Reserveverplichtingen

Wat Zijn Reserveverplichtingen?

Reserveverplichtingen zijn regels die een centrale bank oplegt aan banken om een minimaal percentage van hun deposito's en andere passiva aan te houden als reserves. Deze reserves kunnen bestaan uit fysiek geld in de kluis van de bank (vault cash) of, vaker, als tegoeden bij de centrale bank. Het primaire doel van reserveverplichtingen, een belangrijk instrument binnen de monetaire politiek, is historisch gezien het beïnvloeden van de geldhoeveelheid en de liquiditeit in het financiële systeem. Ze zijn bedoeld om de financiële stabiliteit te waarborgen en te fungeren als een buffer tegen onverwachte opnames door depositohouders.

Geschiedenis en Oorsprong

De praktijk van het aanhouden van reserves door banken begon in de vroege 19e eeuw. Aanvankelijk dienden deze reserves voornamelijk om de solvabiliteit van bankbiljetten en deposito's te garanderen, vooral in tijden van financiële stress. Met de oprichting van centrale banken, zoals het Federal Reserve System in de Verenigde Staten, verschoof de focus van reserveverplichtingen geleidelijk van het direct waarborgen van liquiditeit naar een instrument voor monetair beleid. Het Federal Reserve Act van 1913 gaf de Federal Reserve Board de bevoegdheid om reserveverplichtingen in te stellen op deposito's en andere verplichtingen van depositarisinstellingen. Do¹⁴or de geschiedenis heen zijn de ratio's van reserveverplichtingen aangepast in reactie op economische omstandigheden en beleidsdoelstellingen. De rol van reserveverplichtingen als primair instrument voor monetair beleid is echter in veel landen afgenomen, waarbij sommige centrale banken de verplichtingen zelfs tot nul hebben gereden.

#¹³# Belangrijkste Punten

• Reserveverplichtingen zijn de minimale hoeveelheid geld die banken in reserve moeten houden, vastgesteld door de centrale bank.
• Ze beïnvloeden de leencapaciteit van banken en daarmee de kredietverstrekking en de geldhoeveelheid in een economie.
• Historisch gezien dienden ze als liquiditeitsbuffer, maar hun rol is verschoven naar een monetair beleidsinstrument.
• De naleving van reserveverplichtingen wordt periodiek gecontroleerd, en niet-naleving kan leiden tot boetes.
• Veel centrale banken hebben de reserveverplichtingen de afgelopen jaren verlaagd of geëlimineerd, ten gunste van andere beleidsinstrumenten.

Formule en Berekening

De berekening van de verplichte reserves van een bank is doorgaans eenvoudig en wordt bepaald door de reservebasis van de bank te vermenigvuldigen met het vastgestelde reservepercentage.

De formule hiervoor is:

Waar:

• Verplichte reserves staat voor het bedrag aan middelen dat een bank minimaal moet aanhouden.
• Depositobasis verwijst naar de totale som van specifieke passiva van de bank, zoals klantendeposito's en bepaalde schuldinstrumenten, waarop de reserveverplichting van toepassing is.
• Reservepercentage is het percentage dat door de centrale bank wordt vastgesteld.

Bijvoorbeeld, als een bank een depositobasis van €100 miljoen heeft en de centrale bank een reservepercentage van 1% handhaaft (zoals de Europese Centrale Bank in de Eurozone), dan b¹²edragen de verplichte reserves €1 miljoen.

Interpreteren van de Reserveverplichtingen

Reserveverplichtingen worden geïnterpreteerd als een instrument waarmee een centrale bank de beschikbare liquiditeit in het banksysteem kan beheren. Een hoger reservepercentage betekent dat banken minder geld beschikbaar hebben voor leningen, wat de geldhoeveelheid en kredietverlening kan beperken en potentieel de inflatie kan tegengaan. Omgekeerd stimuleert een verlaging van de reserveverplichtingen banken om meer geld uit te lenen, wat de economische activiteit kan aanwakkeren. De effectiviteit van reserveverplichtingen hangt af van de context van het bredere operationele kader van het monetaire beleid.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel dat de Centrale Bank van Terra een reservepercentage van 5% oplegt aan alle commerciële banken. Bank ABC heeft op haar balans €500 miljoen aan in aanmerking komende deposito's.

1. Bereken de depositobasis: De depositobasis van Bank ABC is €500 miljoen.
2. Pas het reservepercentage toe: Vermenigvuldig de depositobasis met het reservepercentage:
   €500.000.000 × 0,05 = €25.000.000
3. Resultaat: Bank ABC is verplicht om minimaal €25 miljoen in reserve aan te houden, ofwel in de kluis of, gebruikelijker, op een rekening bij de Centrale Bank van Terra.

Dit betekent dat van elke €100 die de bank aan deposito's ontvangt, €5 in reserve moet worden gehouden, en de resterende €95 kan worden gebruikt voor kredietverlening, investeringen of andere bankactiviteiten. Deze beperking heeft een directe invloed op de capaciteit van de bank om krediet te verstrekken aan bedrijven en consumenten, en daarmee op de totale geldhoeveelheid in de economie.

