Geldstromen

Wat zijn Geldstromen?

Geldstromen, of kasstromen, verwijzen naar de in- en uitstroom van contant geld en kasequivalenten binnen een bedrijf over een specifieke periode. Ze vormen een cruciaal onderdeel van de bedrijfsfinanciën en financiële analyse, en bieden een direct inzicht in de liquiditeit van een onderneming en haar vermogen om aan kortetermijnverplichtingen te voldoen. Geldstromen worden gepresenteerd in het kasstroomoverzicht, een van de drie belangrijkste financiële overzichten, naast de balans en de resultatenrekening. Dit overzicht categoriseert geldstromen in drie hoofdgebieden: operationele activiteiten, investeringsactiviteiten en financieringsactiviteiten. Inzicht in geldstromen is essentieel voor het beoordelen van de financiële gezondheid en duurzaamheid van een bedrijf, omdat het de werkelijke geldgeneratie en -besteding weergeeft, los van boekhoudkundige toerekeningen zoals afschrijvingen en amortisatie.

Geschiedenis en Oorsprong

De behoefte aan een duidelijk overzicht van de geldstromen van een bedrijf werd in de 20e eeuw steeds duidelijker. Voorheen werden wijzigingen in de financiële positie van een onderneming vaak gerapporteerd via een "mutatieoverzicht van de financiële positie", dat echter een breed scala aan bronnen en aanwendingen van middelen kon omvatten, niet alleen contant geld. Dit gebrek aan consistentie en focus op liquide middelen bemoeilijkte de analyse van de werkelijke kasgeneratie.

Een belangrijke mijlpaal in de standaardisering van geldstromen was de publicatie van de Financial Accounting Standards Board Statement No. 95 in november 1987. Deze verklaring, getiteld "Statement of Cash Flows", verving eerdere richtlijnen en stelde concrete normen vast voor de presentatie van geldstromen. Het vereiste dat alle bedrijven een kasstroomoverzicht opstelden als onderdeel van hun volledige set financiële overzichten, waarbij kasontvangsten en -betalingen werden ingedeeld naar operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. Deze standaardisatie heeft de transparantie en vergelijkbaarheid van financiële rapportages aanzienlijk verbeterd, waardoor beleggers en crediteuren een duidelijker beeld krijgen van de liquide middelen van een bedrijf.

Belangrijkste Punten

Geldstromen weerspiegelen de in- en uitstroom van contant geld en kasequivalenten van een bedrijf.
Ze worden ingedeeld in operationele, investerings- en financieringsactiviteiten.
Een positieve operationele kasstroom is cruciaal voor de duurzaamheid van een bedrijf.
Analyse van geldstromen helpt bij het beoordelen van de liquiditeit en solvabiliteit van een onderneming.
Geldstromen bieden een aanvullend perspectief op de financiële prestaties ten opzichte van de nettowinst.

Formule en Berekening

Geldstromen worden niet berekend met één enkele formule, maar eerder geconstrueerd door het categoriseren en sommeren van kasontvangsten en -betalingen binnen de drie hoofdactiviteiten:

1. Operationele Kasstroom (OKS):
Dit zijn de geldstromen die voortvloeien uit de primaire, inkomstengenererende activiteiten van een bedrijf.
Er zijn twee methoden om de operationele kasstroom te berekenen:

Directe methode: Som van de brutokasontvangsten en -betalingen voor operationele activiteiten.
[ \text{OKS} = \text{Ontvangen van klanten} - \text{Betaald aan leveranciers} - \text{Betaald voor lonen} - \text{Overige operationele uitgaven} + \text{Overige operationele ontvangsten} ]
Indirecte methode: Begint met de nettowinst en past deze aan voor niet-contante posten en wijzigingen in het werkkapitaal.
[ \text{OKS} = \text{Nettowinst} + \text{Afschrijvingen} + \text{Amortisatie} - \text{Toename handelsdebiteuren} + \text{Afname handelsdebiteuren} + \text{Toename voorraden} - \text{Afname voorraden} + \text{Toename crediteuren} - \text{Afname crediteuren} ]
(Deze is vereenvoudigd; er zijn meer aanpassingen mogelijk.)

