Handelstekort

Wat is Handelstekort?

Een handelstekort treedt op wanneer de totale waarde van de goederen en diensten die een land invoert (Import) groter is dan de totale waarde van de goederen en diensten die het uitvoert (Export) gedurende een bepaalde periode. Dit concept is een fundamenteel onderdeel van de Internationale handel en behoort tot de bredere categorie van Internationale Economie. Een handelstekort is een component van de lopende rekening van een land op de Betalingsbalans. Hoewel een handelstekort vaak als negatief wordt gezien, kan de implicatie ervan variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaken en de algemene economische groei van een land.

Geschiedenis en Oorsprong

Het concept van een handelstekort is zo oud als de internationale handel zelf. Historisch gezien werden landen in het tijdperk van het mercantilisme verondersteld ernaar te streven meer te exporteren dan te importeren om goud en zilver te accumuleren, wat destijds als de belangrijkste maatstaf van nationale rijkdom werd beschouwd. Deze benadering zag een handelstekort als een inherent verlies. Met de opkomst van klassieke economische theorieën, met name die van Adam Smith en David Ricardo, verschoof de focus naar de voordelen van specialisatie en comparatieve voordelen, waardoor het idee dat een handelstekort altijd schadelijk is, werd genuanceerd.

In moderne economieën wordt de balans van de internationale handel nauwlettend gevolgd door overheidsinstanties. Zo verzamelt het U.S. Census Bureau al lange tijd gegevens over de Amerikaanse export- en importstatistieken, wat van cruciaal belang is voor het vaststellen van het bestaan en de omvang van een handelstekort of -overschot. D⁵eze gegevens, vaak maandelijks en jaarlijks gepubliceerd, bieden inzicht in de dynamiek van de internationale handel en de positie van een land in de wereldeconomie.

Belangrijkste Punten

Een handelstekort ontstaat wanneer de waarde van de import van een land die van zijn export overschrijdt.
Het is een onderdeel van de lopende rekening van de betalingsbalans van een land.
De aanwezigheid van een handelstekort kan wijzen op een sterke binnenlandse vraag en consumptie, maar kan ook zorgen baren over nationale schuld en werkgelegenheid.
Beleidsmakers houden het handelstekort nauwlettend in de gaten, aangezien het implicaties kan hebben voor de economische groei, wisselkoersen en werkgelegenheid.
Een handelstekort is niet inherent goed of slecht; de interpretatie ervan hangt af van de context van de algehele economische situatie van een land.

Formule en Berekening

De berekening van het handelstekort is eenvoudig en volgt deze formule:

\text{Handelstekort} = \text{Totale waarde van Import} - \text{Totale waarde van Export}

Als de uitkomst van deze berekening positief is, duidt dit op een handelstekort. Als de uitkomst negatief is, betekent dit dat er een handelsoverschot is (dat wil zeggen, de export overtreft de import).

Het Handelstekort Interpreteren

De interpretatie van een handelstekort is complex en hangt af van de economische context van een land. Een handelstekort kan een teken zijn van een robuuste binnenlandse vraag, waarbij consumenten en bedrijven meer buitenlandse goederen en diensten kopen als gevolg van een sterke economische groei of verhoogde investeringen. Dit kan inhouden dat een land meer importeert om zijn productiecapaciteit te vergroten of om te voldoen aan de groeiende consumptie.

Echter, een aanhoudend of groeiend handelstekort kan ook vragen oproepen. Het kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door een overwaardering van de binnenlandse valuta, wat de export duurder en de import goedkoper maakt. Wisselkoersen spelen hierin een belangrijke rol. Bovendien kan een handelstekort gefinancierd worden door buitenlandse leningen of de verkoop van binnenlandse activa, wat kan leiden tot een toename van de externe schuld of buitenlands eigendom van nationale activa. De relatie tussen een handelstekort en het Bruto Binnenlands Product (BBP) van een land is ook significant; een tekort kan betekenen dat een groter deel van de binnenlandse vraag wordt ingevuld door buitenlandse productie.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel, het fictieve land Economia heeft in een bepaald jaar de volgende internationale transacties:

Totale waarde van goederen en diensten die Economia heeft geëxporteerd: €200 miljard
Totale waarde van goederen en diensten die Economia heeft geïmporteerd: €250 miljard

Om het handelstekort van Economia te berekenen, passen we de formule toe:

Handelstekort = Import - Export
Handelstekort = €250 miljard - €200 miljard
Handelstekort = €50 miljard

In dit hypothetische voorbeeld heeft Economia een handelstekort van €50 miljard. Dit betekent dat Economia in dat jaar voor €50 miljard meer heeft gekocht van de rest van de wereld dan het heeft verkocht. Dit kan het gevolg zijn van een sterke binnenlandse consumptie en investeringen die de vraag naar geïmporteerde goederen stimuleren.

