Fysieke levering

Wat is Fysieke Levering?

Fysieke levering is een methode van afwikkeling van derivatencontracten, zoals termijnhandel- en optiecontracten, waarbij de onderliggende waarde daadwerkelijk wordt geleverd van de verkoper aan de koper bij het verstrijken van het contract. Dit staat in contrast met contante afwikkeling, waarbij alleen het verschil in waarde wordt verrekend in geld. Deze methode van handelsafwikkeling is het meest gangbaar voor contracten op grondstoffen, zoals olie, landbouwproducten en metalen, maar kan ook van toepassing zijn op bepaalde financiële instrumenten.

Geschiedenis en Oorsprong

De geschiedenis van fysieke levering in de financiële markten is nauw verbonden met de ontwikkeling van georganiseerde spotmarkten en termijncontracten voor agrarische producten. Al in de 17e eeuw werden in Japan 'to-arrive' contracten gebruikt voor rijst, waarbij de fysieke levering van de oogst op een toekomstige datum werd afgesproken. De moderne georganiseerde termijnhandel, met fysieke levering als kern, begon in de Verenigde Staten in het midden van de 19e eeuw. Boeren en handelaren zochten naar manieren om de onzekerheid van prijzen en levering te beheersen. De Chicago Board of Trade (CBOT), opgericht in 1848, speelde hierin een cruciale rol. Aanvankelijk faciliteerde de CBOT de handel in 'to-arrive' contracten, die later in 1865 werden gestandaardiseerd tot de eerste moderne termijncontracten met fysieke leveringsprocedures. ³, ⁴De mogelijkheid van fysieke levering zorgde ervoor dat de prijzen in de termijnmarkt convergeerden met de prijzen in de onderliggende fysieke markt, wat essentieel was voor een efficiënte prijsontdekking en risicobeheer.

²## Belangrijkste Punten

• Daadwerkelijke Uitwisseling: Bij fysieke levering vindt er een daadwerkelijke uitwisseling plaats van de onderliggende waarde, zoals vaten olie of graan, tussen koper en verkoper.
• Prijsconvergentie: Fysieke levering helpt ervoor te zorgen dat de prijs van een termijncontract aan het einde van de looptijd convergeert met de spotprijs van de onderliggende waarde.
• Magazijnen en Logistiek: Betreft vaak complexe logistiek, zoals opslag in erkende magazijnen en transport.
• Primair bij Grondstoffen: Deze afwikkelingsmethode is het meest voorkomend bij grondstoffentermijncontracten.
• Minder Gewoon voor Financiële Instrumenten: Voor financiële derivaten, zoals die op valutamarkt of rentecontracten, is contante afwikkeling veel gebruikelijker.

Interpreteren van Fysieke Levering

Het concept van fysieke levering wordt geïnterpreteerd als de uiteindelijke verplichting van partijen in een termijn- of optiecontract. Voor de koper betekent een openstaande longpositie bij expiratie de verplichting om de onderliggende activa te accepteren en de overeengekomen prijs te betalen. Voor de verkoper betekent een openstaande shortpositie de verplichting om de onderliggende activa te leveren en de overeengekomen prijs te ontvangen.

De interpretatie van fysieke levering is cruciaal voor marktdeelnemers die handelen in derivaten, omdat het directe implicaties heeft voor hun operationele capaciteiten. Een handelaar die geen infrastructuur heeft om fysieke activa te ontvangen of op te slaan, moet zijn positie sluiten vóór de leveringsdatum om aan de verplichting van de fysieke levering te ontkomen. Dit vereist een nauwkeurig begrip van de leveringsprocedures en de laatste handelsdagen van contracten om ongewenste verplichtingen of afwikkelingsrisico te voorkomen.

Hypothetisch Voorbeeld

Stel dat een bedrijf, Graanhandel BV, een termijncontract voor 5.000 bushels maïs heeft gekocht op de beurs, met een leveringsdatum in december. Het contract specificeert fysieke levering van de maïs. Graanhandel BV, dat een meelfabriek bezit, heeft de maïs nodig voor zijn productieproces.

Naarmate de leveringsdatum nadert, handhaaft Graanhandel BV zijn longpositie. Bij de afwikkeling in december zal de clearinginstelling de verkoper van het contract instrueren om 5.000 bushels maïs te leveren aan een door de beurs aangewezen magazijnlocatie. Graanhandel BV zal op zijn beurt de maïs fysiek in ontvangst nemen en de contractueel overeengekomen prijs betalen. Dit proces elimineert prijsvolatiliteit voor Graanhandel BV, aangezien de kosten van de maïs reeds waren vastgelegd in het termijncontract, ongeacht de spotprijs van maïs in december.

Praktische Toepassingen

Fysieke levering is met name relevant in markten waar de daadwerkelijke ontvangst of levering van de onderliggende activa een operationele noodzaak of strategisch voordeel biedt.

