Investeringsrisico

Wat Is Investeringsrisico?

Investeringsrisico is de waarschijnlijkheid dat een belegging een negatief rendement oplevert of het verwachte rendement niet haalt, inclusief de mogelijkheid van kapitaalverlies. Het maakt deel uit van risicomanagement, een breder financieel gebied dat zich richt op het identificeren, analyseren en beperken van onzekerheid in beleggingsbeslissingen. In wezen weerspiegelt investeringsrisico de onzekerheid rond de toekomstige rendementen van een activum. Dit risico kan voortkomen uit verschillende factoren, variërend van brede economische omstandigheden tot specifieke bedrijfskwesties. Beleggers moeten hun risicobereidheid zorgvuldig overwegen alvorens beleggingsbeslissingen te nemen.

Geschiedenis en Oorsprong

Het concept van investeringsrisico en de systematisering ervan in portefeuillebeheer kreeg begin jaren vijftig van de vorige eeuw een belangrijke impuls door het werk van de Amerikaanse econoom Harry Markowitz. Zijn baanbrekende artikel "Portfolio Selection," gepubliceerd in The Journal of Finance in 1952, introduceerde de basisprincipes van de Moderne Portefeuille Theorie (MPT). ⁴Voorheen lag de focus voornamelijk op het maximaliseren van het rendement; Markowitz introduceerde echter het idee dat beleggers zowel rendement als risico tegelijkertijd moesten overwegen. Hij stelde voor dat beleggers, door beleggingen met verschillende risico- en rendementskenmerken te combineren, portefeuilles konden construeren die het hoogste verwachte rendement boden voor een gegeven risiconiveau, of het laagste risiconiveau voor een gegeven verwacht rendement. Dit was een paradigmaverschuiving in de beleggingswereld, waarbij portefeuillediversificatie een cruciaal instrument werd voor het beheersen van investeringsrisico.

Kerninzichten

Investeringsrisico is de inherente onzekerheid dat de werkelijke opbrengsten van een belegging afwijken van de verwachte opbrengsten, wat kan leiden tot verliezen.
Het omvat zowel marktrisico (systematisch) als specifiek risico (niet-systematisch), waarbij diversificatie effectief is tegen het laatste.
Beleggers accepteren doorgaans een hoger investeringsrisico in ruil voor de potentie van een hoger rendement.
Diverse factoren, zoals inflatie, rentetarieven en geopolitieke gebeurtenissen, kunnen het investeringsrisico beïnvloeden.
Het identificeren en beheren van investeringsrisico is essentieel voor het behalen van financiële doelstellingen op lange termijn.

Formule en Berekening

Hoewel "investeringsrisico" een breed concept is, wordt het vaak gekwantificeerd door de standaardafwijking van de historische rendementen van een activum of portefeuille. Standaardafwijking meet de mate van spreiding van de rendementen rond het gemiddelde rendement, wat een indicatie geeft van de volatiliteit van een belegging. Hogere volatiliteit wordt doorgaans geassocieerd met een hoger risico.

De formule voor de standaardafwijking van een steekproef van rendementen is:

\sigma = \sqrt{\frac{\sum_{i=1}^{n} (R_i - \bar{R})^2}{n-1}}

Waar:

(\sigma) = Standaardafwijking (maatstaf voor investeringsrisico)
(R_i) = Individueel rendement in periode (i)
(\bar{R}) = Gemiddeld rendement van de belegging
(n) = Aantal observaties (perioden) in de steekproef

Deze berekening helpt beleggers de historische schommelingen en daarmee het inherente investeringsrisico van een belegging te begrijpen.

Interpretatie van het Investeringsrisico

De interpretatie van investeringsrisico, vaak gemeten via volatiliteit zoals de standaardafwijking, is cruciaal voor beleggers. Een hogere standaardafwijking duidt op een grotere spreiding van historische rendementen rond het gemiddelde, wat betekent dat de belegging in het verleden meer schommelingen heeft gekend. Dit impliceert een hoger risico, omdat de toekomstige rendementen verder van het verwachte gemiddelde kunnen afwijken.