2. Investeringskasstroom (IKS):
Deze omvatten de geldstromen uit de aankoop en verkoop van langlopende activa, zoals vastgoed, installaties en apparatuur, en investeringen in andere bedrijven.
[ \text{IKS} = \text{Opbrengst verkoop activa} - \text{Kosten aankoop activa} + \text{Opbrengst verkoop investeringen} - \text{Kosten aankoop investeringen} ]

3. Financieringskasstroom (FKS):
Dit betreffen de geldstromen gerelateerd aan wijzigingen in het aandelenkapitaal en de schuld van een bedrijf.
[ \text{FKS} = \text{Ontvangen uit aandelenemissie} - \text{Terugbetaling eigen aandelen} + \text{Ontvangen uit leningen} - \text{Aflossing leningen} - \text{Betaalde dividenden} ]

Totale Geldstroom of Netto Toename/Afname in Contanten:
De som van de drie categorieën geeft de totale verandering in de liquide middelen over de periode.
[ \text{Netto Geldstroom} = \text{OKS} + \text{IKS} + \text{FKS} ]

Geldstromen Interpreteren

Het interpreteren van geldstromen is van fundamenteel belang om de financiële vitaliteit van een bedrijf te begrijpen. Een positieve operationele kasstroom duidt erop dat de kernactiviteiten van een bedrijf voldoende contant geld genereren om de dagelijkse bedrijfsvoering te financieren. Dit is een sterk teken van een gezonde en duurzame onderneming. Een bedrijf kan bijvoorbeeld winst rapporteren op zijn resultatenrekening, maar als de operationele geldstromen negatief zijn, kan dit duiden op problemen met de incassering van vorderingen of het beheer van voorraden, wat uiteindelijk kan leiden tot liquiditeitsproblemen.

Investeringskasstromen weerspiegelen hoe een bedrijf kapitaal besteedt aan zijn groei. Een negatieve investeringskasstroom is vaak een positief teken, omdat het betekent dat het bedrijf investeert in activa die naar verwachting toekomstige inkomsten zullen genereren. Dit kan duiden op uitbreiding, modernisering of strategische acquisities die de toekomstige waardering kunnen verhogen. Positieve investeringskasstromen daarentegen kunnen wijzen op de verkoop van activa, wat een teken kan zijn van desinvestering of liquiditeitsbehoefte.

Financieringskasstromen laten zien hoe een bedrijf kapitaal aantrekt en teruggeeft aan zijn financiers. Het aantrekken van nieuwe leningen of de uitgifte van aandelen resulteert in een positieve financieringskasstroom, terwijl het terugbetalen van schuld of het uitkeren van dividenden leidt tot een negatieve stroom. De interpretatie hiervan hangt sterk af van de bedrijfsstrategie; een groeiend bedrijf zal waarschijnlijk een positieve financieringskasstroom hebben om investeringen te financieren, terwijl een volwassen bedrijf een negatieve stroom kan hebben door dividenduitkeringen en schuldvermindering.

Hypothethisch Voorbeeld

Stel, Bedrijf X, een fictieve softwareontwikkelaar, heeft de volgende geldstromen in een kwartaal:

Operationele Activiteiten:
- Contante ontvangsten van klanten: €500.000
- Contante betalingen aan leveranciers en werknemers: €250.000
- Betaalde belastingen: €50.000
- Operationele Kasstroom (OKS): €500.000 - €250.000 - €50.000 = €200.000
Investeringsactiviteiten:
- Aankoop van nieuwe computers en servers: €100.000
- Verkoop van oude apparatuur: €10.000
- Investeringskasstroom (IKS): €10.000 - €100.000 = -€90.000
Financieringsactiviteiten:
- Ontvangen lening van de bank: €75.000
- Terugbetaling oude lening: €25.000
- Uitbetaling dividenden: €15.000
- Financieringskasstroom (FKS): €75.000 - €25.000 - €15.000 = €35.000

Netto Toename/Afname in Contanten:
De totale geldstroom voor het kwartaal is de som van de drie categorieën:
€200.000 (OKS) + (-€90.000) (IKS) + €35.000 (FKS) = €145.000

Dit betekent dat Bedrijf X in dit kwartaal €145.000 meer contanten heeft gegenereerd dan verbruikt. De positieve operationele kasstroom (€200.000) is een sterk punt, wat aangeeft dat de kernactiviteiten gezond zijn. De negatieve investeringskasstroom (€90.000) laat zien dat het bedrijf investeert in zijn toekomst, wat voor een groeiend technologiebedrijf een goed teken is. De positieve financieringskasstroom (€35.000) duidt op een mix van nieuwe financiering en dividenduitkeringen.

