Open end fondsen

Wat zijn Open end fondsen?

Open end fondsen, in het Nederlands ook wel open-end beleggingsfondsen genoemd, zijn een type beleggingsfondsen die op continue basis aandelen uitgeven en terugkopen van beleggers. Dit betekent dat het aantal uitstaande aandelen van een open end fonds varieert afhankelijk van de instroom en uitstroom van kapitaal. De prijs waartegen deze aandelen worden gekocht of verkocht, is gebaseerd op de Net Asset Value (NAV) van het fonds, die doorgaans aan het einde van elke handelsdag wordt berekend. Open end fondsen vallen onder de bredere categorie van beleggingsfondsen en worden gekenmerkt door hun hoge liquiditeit, waardoor beleggers gemakkelijk kunnen in- en uitstappen.

Geschiedenis en Oorsprong

Het concept van gepoolde investeringen, waarbij meerdere beleggers hun middelen bundelen, gaat terug tot de 18e eeuw in Nederland, met de oprichting van de "Eendragt Maakt Magt" trust in 1772-1773 door de Amsterdamse zakenman Abraham van Ketwich. Deze vroege vorm van collectief beleggen stelde kleine beleggers in staat om deel te nemen aan grotere, gediversifieerde portefeuilles. Echter, de moderne open end fondsen, zoals we die nu kennen, ontstonden pas veel later. Het eerste open end beleggingsfonds in de Verenigde Staten, de Massachusetts Investors Trust, werd opgericht in maart 1924. Dit fonds introduceerde de mogelijkheid voor beleggers om hun aandelen op elk moment en tegen een bekende prijs terug te verkopen aan het fonds.⁵ Deze innovatie was cruciaal en legde de basis voor de verdere ontwikkeling en adoptie van open end fondsen wereldwijd. De groei en regulering van deze fondsen kregen een belangrijke impuls met de invoering van de Investment Company Act van 1940 in de Verenigde Staten, een wet die de organisatie en activiteiten van beleggingsmaatschappijen, waaronder open end fondsen, reguleert en strenge normen voor openbaarmaking en corporate governance oplegt.⁴

Belangrijkste Punten

• Open end fondsen staan open voor continue aankoop en aflossing van aandelen direct bij het fonds.
• De prijs van de aandelen wordt bepaald door de Net Asset Value (NAV), die dagelijks wordt berekend.
• Ze bieden beleggers een hoge liquiditeit, aangezien aandelen op elke handelsdag kunnen worden ingewisseld.
• Het aantal uitstaande aandelen in een open end fonds is niet vaststaand en fluctueert met de instroom en uitstroom van kapitaal.
• Deze fondsen stellen beleggers in staat om gemakkelijk te profiteren van diversificatie en professioneel vermogensbeheer.

Formule en Berekening

De belangrijkste berekening voor open end fondsen is de Net Asset Value (NAV) per aandeel. De NAV vertegenwoordigt de waarde van de activa van het fonds minus de passiva, gedeeld door het aantal uitstaande aandelen.

De formule voor de Net Asset Value is als volgt:

• Totale waarde van activa: Dit omvat de marktwaarde van alle effecten in de portefeuille van het fonds, contanten en andere bezittingen.
• Totale passiva: Dit omvat de operationele kosten van het fonds, zoals beheervergoedingen en administratieve kosten.
• Aantal uitstaande aandelen: Het totale aantal aandelen dat door beleggers wordt gehouden.

De NAV wordt doorgaans aan het einde van elke handelsdag berekend en is de prijs waartegen beleggers aandelen kunnen kopen of verkopen.

Interpreteren van Open end fondsen

Bij het interpreteren van open end fondsen is de Net Asset Value (NAV) de meest cruciale waarde. De NAV weerspiegelt de onderliggende waarde van de portefeuille van het fonds en is de prijs per aandeel die beleggers betalen bij aankoop en ontvangen bij verkoop. Een stijgende NAV duidt op een positief rendement van de activa binnen het fonds, terwijl een dalende NAV op een negatief rendement wijst.