Beleggers moeten investeringsrisico altijd afwegen tegen het verwachte rendement. Een belegging met een hoog risico kan de potentie hebben voor een hoog rendement, maar draagt ook een grotere kans op aanzienlijke verliezen. De keuze van een passende beleggingsstrategie hangt sterk af van de individuele risicotolerantie en de beleggingshorizon. Een belegger met een lage risicotolerantie zal eerder kiezen voor beleggingen met een lagere volatiliteit, zelfs als dit betekent dat het potentiële rendement ook lager is. Omgekeerd kan een belegger met een hogere risicotolerantie en een langere horizon beleggingen met een hoger risico overwegen voor potentieel hogere opbrengsten.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel, een belegger overweegt twee fondsen: Fonds A en Fonds B. Beide fondsen hebben over de afgelopen vijf jaar een gemiddeld jaarlijks rendement van 8% behaald. De standaardafwijking van de jaarlijkse rendementen van Fonds A is echter 5%, terwijl die van Fonds B 15% is.

De berekening van de standaardafwijking voor Fonds A zou, hypothetisch, kunnen uitvallen zoals hieronder geschetst voor een reeks van vijf rendementen:
Rendementen Fonds A: 10%, 7%, 8%, 9%, 6%
Gemiddeld rendement ((\bar{R})) = (10+7+8+9+6)/5 = 8%

Afwijkingen van het gemiddelde:
(10-8)^2 = 4
(7-8)^2 = 1
(8-8)^2 = 0
(9-8)^2 = 1
(6-8)^2 = 4

Som van gekwadrateerde afwijkingen = 4 + 1 + 0 + 1 + 4 = 10
Standaardafwijking ((\sigma)) = (\sqrt{\frac{10}{5-1}} = \sqrt{\frac{10}{4}} = \sqrt{2.5} \approx 1.58%) (Dit is een vereenvoudigd voorbeeld; in werkelijkheid zou de 5% of 15% resultaat zijn van complexere data.)

Op basis van de standaardafwijking heeft Fonds B een aanzienlijk hoger investeringsrisico dan Fonds A. Hoewel beide fondsen hetzelfde gemiddelde rendement hebben behaald, vertonen de rendementen van Fonds B veel grotere schommelingen. Dit betekent dat een belegging in Fonds B een grotere kans heeft op zowel extreem hoge als extreem lage rendementen, inclusief de mogelijkheid van grotere verliezen dan Fonds A. Een belegger die stabiliteit waardeert, zou eerder voor Fonds A kiezen, terwijl een belegger die bereid is meer risico te nemen voor de kans op een hoger rendement (hoewel in dit voorbeeld het gemiddelde rendement hetzelfde is), mogelijk Fonds B overweegt. Dit onderstreept het belang van het begrijpen van beleggingsvolatiliteit bij het nemen van beleggingsbeslissingen.

Praktische Toepassingen

Investeringsrisico manifesteert zich in diverse aspecten van de financiële wereld. In de beleggingswereld beïnvloedt het de beslissingen over assetallocatie, waarbij beleggers hun kapitaal verdelen over verschillende activaklassen, zoals aandelen, obligaties en vastgoed, om een balans te vinden tussen risico en rendement. Het concept van geografische diversificatie wordt bijvoorbeeld gebruikt om blootstelling aan specifieke landenrisico's te verminderen.

Regelgevende instanties, zoals de U.S. Securities and Exchange Commission (SEC), vereisen dat bedrijven gedetailleerde risicofactoren openbaar maken in hun deponeringen. Deze openbaarmakingen zijn bedoeld om beleggers te informeren over de potentiële risico's die inherent zijn aan een belegging, van kredietrisico tot liquiditeitsrisico. De SEC vraagt bijvoorbeeld commentaar op de mate van detail van fondsen over hun risico en of fondsen een zelfevaluatie van hun risiconiveau zouden moeten openbaren. Risico³beoordelingsmodellen worden door financiële instellingen gebruikt om de risico's van hun portefeuilles te kwantificeren en te beheren, inclusief stresstests en scenario-analyse om de impact van ongunstige marktomstandigheden te beoordelen.