• Grondstoffenmarkten: In de grondstoffenhandel is fysieke levering gangbaar voor activa zoals ruwe olie, aardgas, goud, zilver en landbouwproducten. Producenten kunnen termijncontracten short gaan om toekomstige leveringen van hun producten tegen een vaste prijs te garanderen, terwijl afnemers (bijvoorbeeld raffinaderijen of voedselverwerkers) long kunnen gaan om hun grondstofbehoeften vast te leggen. Een prominent voorbeeld is de handel in West Texas Intermediate (WTI) ruwe olie futures op de New York Mercantile Exchange (NYMEX) van CME Group, waarbij fysieke levering plaatsvindt in Cushing, Oklahoma, een belangrijk knooppunt voor oliepijpleidingen en opslagfaciliteiten.
• Metalen¹markten: Voor edelmetalen zoals goud en zilver kunnen termijncontracten worden afgewikkeld door fysieke levering van baren in erkende kluizen. Dit is van belang voor juweliers, industriële gebruikers en beleggers die fysiek bezit wensen.
• Valutamarkten (Zeldzaam): Hoewel de meeste valutafutures contant worden afgewikkeld, zijn er in bepaalde nichemarkten of specifieke contracten uitzonderingen waarbij fysieke levering van valuta plaatsvindt.
• Beleggingsstrategie: Sommige beleggingsstrategieën omvatten het gebruik van fysiek afgewikkelde termijncontracten om blootstelling aan fysieke activa te verkrijgen of om arbitrage-kansen te benutten tussen de termijn- en spotmarkt.

Beperkingen en Kritiek

Hoewel fysieke levering essentieel is voor de prijsconvergentie en de effectiviteit van termijnmarkten voor hedgingdoeleinden, kent het ook bepaalde beperkingen en kritiekpunten:

• Logistieke Complexiteit: Het proces van fysieke levering kan logistiek zeer complex zijn, vooral bij grondstoffen die opslag, transport en kwaliteitscontroles vereisen. Dit brengt extra kosten en risico's met zich mee, zoals opslagkosten, transportkosten en liquiditeit van de onderliggende activa.
• Risico van Ongewenste Levering: Voor speculanten of financiële marktdeelnemers die geen fysieke behoefte hebben aan de onderliggende waarde, kan de verplichting tot fysieke levering een aanzienlijk risico vormen. Indien zij hun positie niet sluiten vóór de leveringsdatum, kunnen zij gedwongen worden tot de ontvangst of levering van grote hoeveelheden activa waarvoor zij geen infrastructuur of intentie hebben. Dit risico kwam prominent naar voren tijdens de negatieve olieprijzen in 2020, toen handelaren moeite hadden met de fysieke afwikkeling van WTI-oliecontracten vanwege een gebrek aan opslagcapaciteit.
• Regulatoire Beperkingen: Regulatoren, zoals de Commodity Futures Trading Commission (CFTC) in de VS, leggen doorgaans strakke speculatieve positielimieten op aan fysiek afgewikkelde derivatencontracten, vooral in de 'spotmaand', om overmatige speculatie en marktmanipulatie te voorkomen. Dit kan de deelname van bepaalde handelaren beperken.
• Minder Flexibiliteit: Vergeleken met contant afgewikkelde contracten, bieden fysiek afgewikkelde contracten minder flexibiliteit voor handelaren die puur op prijsbewegingen willen speculeren zonder de logistieke rompslomp van de onderliggende activa.

Fysieke Levering vs. Contante Afwikkeling

Het primaire verschil tussen fysieke levering en contante afwikkeling ligt in de aard van de contractafwikkeling bij expiratie.

Waar fysieke levering de brug slaat tussen de financiële termijnmarkt en de fysieke spotmarkt, biedt contante afwikkeling een eenvoudiger mechanisme voor het afwikkelen van contracten, wat het aantrekkelijker maakt voor louter financiële handelaren.

Veelgestelde Vragen

Welke soorten contracten worden meestal fysiek geleverd?

Fysieke levering is het meest voorkomend bij termijncontracten op grondstoffen zoals ruwe olie, aardgas, landbouwproducten (bijv. maïs, tarwe) en metalen (bijv. goud, zilver).

Waarom is fysieke levering belangrijk voor termijnmarkten?

Fysieke levering zorgt voor prijsconvergentie, wat betekent dat de prijs van een termijncontract aan het einde van de looptijd convergeert met de spotprijs van de onderliggende waarde. Dit is cruciaal voor het effectief functioneren van termijnmarkten als instrumenten voor prijsontdekking en risicobeheer.

Wat gebeurt er als ik een fysiek afgewikkeld contract heb en de levering niet wil?

Handelaren die geen fysieke levering willen accepteren of doen, moeten hun positie sluiten (door een tegenovergestelde transactie uit te voeren) vóór de laatste handelsdag of de kennisgevingsperiode voor levering. Als een positie open blijft tot expiratie, is de handelaar verplicht de onderliggende waarde fysiek te leveren of te ontvangen.

Zijn alle grondstoffencontracten fysiek afgewikkeld?

Niet alle grondstoffencontracten worden fysiek afgewikkeld. Sommige grondstoffen, zoals Brent-olie of bepaalde veecontracten, kunnen ook contant worden afgewikkeld, afhankelijk van de contractspecificaties van de beurs. Het is altijd belangrijk om de specifieke afwikkelingsvoorwaarden van elk contract te controleren.