van de geldhoeveelheid en kredietvoorwaarden om prijsstabiliteit en economische groei te bewerkstelligen, voornamelijk via rentetarieven. Microprudentieel beleid daarentegen richt zich op de regulering en het toezicht op individuele financiële instellingen om hun veiligheid en soliditeit te waarborgen, ongeacht de bredere economische cyclus. Hoewel er interacties zijn tussen beide, hebben ze verschillende primaire doelen en instrumenten.