Praktische Toepassingen

Geldstromen vinden brede toepassing in diverse financiële disciplines:

Beleggingsanalyse: Beleggers en analisten gebruiken geldstromen om de financiële gezondheid en het groeipotentieel van een bedrijf te beoordelen. Een consistent positieve vrije kasstroom kan bijvoorbeeld duiden op een aantrekkelijke belegging, aangezien dit het geld is dat beschikbaar is voor aandeelhouders of voor herinvestering. Bedrijven zoals Thomson Reuters rapporteren hun vrije kasstroom als een belangrijke financiële maatstaf in hun kwartaalresultaten. Thomson Reuters' vrije kasstroom bedroeg bijvoorbeeld $1.85 miljard in 2024.
Kredietbeoordeling: Kredietverstrekkers evalueren de geldstrom³en van een bedrijf om het vermogen om leningen terug te betalen te beoordelen. Sterke operationele geldstromen verminderen het kredietrisico.
Liquiditeitsbeheer: Bedrijven monitoren hun geldstromen nauwgezet om ervoor te zorgen dat ze voldoende liquide middelen hebben om aan hun kortetermijnverplichtingen te voldoen en onverwachte uitgaven op te vangen. Efficiënt kasstroombeheer is cruciaal voor de operationele continuïteit. Onderzoek toont aan dat efficiënt cash flow management en zijn effect op de bedrijfsprestaties positief correleren.
Strategische planning: De analyse van geldstromen helpt het manag²ement bij het nemen van beslissingen over investeringen, financiering en dividendbeleid. Het inzicht in waar het geld vandaan komt en waar het naartoe gaat, stuurt de strategische richting van het bedrijf.
Budgettering en prognoses: Historische geldstroomgegevens worden gebruikt om toekomstige kasstromen te voorspellen en budgetten op te stellen. Dit is essentieel voor financiële planning en risicobeheer.

Beperkingen en Kritiek

Hoewel geldstromen een waardevol inzicht bieden in de liquiditeit van een bedrijf, hebben ze ook beperkingen en zijn ze vatbaar voor kritiek:

Momentopname versus Trend: Een kasstroomoverzicht presenteert geldstromen over een specifieke periode (kwartaal of jaar). Het geeft geen doorlopend beeld van de kaspositie, die gedurende de periode aanzienlijk kan fluctueren. Om een vollediger beeld te krijgen, is het essentieel om trends over meerdere periodes te analyseren.
Geen weergave van winstgevendheid: Geldstromen zijn geen directe maatstaf voor de winstgevendheid. Een bedrijf kan bijvoorbeeld grote verkopen op krediet hebben, wat de winst verhoogt, maar pas later tot geldontvangsten leidt. Omgekeerd kan een bedrijf dat activa verkoopt, een hoge geldinstroom hebben zonder dat dit duidt op operationele winstgevendheid. De nettowinst en het rendement zijn hier betere indicatoren voor.
Gevoeligheid voor manipulatie: Hoewel minder gemakkelijk te manipuleren dan de nettowinst (die wordt beïnvloed door schattingen en waarderingen), kunnen geldstromen nog steeds worden beïnvloed. Bedrijven kunnen bijvoorbeeld betalingen aan leveranciers uitstellen of agressief debiteuren innen aan het einde van een verslagperiode om de operationele kasstroom kunstmatig te verhogen. Critici stellen dat kasstroomoverzichten tekortschieten voor beleggers vanwege problemen zoals onduidelijke rapportage en misleidende classificaties.
Niet-contante transacties: Belangrijke investerings- of financiering¹sactiviteiten die geen directe contante stroom omvatten (zoals het ruilen van activa of de conversie van schuld naar aandelen) worden niet volledig weergegeven in het hoofdgedeelte van het kasstroomoverzicht en vereisen aanvullende toelichtingen.
Gebrek aan uniformiteit in classificatie: Hoewel de brede categorieën gestandaardiseerd zijn, kunnen er binnen de indirecte methode van operationele kasstroom nog steeds verschillen bestaan in de presentatie van bepaalde posten, wat de vergelijkbaarheid tussen bedrijven kan bemoeilijken.

Geldstromen vs. Winst

Het concept van geldstromen wordt vaak verward met winst (of nettowinst), maar ze vertegenwoordigen fundamenteel verschillende aspecten van de financiële prestaties van een bedrijf.

| Kenmerk | Geldstromen (Kasstromen) | Winst (Nettowinst)