Praktische Toepassingen

Reserveverplichtingen vinden hun toepassing voornamelijk in het domein van het monetair beleid en bankregulering. Centrale banken gebruiken ze als een van de instrumenten om de geldhoeveelheid, de rente en de beschikbaarheid van krediet te beïnvloeden. In de Eurozone, bijvoorbeeld, verplicht de Europese Centrale Bank (ECB) kredietinstellingen om minimale reserves aan te houden op rekeningen bij hun nationale centrale banken. Deze verplichtingen, die ber¹⁰, ¹¹ekend worden als een percentage van specifieke passiva, stabiliseren de geldmarktrente door banken de mogelijkheid te bieden om gedurende een onderhoudsperiode de dagelijkse balans van hun reserves aan te passen.

Hoewel ze historisch signif⁹icant waren, hebben veel centrale banken hun beleid met betrekking tot reserveverplichtingen de afgelopen jaren herzien. Sommige landen, zoals de Verenigde Staten, hebben hun reserveverplichtingen zelfs tot nul gereduceerd, terwijl andere ze handhaven op een laag niveau als onderdeel van hun operationele kader voor monetair beleid. De [Internationaal Monetair ⁷, ⁸Fonds](https://www.imf.org/en/Publications/SPROLLs/Handbook/Reserve-Requirements-A-Handbook) (IMF) erkent reserveverplichtingen als een instrument om de vraag naar reserves bij de centrale bank te beïnvloeden en daarmee bij te dragen aan prijs- en financiële stabiliteit, al is de effectiviteit afhankelijk van de afstemming met andere beleidsdoelstellingen.

Beperkingen en Kritiekpunt⁵, ⁶en

Ondanks hun historische rol zijn reserveverplichtingen in veel geavanceerde economieën aan relevantie verloren en worden ze door sommigen als een verouderd beleidsinstrument beschouwd. Een belangrijk kritiekpunt is dat ze, in tegenstelling tot openmarkttransacties of het discontopercentage, een tamelijk bot instrument zijn. Grote of frequente wijzigingen in de reserveverplichtingen kunnen de liquiditeit van banken abrupt beïnvloeden en verstoringen op de financiële markten veroorzaken.

Bovendien kunnen reserveverplichtingen de winstgevendheid van banken verminderen, aangezien de aangehouden reserves vaak niet of tegen een lagere rente worden vergoed dan de marktreferentierente. Dit kan leiden tot een "belasting" op de bancaire sector, wat de prikkel voor kredietverlening kan verminderen. In tijden van overvloedige liquiditeit in het systeem, zoals na kwantitatieve versoepeling, hebben reserveverplichtingen vaak weinig invloed, omdat banken sowieso al meer reserves aanhouden dan het wettelijk verplichte minimum.

De Federal Reserve, bijvoorbeeld, verlaagde de reserveverplichtingsratio's voor alle depositarisinstellingen tot nul procent met ingang van 26 maart 2020, wat hun rol als instrument voor monetair beleid in de Verenigde Staten effectief elimineerde. Dit weerspiegelt een bredere tren⁴d onder centrale banken die zich meer richten op de rente op overtollige reserves en openmarkttransacties als hun primaire instrumenten voor het beheersen van de geldhoeveelheid en de kortetermijnrente. De Federal Reserve Bank of St. Louis besprak deze verschuiving en de redenen waarom de Fed de reserveverplichtingen heeft afgeschaft, met de argumentatie dat ze niet langer nodig waren voor effectief monetair beleid.

Reserveverplichtingen versus ³Kapitaalvereisten

Hoewel zowel reserveverplichtingen als kapitaalvereisten toezichtsinstrumenten zijn die de financiële stabiliteit van banken beogen te waarborgen, dienen ze verschillende doelen en werken ze op verschillende manieren.

Reserveverplichtingen richten zich op de korte termijn en beïnvloeden de hoeveelheid geld die banken onmiddellijk kunnen uitlenen. Kapitaalvereisten daarentegen, zoals de Basel III-normen, richten zich op de lange termijn en eisen dat banken voldoende kapitaal aanhouden om verliezen te dekken en faillissement te voorkomen, waardoor de financiële stabiliteit van het systeem als geheel wordt versterkt.

Veelgestelde Vragen

Wie stelt reserveverplichtingen vast?

Reserveverplichtingen worden vastgesteld door de centrale bank van een land of monetaire unie. Deze instantie bepaalt welk percentage van de deposito's en andere passiva banken als reserves moeten aanhouden.

Wat gebeurt er als een bank niet aan de reserveverplichtingen voldoet?

Als een bank niet voldoet aan haar reserveverplichtingen, kan de centrale bank boetes opleggen. In extreme gevallen kan aanhoudende niet-naleving leiden tot verscherpt toezicht of andere disciplinaire maatregelen.

Zijn reserveverplichtingen wereldwijd hetzelfde?

Nee, de reserveverplichtingen variëren aanzienlijk per land en regio. Sommige landen, zoals de Verenigde Staten, hebben hun reserveverplichtingen tot nul gereduceerd, terwijl andere landen ze nog steeds hanteren, zij het vaak op een laag niveau. Het [beleid](https://diversification.c[¹](https://www.federalreserve.gov/monetarypolicy/reservereq.htm), ²om/term/monetaire-politiek) van de centrale bank en de economische omstandigheden bepalen de specifieke eisen.

Hoe beïnvloeden reserveverplichtingen de economie?

Reserveverplichtingen beïnvloeden de economie door de hoeveelheid geld te reguleren die banken kunnen uitlenen. Een verlaging van de verplichtingen kan de kredietverlening stimuleren, wat leidt tot meer investeringen en consumptie. Een verhoging kan daarentegen de kredietverlening beperken om inflatie tegen te gaan.