Risicoaversie

Wat Is Risicoaversie?

Risicoaversie is de voorkeur van een individu om een zekere uitkomst te kiezen boven een risicovolle uitkomst met een even hoog of zelfs hoger Verwacht nut. Het concept is fundamenteel binnen de Gedragsfinanciering en economie, waar het helpt verklaren waarom mensen risico's mijden, zelfs als de potentiële beloningen significant zijn. Een risicoavers persoon zal doorgaans de voorkeur geven aan investeringen met een lager, voorspelbaarder Rendement boven investeringen met een hoger potentieel rendement maar ook een hogere Volatiliteit en onzekerheid. Dit gedrag is een cruciale factor bij Beleggingsbeslissingen en de constructie van een Portefeuillebeheer.

Geschiedenis en Oorsprong

Het concept van risicoaversie vindt zijn wortels in de 18e-eeuwse Nutstheorie, met bijdragen van wiskundigen zoals Daniel Bernoulli, die de "Sint-Petersburgparadox" analyseerde en suggereerde dat de subjectieve waarde van geld (nut) afneemt naarmate men er meer van bezit, wat leidt tot risicomijdend gedrag. Echter, de moderne invulling en erkenning als een centrale gedragsbias kwam sterk naar voren met het baanbrekende werk van psychologen Daniel Kahneman en Amos Tversky. Hun invloedrijke paper "Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk" uit 1979 daagde de traditionele rationele-keuzetheorie uit door aan te tonen dat mensen beslissingen onder risico vaak nemen op basis van waargenomen winsten en verliezen ten opzichte van een referentiepunt, in plaats van op basis van absolute vermogensniveaus.⁷, ⁸, ⁹, ¹⁰ Dit leidde tot het concept van Verliesaversie, een nauw verwante Gedragsbias waarbij het verlies van een bepaald bedrag psychologisch zwaarder weegt dan de winst van hetzelfde bedrag.

Key Takeaways

• Risicoaversie is de natuurlijke neiging van individuen om zekerheid te prefereren boven onzekerheid bij gelijke verwachte waarde.
• Het is een kernconcept binnen de gedragsfinanciering dat helpt investeringsgedrag te verklaren.
• Risicoaversie wordt vaak gemeten met behulp van nutheidsfuncties die een concave vorm aannemen.
• Begrip van risicoaversie is essentieel voor personalisering van Activaallocatie en financiële planning.
• Investeringsproducten zoals obligaties en cash worden vaak verkozen door risicoaverse beleggers boven aandelen.

Formula and Calculation

Risicoaversie kan wiskundig worden uitgedrukt via een nutsfunctie, (U(W)), waarbij (W) staat voor vermogen. Voor een risicoavers individu is de nutsfunctie concaaf, wat betekent dat de marginale nut van extra vermogen afneemt naarmate het vermogen toeneemt. Een veelgebruikte manier om de mate van risicoaversie te kwantificeren, is via de Arrow-Pratt maatstaven:

Coëfficiënt van Absolute Risicoaversie (ARA):
$A(W) = - \frac{U''(W)}{U'(W)}$

Coëfficiënt van Relatieve Risicoaversie (RRA):
$R(W) = - W \frac{U''(W)}{U'(W)}$

Hierin is (U'(W)) de eerste afgeleide van de nutsfunctie (marginale nut) en (U''(W)) de tweede afgeleide. Een positieve waarde voor (A(W)) of (R(W)) duidt op risicoaversie. Hoe hoger de waarde, hoe groter de risicoaversie. Deze formules zijn essentieel voor het modelleren van [Beleggingsbeslissingen] in geavanceerde financiële theorieën zoals de Modern Portefeuille Theorie.

Interpreting Risicoaversie

Het interpreteren van risicoaversie draait om het begrijpen van hoe individuen een afweging maken tussen Rendement en risico. Een persoon met hoge risicoaversie zal een lagere Risicopremie eisen voor het nemen van extra risico, of zelfs een "zekerheidsgelijkwaardigheid" (certainty equivalent) accepteren die lager is dan het verwachte rendement van een risicovolle investering. Dit betekent dat zij bereid zijn een deel van het potentiële rendement op te offeren in ruil voor meer zekerheid. In de praktijk uit dit zich in beleggers die vasthouden aan laag-risico activa zoals spaarrekeningen of staatsobligaties, zelfs wanneer markten hogere potentiële rendementen bieden op risicovollere beleggingen. Het concept is cruciaal voor financieel adviseurs om te bepalen welke Activaallocatie het meest geschikt is voor een cliënt.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel, Sarah heeft €10.000 te investeren. Ze staat voor twee keuzes:

1. Optie A (Zekerheid): Investeer in een spaarrekening die gegarandeerd 2% rendement oplevert, wat neerkomt op €200 winst.
2. Optie B (Risico): Investeer in een aandelenportefeuille die met 50% kans 10% rendement (€1.000 winst) en met 50% kans 6% verlies (€600 verlies) oplevert.

Het verwachte rendement van Optie B is: ((0.50 \times €1.000) + (0.50 \times -€600) = €500 - €300 = €200).
Hoewel beide opties hetzelfde verwachte rendement van €200 hebben, kiest Sarah, als een risicoavers persoon, waarschijnlijk voor Optie A. De zekerheid van €200 winst overtreft voor haar de kans op een grotere winst in Optie B, gezien het bijbehorende verliesrisico. Dit illustreert hoe risicoaversie de Beleggingsbeslissingen stuurt, zelfs als de statistische verwachtingen identiek zijn.

