Onsystematisch risico

Wat is Onsystematisch risico?

Onsystematisch risico, ook wel bedrijfsrisico of specifiek risico genoemd, is het risico dat inherent is aan een specifieke onderneming of bedrijfstak. Dit type risico is uniek voor een bepaald activum of bedrijf en staat los van de algemene marktbewegingen. Het valt onder de bredere categorie van portfoliotheorie en kan potentieel worden verminderd door middel van diversificatie. Voorbeelden van onsystematisch risico zijn een productterugroepactie, een managementwijziging, een rechtszaak, een staking of een brand in een fabriek.

Geschiedenis en Oorsprong

Het concept van onsystematisch risico is nauw verbonden met de ontwikkeling van de moderne portfoliotheorie (MPT), die in de jaren vijftig van de vorige eeuw werd geïntroduceerd door econoom Harry Markowitz. Zijn baanbrekende werk, met name zijn artikel "Portfolio Selection" uit 1952, legde de basis voor het kwantificeren van risico en rendement in een beleggingsportfolio.¹⁵, ¹⁶, ¹⁷ Markowitz betoogde dat beleggers niet alleen naar het verwachte rendement van individuele activa moeten kijken, maar ook naar de covariantie tussen activa binnen een portfolio. Hij toonde aan dat door activa te combineren die niet perfect gecorreleerd zijn, het totale risico van een portfolio kan worden verminderd zonder het verwachte rendement op te offeren. Dit deel van het risico dat kan worden weggediversifieerd, werd later bekend als onsystematisch risico, in tegenstelling tot het onvermijdelijke systematische risico. Zijn werk leidde tot de toekenning van de Nobelprijs voor Economische Wetenschappen in 1990.¹³, ¹⁴

Belangrijkste punten

• Onsystematisch risico is bedrijfsspecifiek en kan voortkomen uit interne factoren of unieke externe gebeurtenissen die een individuele onderneming beïnvloeden.
• Dit type risico kan worden verminderd of zelfs bijna geëlimineerd door effectieve diversificatie binnen een beleggingsportfolio.
• Het staat in contrast met systematisch risico (marktrisico), dat niet kan worden weggediversifieerd.
• Beleggers worden geacht niet te worden gecompenseerd voor het dragen van onsystematisch risico, aangezien het te vermijden is.
• Het begrijpen van onsystematisch risico is cruciaal voor portfoliomanagement en het opbouwen van een veerkrachtige beleggingsstrategie.

Formule en Berekening

Hoewel er geen directe "formule" is die onsystematisch risico op zichzelf berekent als een losstaande waarde, wordt het meestal begrepen als het deel van het totale risico van een activum of portfolio dat niet wordt verklaard door marktrisico.

Het totale risico van een individueel financieel actief, vaak gemeten aan de hand van de standaardafwijking ((\sigma)) van zijn rendement, kan worden opgesplitst in systematisch en onsystematisch risico. In het kader van het Capital Asset Pricing Model (CAPM) kan de variantie van een individueel activum ((\sigma_i^2)) worden uitgedrukt als:

$\sigma_i^2 = \beta_i^2 \sigma_m^2 + \sigma_{ei}^2$

Waar:

• (\sigma_i^2) = Totale variantie van de rendementen van activum (i)
• (\beta_i) = Beta van activum (i), die de gevoeligheid voor marktbewegingen meet (systematisch risico)
• (\sigma_m^2) = Variantie van de marktrendementen (marktrisico)
• (\sigma_{ei}^2) = Variantie van de error term, die het onsystematische risico van activum (i) vertegenwoordigt.

Dit betekent dat het onsystematische risico ((\sigma_{ei}^2)) het "residuele" risico is dat overblijft nadat het marktrisico is verantwoord. Voor een goed gediversifieerde beleggingsportfolio zou dit onsystematische component in theorie naar nul moeten neigen.

Interpreteren van Onsystematisch risico

Het interpreteren van onsystematisch risico is essentieel voor beleggers en portfoliomanagement. De aanwezigheid van onsystematisch risico in een portfolio betekent dat er nog steeds risico's zijn die specifiek zijn voor de individuele activa binnen die portfolio en die verminderd kunnen worden. Een hoge mate van onsystematisch risico in een portfolio duidt doorgaans op een gebrek aan voldoende diversificatie.

Professionele vermogensbeheerders streven ernaar om onsystematisch risico te minimaliseren, omdat het wordt beschouwd als onnodig en onbeloond. De efficiënte markt hypothese suggereert dat beleggers niet worden gecompenseerd voor het dragen van dit specifieke risico, omdat het kan worden weggediversifieerd. Daarom is het optimaliseren van kapitaalallocatie om dit risico te verminderen een fundamenteel doel in asset pricing en portfolioconstructie.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel dat een belegger al zijn vermogen heeft geïnvesteerd in aandelen van één technologiebedrijf, "Tech Innovators N.V." Dit bedrijf ontwikkelt een nieuwe, baanbrekende smartphone. Echter, tijdens de productielancering ontdekt het bedrijf een kritiek softwareprobleem dat een volledige terugroepactie van de eerste batch telefoons vereist. Deze onverwachte gebeurtenis leidt tot aanzienlijke kosten voor het bedrijf, reputatieschade en een scherpe daling van de aandelenkoers.