Omdat open end fondsen dagelijks inkoop en verkoop van aandelen toestaan tegen de NAV, is hun liquiditeit een belangrijk kenmerk. Beleggers hoeven zich geen zorgen te maken over de marktprijs van aandelen die afwijkt van de intrinsieke waarde van de onderliggende activa, zoals bij andere fondsstructuren kan gebeuren. De transparantie van de NAV-berekening en de dagelijkse liquiditeit maken open end fondsen toegankelijk voor een breed scala aan beleggers.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel, u overweegt te investeren in een open end fonds genaamd "Groene Toekomst Fonds" dat zich richt op duurzame energie. De fondsbeheerder hanteert een actief beheer met een specifieke beleggingsstrategie.

Op maandag sluit het fonds de dag af met de volgende cijfers:

• Totale waarde van activa: €100.000.000
• Totale passiva (operationele kosten, etc.): €1.000.000
• Aantal uitstaande aandelen: 10.000.000

De NAV op maandag is dus:

Als u op dinsdag besluit om voor €1.000 in te stappen, koopt u aandelen tegen de NAV die op dinsdagavond wordt berekend. Stel dat het fonds op dinsdag €500.000 aan nieuwe investeringen ontvangt en de totale activa stijgen naar €100.750.000 door positieve marktontwikkelingen, terwijl de passiva licht stijgen naar €1.000.100. Er worden dan meer aandelen uitgegeven.

Na uw aankoop en na de instroom van andere beleggers, en na aanpassingen in de portefeuille:

• Totale waarde van activa: €100.750.000
• Totale passiva: €1.000.100
• Aantal uitstaande aandelen (inclusief uw nieuwe aandelen en andere nieuwe instroom): 10.100.000

De NAV op dinsdag is dan:

U koopt uw aandelen dus tegen €9,876 per stuk. De flexibiliteit van het open end fonds zorgt ervoor dat het fonds kan groeien of krimpen op basis van de vraag van beleggers, terwijl de prijs altijd de intrinsieke waarde van de onderliggende activa weerspiegelt.

Praktische Toepassingen

Open end fondsen worden breed toegepast in de beleggingswereld en vormen een pijler van veel persoonlijke en institutionele portefeuilles. Ze stellen individuele beleggers in staat om deel te nemen aan gediversifieerde beleggingsstrategieën die anders moeilijk toegankelijk zouden zijn.

Enkele belangrijke toepassingen zijn:

• Toegankelijkheid voor particuliere beleggers: Door de mogelijkheid om in kleine bedragen te investeren en te profiteren van professioneel vermogensbeheer, zijn open end fondsen de meest voorkomende vorm van beleggingsfondsen voor het grote publiek.
• Diversificatie van beleggingen: Een open end fonds investeert in een breed scala aan effecten, wat helpt om het risico te spreiden over verschillende activa, sectoren of geografische gebieden.
• Professioneel beheer: Beleggers delegeren de beslissingen over de samenstelling van de portefeuille aan ervaren fondsbeheerders, die onderzoek uitvoeren en actief handelen (bij actief beheer) of passief een index volgen (bij passief beheer).
• Liquiditeit: De dagelijkse mogelijkheid om in te stappen of uit te stappen tegen de NAV biedt beleggers grote flexibiliteit in het beheer van hun kapitaal.
• Regulering en toezicht: Open end fondsen zijn onderworpen aan strikte regelgeving om beleggers te beschermen. In de VS worden ze bijvoorbeeld gereguleerd door de Investment Company Act van 1940, die vereisten stelt aan de waardering van activa, de bewaring van activa door een custodian bank, en beperkingen op hefboomwerking om de belangen van aandeelhouders te waarborgen.