Praktische Toepassingen

Risicoaversie is een hoeksteen in verschillende gebieden van financiën en economie:

• Portefeuillebeheer: Beleggingsbeheerders gebruiken risicoaversieprofielen om portefeuilles samen te stellen die aansluiten bij de voorkeuren van de belegger, vaak door een optimale Diversificatie te zoeken om Volatiliteit te minimaliseren voor een bepaald rendement. Dit leidt tot de concepten van de Efficiënte grens en de Modern Portefeuille Theorie.
• Financiële Planning: Adviseurs bepalen de risicobereidheid van cliënten via vragenlijsten om passende financiële producten en Activaallocatie te adviseren. Dit omvat ook het educeren van beleggers over het verband tussen risico en potentieel rendement, zoals uiteengezet door de U.S. Securities and Exchange Commission (SEC).
• Verzekeringen: De bereidheid⁵, ⁶ van individuen om een premie te betalen voor zekerheid tegen toekomstige verliezen (bijv. brand, diefstal, ziekte) is een direct gevolg van risicoaversie.
• Beleidsvorming: Regeringen en centrale banken houden rekening met de risicoaversie van consumenten en bedrijven bij het formuleren van economisch beleid, bijvoorbeeld bij het stimuleren van spaargedrag of het reguleren van financiële markten om stabiliteit te waarborgen.

Limitations and Criticisms

Hoewel risicoaversie een krachtig concept is, kent het ook beperkingen en kritiekpunten, vooral wanneer het wordt toegepast als een puur rationeel model. Traditionele economische modellen gingen er vaak van uit dat risicoaversie constant is en alleen afhangt van vermogensniveau. Echter, gedragseconomen hebben aangetoond dat de risicoaversie van mensen contextafhankelijk kan zijn en beïnvloed wordt door emoties, framing en cognitieve Gedragsbias. David Brooks van The New York Times heeft bijvoorbeeld de verschuiving in het economische denken van de puur "rationele mens" naar een meer complex, psychologisch onderbouwd model besproken.

Kritiek omvat:

• **Inconsistentie:⁴ Risicoaversie kan inconsistent zijn over verschillende situaties. Mensen kunnen tegelijkertijd risicoavers zijn op de beurs, maar risicobereid zijn in een casino of bij het starten van een bedrijf.
• Afhankelijkheid van referentiepunten: De Prospect Theorie toonde aan dat mensen meer gevoelig zijn voor verliezen dan voor winsten, en dat hun risicohouding afhangt van hun huidige referentiepunt, in plaats van hun absolute welvaart.
• Emotionele Invloeden: Beslissi², ³ngen onder risico worden niet altijd puur rationeel genomen; angst, spijt en euforie kunnen de perceptie van risico en de mate van risicoaversie beïnvloeden, wat afwijkt van de voorspellingen van eenvoudige nutsfuncties. De Federal Reserve Bank of San Francisco heeft ook de rol van gedragseconomie en de invloed van psychologische aspecten op macro-economische modellen besproken.
• Meetproblemen: Het nauwkeurig m¹eten van een individuele risicoaversiecoëfficiënt in de praktijk is complex, aangezien vragenlijsten en experimenten mogelijk niet alle nuances van iemands risicogedrag vangen.

Risicoaversie vs. Risicotolerantie

Hoewel vaak door elkaar gebruikt, zijn Risicoaversie en Risicotolerantie complementaire, maar distincte concepten.

Risicoaversie beschrijft de fundamentele weerstand tegen risico, terwijl risicotolerantie aangeeft hoe veel risico een belegger bereid is en financieel in staat is te dragen om zijn of haar doelen te bereiken. Een individu kan van nature risicoavers zijn, maar door zijn financiële situatie (bijvoorbeeld een lange beleggingshorizon en voldoende spaargeld) toch een hogere Risicotolerantie vertonen voor bepaalde beleggingen.

FAQs

Wat is het tegenovergestelde van risicoaversie?

Het tegenovergestelde van risicoaversie is risicobereidheid of risicozoekend gedrag, waarbij een individu een risicovolle optie verkiest boven een zekere optie met hetzelfde of zelfs hoger verwacht nut.

Hoe beïnvloedt risicoaversie beleggingskeuzes?

Risicoaversie stuurt beleggingskeuzes door beleggers te leiden naar minder Volatiliteit en meer zekerheid. Ze prefereren activa met een stabiel Rendement zoals obligaties of spaarrekeningen boven aandelen met hogere potentiële rendementen maar ook hogere Standaardafwijking in resultaten. Dit is een sleutelcomponent van Activaallocatie.

Kan risicoaversie veranderen in de tijd?

Ja, risicoaversie kan over tijd veranderen als gevolg van levenservaringen, financiële situatie, leeftijd en algemene economische omstandigheden. Een onverwacht groot verlies kan bijvoorbeeld leiden tot een toename van risicoaversie, terwijl een periode van economische voorspoed deze kan verminderen.

Waarom is risicoaversie belangrijk voor financiële adviseurs?

Voor financiële adviseurs is het essentieel om de risicoaversie van cliënten te begrijpen, omdat dit de basis vormt voor het opstellen van een passende beleggingsstrategie en Portefeuillebeheer. Het helpt bij het afstemmen van de beleggingsportefeuille op de psychologische en financiële comfortzone van de cliënt, wat cruciaal is voor het behoud van de langetermijnrelatie en het bereiken van financiële doelen.

Hoe verschilt risicoaversie van "bang zijn voor risico"?

Risicoaversie is een formele economische en gedragskundige term die een consistente voorkeur beschrijft voor minder risico bij gelijke verwachte resultaten. "Bang zijn voor risico" is een meer informele, emotionele uitdrukking die de gevoelens van een individu ten opzichte van risico beschrijft, die kunnen bijdragen aan risicoavers gedrag, maar de term risicoaversie omvat de onderliggende systematische afweging die door economen en financiële experts wordt geanalyseerd.