Beperkingen en Kritiek

Hoewel het kwantificeren van investeringsrisico, vaak via historische volatiliteit, een nuttig hulpmiddel is, kent het belangrijke beperkingen. Een belangrijke kritiek is dat historische gegevens mogelijk niet altijd een nauwkeurige voorspeller zijn van toekomstige risico's. Marktomstandigheden kunnen snel veranderen, en onverwachte "black swan"-gebeurtenissen kunnen leiden tot verliezen die buiten de reikwijdte van historische modellen vallen. Zo werd Value-at-Risk (VaR), een veelgebruikte risicomaatstaf, na de financiële crisis van 2008 bekritiseerd omdat het de omvang van de potentiële verliezen tijdens extreme marktgebeurtenissen onderschatte. Onderzoek van de Universiteit van Lund concludeerde bijvoorbeeld dat "VaR als risicomaatstaf zeer onnauwkeurig is in zijn prognoses" en "ernstig destabiliserend" bleek tijdens de crisisperioden.

Ook de f²ocus op standaardafwijking als risicomaatstaf wordt bekritiseerd omdat het zowel positieve als negatieve afwijkingen van het gemiddelde als "risico" behandelt, terwijl de meeste beleggers zich voornamelijk zorgen maken over het neerwaartse risico. Bovendien houden veel traditionele risicomodellen onvoldoende rekening met de onderlinge afhankelijkheden tussen verschillende activaklassen en de potentiële besmettingsrisico's binnen het financiële systeem. De Global Association of Risk Professionals (GARP) heeft benadrukt dat de COVID-19-pandemie opnieuw de gebreken van achterwaarts gerichte risicometingstools zoals VaR aan het licht heeft gebracht, wat de noodzaak benadrukt om vooruitstrevende perspectieven in risicoberekeningen op te nemen. Het uitslui¹tende vertrouwen op één risicomaatstaf kan een vals gevoel van veiligheid geven.

Investeringsrisico vs. Beleggingsvolatiliteit

Hoewel de termen "investeringsrisico" en "beleggingsvolatiliteit" vaak door elkaar worden gebruikt, is het belangrijk het onderscheid te begrijpen. Beleggingsvolatiliteit verwijst specifiek naar de mate van variatie in de prijs of het rendement van een financieel instrument over een bepaalde periode. Het is een kwantitatieve maatstaf, doorgaans uitgedrukt als de standaardafwijking van de rendementen, die aangeeft hoe snel en hoe sterk de waarde van een belegging schommelt. Een belegging met een hoge volatiliteit zal grote prijsschommelingen vertonen.

Investeringsrisico daarentegen is een breder concept. Het omvat volatiliteit als een component, maar omvat ook alle andere factoren die kunnen leiden tot het verlies van kapitaal of het niet behalen van de verwachte rendementen. Dit kunnen operationele risico's, regelgevende risico's, geopolitieke risico's, of zelfs macro-economische factoren zoals de economische groei zijn, die niet direct worden weerspiegeld in prijsvolatiliteit. Volatiliteit is dus een meting van een aspect van investeringsrisico, terwijl investeringsrisico zelf het potentiële nadeel van een belegging vertegenwoordigt.

Veelgestelde Vragen

Wat zijn de belangrijkste soorten investeringsrisico?

De belangrijkste soorten investeringsrisico zijn onder meer marktrisico (risico van brede marktbewegingen), specifiek risico (risico van een individuele activa of bedrijf), liquiditeitsrisico (het risico dat een activa niet snel tegen een eerlijke prijs kan worden verkocht), kredietrisico (het risico dat een lener zijn verplichtingen niet nakomt) en inflatierisico (het risico dat de koopkracht van beleggingsopbrengsten daalt als gevolg van inflatie).

Hoe kan ik investeringsrisico verminderen?

Investeringsrisico kan worden verminderd door portefeuillediversificatie, wat inhoudt dat beleggingen worden verspreid over verschillende activaklassen, sectoren en geografische gebieden. Ook regelmatige herallocatie van activa (bekend als assetallocatie) en het afstemmen van beleggingen op uw risicobereidheid en beleggingshorizon kunnen helpen risico's te beheersen.

Is een hoger risico altijd gelijk aan een hoger rendement?

Niet noodzakelijkerwijs. Hoewel er een algemene relatie is waarbij hogere potentiële rendementen vaak gepaard gaan met hogere risico's, is dit geen garantie. Er bestaat een 'risico-rendement afweging', wat betekent dat beleggers die hogere rendementen nastreven, doorgaans meer investeringsrisico moeten accepteren. Het is echter mogelijk om een hoog risico te nemen en toch een laag of zelfs negatief rendement te behalen. Het doel is een geoptimaliseerd risico-rendementprofiel te vinden.