De daling van de aandelenkoers van Tech Innovators N.V. als gevolg van het softwareprobleem is een voorbeeld van onsystematisch risico. Het is een risico dat specifiek is voor dat ene bedrijf en niet het gevolg is van een bredere economische neergang of een daling van de gehele technologiemarkt. Als de belegger zijn beleggingsportfolio had gediversifieerd over verschillende activaklasse en sectoren, bijvoorbeeld door ook te investeren in aandelen van energiebedrijven, vastgoed of obligaties, dan zou de impact van het specifieke probleem bij Tech Innovators N.V. op zijn totale portfolio veel kleiner zijn geweest.

Praktische Toepassingen

Onsystematisch risico en het beheer ervan zijn fundamenteel in verschillende aspecten van beleggen en financiële analyse:

• Portfolioconstructie: De belangrijkste toepassing is in de constructie van een gediversifieerde beleggingsportfolio. Door te investeren in een verscheidenheid aan activa over verschillende sectoren, industrieën en geografische gebieden, kunnen beleggers de impact van bedrijfsspecifieke tegenslagen aanzienlijk verminderen.
• R¹¹, ¹²isicomanagement: Het identificeren en mitigeren van onsystematisch risico is een kernonderdeel van portfoliomanagement. Beheerders analyseren de bronnen van dit risico en passen hun beleggingsstrategie aan om het te minimaliseren.
• B⁹, ¹⁰eleggingsanalyse: Bij het analyseren van individuele aandelen beoordelen analisten bedrijfsspecifieke risico's, zoals de sterkte van het managementteam, de concurrentiepositie of productinnovatierisico's, die bijdragen aan het onsystematische risico.
• Regelgeving en openbaarmaking: Bedrijven zijn vaak wettelijk verplicht om in hun financiële verslagen materiële risico's te beschrijven die specifiek zijn voor hun bedrijfsvoering. Deze risi⁵, ⁶, ⁷, ⁸cofactoren, die bijvoorbeeld betrekking kunnen hebben op juridische procedures of afhankelijkheid van specifieke klanten, vallen onder de paraplu van onsystematisch risico. Een voorbeeld van hoe een bedrijfsspecifieke gebeurtenis de aandelenkoers kan beïnvloeden, is de daling van het aandeel Boeing na diverse incidenten met hun vliegtuigen.

Beperk¹, ², ³, ⁴ingen en Kritiek

Hoewel onsystematisch risico effectief kan worden verminderd door diversificatie, zijn er enkele beperkingen:

• Niet volledig te elimineren: Hoewel een goed gediversifieerde portfolio het onsystematische risico aanzienlijk kan verminderen, is het in de praktijk zelden volledig te elimineren. Er zal altijd een minimale hoeveelheid bedrijfsspecifiek risico aanwezig zijn, vooral bij kleinere of minder liquide markten.
• Kosten van diversificatie: Overmatige diversificatie kan leiden tot 'diworsification', waarbij een belegger zo veel verschillende activa aanhoudt dat de kosten voor onderzoek en beheer de potentiële voordelen van risicovermindering tenietdoen.
• Focus op het verkeerde risico: Beleggers kunnen zich te veel richten op het onsystematische risico en daardoor het veel fundamentelere marktrisico (systematisch risico) negeren. Diversificatie beschermt niet tegen marktdalingen die de gehele economie of een hele activaklasse beïnvloeden.

Onsystematisch risico versus Systematisch risico

Het onderscheid tussen onsystematisch risico en systematisch risico is een hoeksteen van de moderne portfoliotheorie.

Onsystematisch risico heeft betrekking op de unieke en onvoorspelbare gebeurtenissen die van invloed zijn op een individuele investering, terwijl systematisch risico verwijst naar het algemene marktrisico dat inherent is aan de gehele markt en onvermijdelijk is voor elke belegger die in die markt actief is.

Veelgestelde vragen

Wat is het belangrijkste verschil tussen onsystematisch en systematisch risico?

Het belangrijkste verschil is dat onsystematisch risico specifiek is voor een bedrijf of bedrijfstak en kan worden verminderd door diversificatie, terwijl systematisch risico (marktrisico) de hele markt beïnvloedt en niet kan worden weggenomen door een beleggingsportfolio te diversifiëren.

Kan onsystematisch risico volledig worden geëlimineerd?

In theorie kan onsystematisch risico bijna volledig worden geëlimineerd met voldoende diversificatie. In de praktijk zal er echter altijd een minimale hoeveelheid resterend onsystematisch risico zijn.

Waarom zouden beleggers zich zorgen maken over onsystematisch risico als het kan worden gediversifieerd?

Beleggers moeten zich zorgen maken omdat het dragen van ongediversifieerd onsystematisch risico geen extra rendement oplevert; de markt beloont alleen het dragen van systematisch risico. Het minimaliseren van onsystematisch risico via portfoliomanagement is daarom cruciaal voor efficiënte beleggingen.

Zijn obligaties vrij van onsystematisch risico?

Nee, ook obligaties zijn onderhevig aan onsystematisch risico. Een bedrijfsobligatie kan bijvoorbeeld te maken krijgen met wanbetalingsrisico als het uitgevende bedrijf failliet gaat, wat een vorm van onsystematisch risico is. Staatsobligaties hebben doorgaans een zeer laag onsystematisch risico.

Hoeveel activa heb ik nodig om onsystematisch risico te verminderen?

De precieze hoeveelheid activa varieert, maar onderzoek suggereert dat het toevoegen van ongeveer 20-30 verschillende aandelen uit diverse sectoren in een beleggingsportfolio het grootste deel van het onsystematische risico aanzienlijk kan verminderen. Echter, door te investeren in indexfondsen of ETF's, die honderden of duizenden activa bevatten, kan dit risico nog effectiever worden geminimaliseerd.