Kreditrisico

Wat Is Kreditrisico?

Kreditrisico, ook bekend als kredietrisico of wanbetalingsrisico, is het risico op verlies dat voortvloeit uit het onvermogen van een debiteur om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen, zoals het terugbetalen van een lening of het voldoen aan contractuele afspraken. Dit is een fundamenteel onderdeel van risicobeheer binnen de financiële sector, waarbij instellingen en investeerders de potentiële impact van wanbetalingen beoordelen. Kreditrisico kan invloed hebben op zowel individuele leningen en obligaties als op complexe financiële instrumenten. Het is een van de meest kritieke risico's waarmee banken, bedrijven en investeerders worden geconfronteerd, aangezien het de winstgevendheid en stabiliteit van een portefeuille direct kan beïnvloeden.

Geschiedenis en Oorsprong

De bewuste erkenning en het beheer van kreditrisico zijn zo oud als het uitlenen zelf. Echter, de gestructureerde benadering van kreditrisico, met specifieke kapitaalvereisten en risicowegingen, begon pas echt vorm te krijgen in de late 20e eeuw. Een belangrijke mijlpaal was de introductie van de Bazel I-akkoorden in 1988 door het Bazels Comité voor Bankentoezicht (BCBS). Deze akkoorden waren de eerste internationale poging om minimum kapitaalvereisten voor banken vast te stellen, primair gericht op het mitigeren van kreditrisico. Bazel I verplichtte banken om kapitaal aan te houden gelijk aan minimaal 8% van hun risicogewogen activa, waarbij activa werden geclassificeerd op basis van hun risicogewicht, zoals 0% voor kasgeld en staatsobligaties en 100% voor bedrijfsschuld. Deze ⁷, ⁸ontwikkeling was cruciaal om te zorgen dat banken voldoende reserves hadden om verliezen op te vangen en om een 'gelijk speelveld' te creëren in de internationale bancaire concurrentie.

Ke⁶y Takeaways

• Kreditrisico is het risico dat een lener zijn financiële verplichtingen niet nakomt, wat leidt tot financiële verliezen voor de crediteur.
• Het is een cruciaal element van risicobeheer voor financiële instellingen en investeerders.
• De beoordeling van kreditrisico omvat factoren zoals de kredietwaardigheid van de lener, de economische omstandigheden en de aard van de schuld.
• Beheersing van kreditrisico omvat strategieën zoals diversificatie, onderpand en kredietverzekering.
• Regelgeving, zoals de Bazel-akkoorden, speelt een sleutelrol bij het vaststellen van standaarden voor het beheer van kreditrisico in de banksector.

Formula en Calculatie

Hoewel er geen enkele "formule" is voor kreditrisico zelf, wordt het vaak gekwantificeerd aan de hand van verschillende componenten, met name voor het beheer van leningen en obligaties in een portefeuille. De verwachte verlies (Expected Loss, EL) is een veelgebruikte maatstaf voor kreditrisico, die de verwachte waarde van verliezen over een bepaalde periode weergeeft.

De formule voor Verwachte Verlies (EL) is:

Waar:

• (PD) = Probability of Default (Wanbetalingswaarschijnlijkheid) – De kans dat een debiteur binnen een bepaalde periode in wanbetaling zal treden.
• (LGD) = Loss Given Default (Verlies bij Wanbetaling) – Het percentage van de blootstelling dat naar verwachting verloren gaat als de debiteur in gebreke blijft, uitgedrukt als een percentage van de EAD.
• (EAD) = Exposure at Default (Blootstelling bij Wanbetaling) – De totale blootstelling van de crediteur aan de debiteur op het moment van wanbetaling.

Deze componenten worden bepaald via statistische modellen, historische gegevens en kredietbeoordeling van de lener.