Praktische Toepassingen

Het handelstekort is een veelbesproken indicator in economische en politieke kringen en heeft diverse praktische toepassingen:

Economische Analyse: Economen analyseren het handelstekort als onderdeel van de betalingsbalans om de economische gezondheid en duurzaamheid van een land te beoordelen. Een consistent groot handelstekort kan duiden op macro-economische onevenwichtigheden.
Beleidsvorming: Regeringen gebruiken informatie over het handelstekort om handelsbeleid te formuleren, inclusief de onderhandeling over handelsovereenkomsten, het opleggen van tarieven of het verstrekken van subsidies aan binnenlandse industrieën om de concurrentiepositie te verbeteren.
Financiële Markten: Beleggers en analisten houden het handelstekort in de gaten, omdat het een impact kan hebben op de wisselkoersen en het beleggingsklimaat van een land. Een toenemend tekort kan leiden tot een daling van de muntwaarde als het vertrouwen van buitenlandse beleggers afneemt.
Nationale Debat: Het handelstekort is vaak een centraal thema in politieke debatten, met name in landen zoals de Verenigde Staten die al decennia een aanzienlijk tekort hebben. Het U.S. Census Bureau en het Bureau of Economic Analysis rapporteren maandelijks over de handel in goederen en diensten. In 2021 bereikte het⁴ Amerikaanse handelstekort bijvoorbeeld een recordhoogte, gedreven door een sterke toename van de import. Dit soort cijfers vo³edt discussies over de impact op binnenlandse productie en werkgelegenheid.

Beperkingen en Kritiek

Hoewel het handelstekort een veelgebruikte indicator is, kent het ook beperkingen en is het onderwerp van kritiek:

Niet inherent slecht: Een belangrijk kritiekpunt is dat een handelstekort niet per definitie een negatieve economische indicator is. Zoals de Federal Reserve Bank of St. Louis opmerkt, kan een handelstekort onder bepaalde gunstige omstandigheden geen grote zorg zijn, vooral als het land een hoger rendement behaalt op zijn buitenlandse activa dan het betaalt op zijn buitenlandse passiva. Landen met een sterk²e economie en aantrekkelijke investeringskansen kunnen buitenlands kapitaal aantrekken via de kapitaalrekening, wat een handelstekort kan financieren zonder dat dit noodzakelijkerwijs leidt tot problemen.
Relatie met de kapitaalrekening: Het handelstekort (onderdeel van de lopende rekening) is per definitie gelijk aan het overschot op de kapitaalrekening en financiële rekening van de betalingsbalans. Een land met een handelstekort trekt dus netto kapitaal aan uit het buitenland. Dit kan voordelig zijn als het kapitaal wordt gebruikt voor productieve investeringen die toekomstige economische groei stimuleren.
Impact op werkgelegenheid: Vaak wordt gesteld dat een handelstekort leidt tot verlies van binnenlandse banen. Echter, complexe factoren zoals automatisering en productiviteitsverbeteringen spelen ook een grote rol in werkgelegenheidstrends, en het verband is niet altijd direct. Sommige economen beargumenteren dat de Amerikaanse handelstekorten deels worden gedreven door de rol van de Amerikaanse dollar als wereldreservemunt, en dat handelsbeleid zoals tarieven mogelijk niet de meest effectieve manier is om ze aan te pakken.
Inflatoire druk¹: Een handelstekort kan ook de binnenlandse inflatie beïnvloeden. Als de vraag naar buitenlandse goederen toeneemt, kan dit de prijzen in het importerende land drukken, maar aanhoudende importafhankelijkheid kan ook kwetsbaarheid creëren voor schommelingen in de wisselkoersen of externe schokken.

Handelstekort vs. Handelsoverschot

Het tegenovergestelde van een handelstekort is een handelsoverschot. Waar een handelstekort betekent dat een land meer importeert dan het exporteert, duidt een handelsoverschot erop dat de waarde van de export de waarde van de import overschrijdt. Een handelsoverschot wordt vaak als een teken van economische kracht gezien, wat aangeeft dat een land meer produceert dan het zelf consumeert en een netto-exporteur is. Echter, een aanhoudend groot handelsoverschot kan ook leiden tot kritiek van handelspartners die vinden dat het land zijn valuta onderwaardeert of oneerlijke handelspraktijken hanteert om zijn export te bevoordelen. Beide situaties vertegenwoordigen een onevenwichtigheid in de internationale handel en hebben hun eigen reeks van economische implicaties.

Veelgestelde Vragen

Wat veroorzaakt een handelstekort?

Een handelstekort kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, waaronder een sterke binnenlandse vraag die leidt tot meer import, een overgewaardeerde munt die export duurder maakt, lagere productiviteit van binnenlandse industrieën, of een overheidstekort dat een nationaal besparingsgebrek weerspiegelt.

Is een handelstekort altijd slecht voor een land?

Niet noodzakelijkerwijs. Hoewel een aanhoudend groot handelstekort op lange termijn nadelig kan zijn door het opbouwen van externe schuld of het verlies van binnenlandse productie, kan het in sommige gevallen wijzen op een gezonde economie met een sterke consumentenvraag en aantrekkelijke investeringen die buitenlands kapitaal aantrekken.

Hoe beïnvloedt een handelstekort de werkgelegenheid?

Een handelstekort kan in theorie leiden tot minder banen in sectoren die concurreren met import. De relatie is echter complex en wordt ook beïnvloed door factoren als technologische vooruitgang, productiviteitsgroei en de algehele economische groei van een land.

Welke maatregelen kunnen overheden nemen om een handelstekort te verminderen?

Overheden kunnen verschillende maatregelen overwegen, zoals het invoeren van tarieven op import, het verstrekken van subsidies aan exportgerichte industrieën, het aanpassen van de wisselkoersen, of het aanpakken van binnenlandse macro-economische onevenwichtigheden zoals een overheidstekort om nationale besparingen te verhogen.