Beperkingen en Kritiek

Hoewel ³open end fondsen tal van voordelen bieden, kennen ze ook bepaalde beperkingen en kritiekpunten:

• Liquiditeitsrisico bij grote uitstroom: Hoewel open end fondsen doorgaans zeer liquide zijn, kan een plotselinge en omvangrijke uitstroom van kapitaal leiden tot de gedwongen verkoop van activa door het fonds om aan de aflossingen te voldoen. Dit kan ongunstige prijzen tot gevolg hebben, vooral in illiquide markten, wat de rendementen van de overgebleven beleggers kan beïnvloeden.
• Impact van beheervergoedingen en kosten: Open end fondsen brengen operationele kosten met zich mee, zoals beheervergoedingen, administratiekosten en marketingkosten, vaak uitgedrukt als een expenseratio. Deze kosten kunnen een significant deel van het potentiële rendement van een belegger opsouperen. Onderzoek toont aan dat hoge kosten vaak een negatieve impact hebben op de netto-rendementen van actief beheerde fondsen.
• Potentiële onderprestatie van a²ctief beheer: Een aanzienlijk deel van de open end fondsen wordt actief beheerd, wat betekent dat fondsbeheerders proberen de markt te verslaan. Echter, statistieken tonen consistent aan dat de meerderheid van actief beheerde fondsen over langere periodes onderpresteert ten opzichte van hun benchmarkindex, vooral na aftrek van kosten. De voorspelling van toekomstige prestaties op basis van eerdere successen is onbetrouwbaar.
• Geen intraday-handel: In tegen¹stelling tot bijvoorbeeld Exchange Traded Funds (ETF's), kunnen open end fondsen alleen aan het einde van de handelsdag worden gekocht of verkocht tegen de berekende NAV. Dit gebrek aan intraday-handel kan een beperking zijn voor beleggers die snel op marktbewegingen willen reageren.

Open end fondsen vs. Closed end fondsen

Het belangrijkste verschil tussen Open end fondsen en Closed end fondsen ligt in hun structuur en de manier waarop hun aandelen worden verhandeld en geprijsd.

De verwarring tussen de twee ontstaat vaak omdat beide structuren beleggingsfondsen zijn die kapitaal bundelen voor collectieve beleggingen. Het cruciale onderscheid zit echter in de dynamiek van het kapitaal en de prijsbepaling, waarbij open end fondsen een flexibele structuur hanteren die direct gekoppeld is aan hun intrinsieke waarde, terwijl closed end fondsen functioneren als beursgenoteerde vennootschappen met een vaste kapitaalbasis.

Veelgestelde Vragen

Zijn open end fondsen geschikt voor beginners?

Ja, open end fondsen zijn vaak een goede keuze voor beginnende beleggers. Ze bieden diversificatie over verschillende activa, worden professioneel beheerd, en de liquiditeit maakt in- en uitstappen relatief eenvoudig. De Net Asset Value (NAV) biedt transparantie over de waarde per aandeel.

Hoe verdienen open end fondsen geld?

Open end fondsen genereren rendement door de beleggingen in hun portefeuille. Dit kan komen uit waardestijging van de effecten (kapitaalgroei), dividenden van aandelen, en rente op obligaties. Het fonds keert deze opbrengsten, na aftrek van beheervergoedingen en andere kosten, door aan de beleggers.

Wat is de rol van de fondsbeheerder bij een open end fonds?

De fondsbeheerder is verantwoordelijk voor het implementeren van de beleggingsstrategie van het fonds, inclusief het selecteren, kopen en verkopen van effecten. Bij actief beheer probeert de beheerder de markt te verslaan, terwijl bij passief beheer de beheerder een specifieke index volgt.

Kunnen open end fondsen failliet gaan?

Nee, een open end fonds kan niet failliet gaan zoals een bedrijf. De activa van het fonds zijn eigendom van de beleggers en worden gescheiden gehouden van de activa van de fondsbeheerder, vaak bij een custodian bank. Als een fonds slecht presteert of te weinig activa heeft, kan het worden geliquideerd, waarbij de beleggers hun deel van de resterende activa terugkrijgen op basis van de dan geldende NAV.

Wat zijn de kosten van open end fondsen?

De kosten van open end fondsen omvatten doorgaans de beheervergoedingen, administratieve kosten, marketingkosten (zoals 12b-1 fees in de VS), en transactiekosten. Deze worden uitgedrukt in de expenseratio, een jaarlijks percentage van het fondsvermogen. Daarnaast kunnen er in- of uitstapkosten (loads) zijn.