Interpreteren van het Kreditrisico

Het interpreteren van kreditrisico houdt in dat men de waarschijnlijkheid van wanbetaling en de potentiële omvang van het verlies begrijpt. Een hogere PD, LGD of EAD wijst op een groter kreditrisico. Financiële instellingen gebruiken interne modellen en externe kredietbeoordelingen om dit risico te beoordelen. Bijvoorbeeld, een bedrijf met een lage kredietrating zal een hogere PD hebben, wat betekent dat het een hoger kreditrisico draagt. Beleggers in obligaties zullen hogere rentetarieven eisen van emittenten met een hoger kreditrisico als compensatie voor het hogere risico op wanbetaling. Het effectief inschatten van kreditrisico is essentieel voor het bepalen van passende leencondities, premietarieven voor kredietverzekering, en de kapitaaltoereikendheid van financiële instellingen.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel, "Luxe Motors B.V." vraagt een lening van € 1.000.000 aan bij "GeldBank N.V." om nieuwe faciliteiten te bouwen. GeldBank N.V. voert een grondige kredietbeoordeling uit van Luxe Motors B.V. Op basis van de financiële geschiedenis, kasstromen en sectorvooruitzichten bepaalt GeldBank N.V. de volgende parameters voor het kreditrisico:

• Probability of Default (PD): 2% (Er is een kans van 2% dat Luxe Motors B.V. de lening niet kan terugbetalen binnen een jaar).
• Exposure at Default (EAD): € 1.000.000 (Het volledige bedrag van de lening is de blootstelling van GeldBank N.V.).
• Loss Given Default (LGD): 40% (Als Luxe Motors B.V. in gebreke blijft, verwacht GeldBank N.V. 40% van de blootstelling te verliezen, rekening houdend met eventueel onderpand of herstel).

Met deze waarden berekent GeldBank N.V. het Verwachte Verlies (EL):

(EL = PD \times LGD \times EAD = 0,02 \times 0,40 \times € 1.000.000 = € 8.000)

Dit betekent dat GeldBank N.V. een verwacht verlies van € 8.000 op deze specifieke lening anticipeert als gevolg van het kreditrisico. Dit bedrag wordt meegenomen in de prijsstelling van de lening, de rentetarieven en de reservering van kapitaal.

Praktische Toepassingen

Kreditrisico is een centraal concept in diverse financiële en economische gebieden:

• Bankwezen: Banken beheren dagelijks aanzienlijk kreditrisico via hun portfolio's van leningen aan consumenten, bedrijven en overheden. De European Banking Authority (EBA) ontwikkelt gedetailleerde technische standaarden en richtlijnen voor de berekening van kapitaalvereisten voor kreditrisico, om de financiële stabiliteit te waarborgen.
• Obligatiemarkten: Belegg⁵ers in obligaties analyseren het kreditrisico van de emittent via kredietbeoordelingen om de waarschijnlijkheid van rente- en hoofdsomterugbetalingen in te schatten. Obligaties met een hoger kreditrisico (junk bonds) bieden doorgaans hogere rentetarieven als compensatie.
• Afgeleide Instrumenten (Derivaten): Bij derivaten speelt tegenpartijrisico, een vorm van kreditrisico, een belangrijke rol. Dit is het risico dat de tegenpartij bij een derivaatovereenkomst zijn verplichtingen niet nakomt. De faillissementsaanvraag van Lehman Brothers in 2008 had bijvoorbeeld aanzienlijke gevolgen voor de wereldwijde derivatenmarkt, waarbij veel financiële instellingen werden geconfronteerd met het tegenpartijrisico op hun bilaterale overeenkomsten.
• Handel en Commercie: Bedr⁴ijven die goederen of diensten op krediet leveren, dragen kreditrisico ten opzichte van hun klanten. Dit wordt vaak beheerd met kredietlimieten en kredietverzekering.

Beperkingen en Kritiek

Ondanks de geavanceerde modellen voor het beheer van kreditrisico, zijn er inherente beperkingen en kritiekpunten. Ten eerste zijn modellen voor kreditrisico gebaseerd op historische gegevens en aannames, die in tijden van extreme marktstress of onvoorziene gebeurtenissen onvoldoende kunnen zijn. De mondiale financiële crisis van 2008 heeft bijvoorbeeld aangetoond dat veel modellen de omvang van het kreditrisico in het financiële systeem aanzienlijk hebben onderschat. Dit leidde tot een hernieuwde impul³s voor de verbetering van modellen voor kreditrisico. Ten tweede kan de [kredietbeoordeli²ng](https://diversification.com/term/kredietbeoordeling) van externe instanties onderhevig zijn aan subjectiviteit of trage reactie op snel veranderende economische omstandigheden, wat leidt tot een vertekend beeld van het werkelijke risico. Verder kan 'modelrisico' – het risico dat een model fouten bevat of verkeerd wordt toegepast – de effectiviteit van het beheer van kreditrisico ondermijnen. Regelgevers, zoals het Bazels Comité, blijven hun kaders herzien om deze tekortkomingen aan te pakken en de veerkracht van het financiële systeem te versterken.

Kreditrisico vs. Liquiditeitsrisico

Kreditrisico en liquiditeitsrisico zijn beide belangrijke financiële risico's, maar ze vertegenwoordigen verschillende soorten gevaren.
Kreditrisico betreft het onvermogen van een debiteur om aan zijn financiële verplichtingen te voldoen, wat leidt tot een direct verlies van kapitaal voor de crediteur. Het is een kwestie van solvabiliteit. Een bedrijf dat failliet gaat en zijn leningen niet kan terugbetalen, creëert kreditrisico voor zijn crediteuren.

Liquiditeitsrisico daarentegen verwijst naar het risico dat een activa niet snel genoeg kan worden omgezet in contanten zonder aanzienlijk waardeverlies, of het risico dat een instelling niet aan haar kortlopende financiële verplichtingen kan voldoen, zelfs als deze solvent is. Het is een kwestie van kasstroom en beschikbaarheid van middelen, niet van het fundamentele vermogen om te betalen. Een bank die plotseling veel opnames ziet maar geen voldoende direct beschikbare middelen heeft, ervaart liquiditeitsrisico, zelfs als de onderliggende leningen van goede kwaliteit zijn. Hoewel ze verschillend zijn, kunnen ze elkaar versterken; een toename van kreditrisico in het systeem kan leiden tot angst en een liquiditeitscrisis, zoals bleek tijdens de financiële crisis van 2008.

FAQs

Wat zijn de belangrijkste soorten kreditrisico?

De belangrijkste soorten kreditrisico zijn kredietrisico op leningen (zoals hypotheken, persoonlijke leningen), obligatierisico (risico van wanbetaling door obligatie-uitgevers), tegenpartijrisico (risico dat een tegenpartij bij een transactie in gebreke blijft, vaak bij derivaten), en soeverein risico (risico dat een land zijn schulden niet nakomt).

Hoe wordt kreditrisico gemeten?

Kreditrisico wordt gemeten aan de hand van verschillende factoren, waaronder de waarschijnlijkheid van wanbetaling (PD), het verlies bij wanbetaling (LGD) en de blootstelling bij wanbetaling (EAD). Externe kredietbeoordelingen van instanties zoals Standard & Poor's, Moody's en Fitch spelen ook een belangrijke rol.

Wat is het verschil tussen kreditrisico en marktrisico?

Kreditrisico is het risico op verlies door wanbetaling van een debiteur. Marktrisico is het risico op verlies door veranderingen in marktprijzen, zoals rentetarieven, aandelenkoersen of wisselkoersen, die de waarde van financiële instrumenten beïnvloeden.

Kunnen beleggers kreditrisico vermijden?

Beleggers kunnen kreditrisico niet volledig vermijden, maar kunnen het wel beperken door middel van diversificatie van hun portefeuille over verschillende emittenten en sectoren, het investeren in hoogwaardige kredieten (met lage PD), en het gebruik van kredietverzekering of derivaten om risico's af te dekken.

Waarom is de Basel-regelgeving belangrijk voor kreditrisico?

De Basel-regelgeving, opgesteld door het Bazels Comité voor Bankentoezicht, is belangrijk omdat deze internationale standaarden vaststelt voor het beheren en meten van kreditrisico in de banksector. Dit helpt de stabiliteit van het wereldwijde financiële systeem te waarborgen door te eisen dat banken voldoende kapitaalvereisten aanhouden om potentiële verliezen op te vangen.¹